ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΜΥΘΟΥΣ ΣΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ

Κομβικό στοιχείο της κυβερνητικής τακτικής είναι η εκστρατεία ιδεολογικής στήριξης των επιχειρούμενων αλλαγών, Στόχος της, η εξασφάλιση της λαϊκής συναίνεσης- ή έστω ανοχής- όχι τόσο σε κάθε επιμέρους μέτρο, αλλά στον πυρήνα της νεοσυντηρητικής λογικής.

Γι΄ αυτό επίσημα και ανεπίσημα χείλη, για μια ακόμη φορά ,κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας. Ήδη όχι μόνο διάφορα κυβερνητικά στελέχη, αλλά και το νέο σύνολο των εκδοτικών συγκροτημάτων και οι κάθε λογής "πληρωμένοι ειδήμονες", δηλώνουν ότι το νομικό καθεστώς που ισχύει σήμερα έχει ολοκληρώσει τον κύκλο του και ότι είναι αναγκαία η αναπροσαρμογή του, ενώ παράλληλα καταναλώνουν πολύ μελάνι για να εξηγήσουν τις αιτίες της "κατάρρευσης" του ασφαλιστικού συστήματος και να προτείνουν λύσεις.

Οι διάφορες εκθέσεις (και ιδιαίτερα η έκθεση Σπράου και η τελευταία έκθεση του ΟΟΣΑ 3/2/00) κινούνται σ΄ αυτή τη λογική και με διάφορα "ιδεολογήματα" διογκώνουν αδυναμίες και δυσκολίες του ασφαλιστικού συστήματος για να εμφανίσουν βέβαιη την κατάρρευση του και να προετοιμάσουν το έδαφος για την αποδοχή της πρότασης συνολικής αποδόμησής του και αντικατάστασής του από το σύστημα της "ανταποδοτικότητας".

Συγκεκριμένα ως αιτίες κατάρρευσης του ασφαλιστικού συστήματος τονίζουν:

Α) Την επιδείνωση της αναλογίας εργαζομένων προς συνταξιούχους και τη "δημογραφική γήρανση".

Τα προβλήματα αυτά αναφέρονται παντού, χωρίς καμιά μελέτη και χρησιμοποιούνται ως φόβητρο για να πείσουν τους εργαζόμενους.

Όμως συνειδητά η επιδείνωση της σχέσης εργαζομένου-συνταξιούχου εμφανίζεται διογκωμένη, αφού ένα μεγάλο μέρος των ημεδαπών εργαζομένων και όλων σχεδόν των αλλοδαπών δεν είναι ασφαλισμένο. Οι περισσότεροι εργαζόμενοι που δουλεύουν με ελαστικές μορφές εργασίας (μερική απασχόληση, ωρομίσθιοι) συνήθως δεν ασφαλίζονται από τους εργοδότες. Όπως την ίδια τύχη έχουν όσοι εργάζονται με άτυπες μορφές απασχόλησης (φασόν στο σπίτι, τηλεργασία κ.ά)

Κουβέντα επίσης δε λένε, για τους περισσότερους από μισό εκατομμύριο ανέργους, που επιδεινώνουν δραματικά αυτή την αναλογία και στερούν σημαντικούς πόρους από τα ταμεία.

Όσο για τη δημογραφική γήρανση που χρησιμοποιείται ως βασικός λόγος για την αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, οι γνωστοί φωστήρες δεν λαμβάνουν καθόλου υπόψη τους, πως εκτός από την άνοδο του ορίου επιβίωσης, αυξάνει επίσης, η ψυχική και σωματική φθορά της εργατικής δύναμης, πολλαπλασιάζεται η ένταση στο χώρο εργασίας και έξω απ'΄ αυτόν, μειώνεται ο ελεύθερος χρόνος. Παράλληλα οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό και στο δημόσιο τομέα με την εντατικοποίηση της εργασίας, την υπερεκμετάλλευση, την εξέλιξη της τεχνολογίας και τις αλλαγές στην οργάνωση της εργασίας, παράγουν πολλαπλάσιο πλούτο απ΄ όσο στο παρελθόν. Οι εξελίξεις αυτές κάνουν αναγκαία όχι την αύξηση του ορίου συνταξιοδότησης (που θα προκαλούσε έκρηξη της ανεργίας) αλλά τη βελτίωση των όρων ζωής για τους εργαζόμενους και τη μείωση των ορίων στα 30 ή και 25 χρόνια δουλειάς.

Β) Τα μεγάλα ελλείμματα των ταμείων.

Η ανάδειξη από την κυβέρνηση του ελλείμματος των ασφαλιστικών ταμείων σε κεντρικό ζήτημα, εγκλωβίζει τις διεκδικήσεις των εργαζομένων, όχι σ' αυτά που έχουν ανάγκη, αλλά σ' αυτά που μπορεί να τους δώσει το κράτος, και ταυτόχρονα υποβάλλει στη συνείδηση τους την ανάγκη "θυσιών για τη σωτηρία" των ταμείων.

Οι πραγματικές αιτίες των ελλειμμάτων όμως βρίσκονται στις ιδιόμορφες σχέσεις, ασφαλιστικών ταμείων και κρατικών τραπεζών, στην καταλήστευση των χρημάτων των ταμείων από το κεφάλαιο, στην εισφοροδιαφυγή και γενικότερα στη χρησιμοποίηση των κονδυλίων που συγκεντρώνονταν για την κοινωνική ασφάλιση όχι προς όφελος των εργαζομένων, αλλά σαν "προίκα" προς τις κρατικές και ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Από το 1951 (νόμος 1846/51) , όλα τα αποθεματικά των τραπεζών ήταν υποχρεωτικά δεσμευμένα στην Τράπεζα της Ελλάδος με επιτόκιο 0% - 4% και δίνονταν ως δάνεια στο κεφαλαίο. Αυτή η ρύθμιση ευθύνεται για το 35% του οικονομικού ελλείμματος των ασφαλιστικών ταμείων. Πάνω από 21 τρις δρχ χάθηκαν από την αναγκαστική αυτή διαχείριση . Η μεγαλύτερη πρόκληση όμως είναι, ο δανεισμός των ασφαλιστικών ταμείων από τα κρατικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, με επιτόκια που ξεπερνούν το 30%.

Πρόκληση είναι και η τεράστια εισφοροδιαφυγή που μόνο για το ΙΚΑ αγγίζει το 1 τρις δρχ. μάλιστα το 35% αυτών των οφειλών είναι ασφαλιστικές εισφορές που έχουν καταβάλει οι εργαζόμενοι στους εργοδότες. Και σαν να μην έφθαναν όλα αυτά δεκάδες είναι οι ευνοϊκές ρυθμίσεις για την μη απόδοση όλων αυτών των χρημάτων που οφείλουν οι κεφαλαιοκράτες, χώρια τις νόμιμες εισφοροαπαλλαγές για δήθεν αναπτυξιακούς λόγους.

Αλλά υπάρχει και το σκάνδαλο με την κακοδιαχείριση της ακίνητης περιουσίας των ταμείων, που εκχωρούνταν ή νοικιάζονταν με απαράδεχτα χαμηλά ποσά. Χαρακτηριστικά είναι δύο παραδείγματα:

Η ενοικίαση στην Αμερικάνικη πρεσβεία οικοπέδου 12 περίπου στρεμμάτων με το εξευτελιστικό ποσό των 70.000 δρχ το μήνα!
Και η στέγαση του υπουργείου Εθνικής Οικονομίας σε κτίριο του Μετοχικού ταμείου με ενοίκιο το 1991 7,5 εκατομμύρια δρχ όταν μόνο από τον αντικειμενικό προσδιορισμό της εφορίας έπρεπε να πληρώνει 22 εκατομμύρια δρχ.

Τέλος σημαντικός παράγοντας των ελλειμμάτων των ασφαλιστικών ταμείων , είναι η ανεργία και η εισφοροδιαφυγή, σαν αποτέλεσμα της ελλιπούς ή ανεπαρκούς ασφάλισης μεγάλων εργατικών τμημάτων.

Είναι φανερό λοιπόν ότι η πραγματική αποκατάσταση της " νοθευμένης ανταποδοτικότητας" μπορεί να γίνει μόνο αν αποδώσουν στα ασφαλιστικά ταμεία τα πόσα που καταλήστευσαν οι κρατικές τράπεζες και οι βιομήχανοι, αν αρθούν οι μηχανισμοί "απομύζησης" των ταμείων και εκμετάλλευσης της ανθρώπινης εργασίας.

Γ) Η γενναιοδωρία του συστήματος

Ένας από τους λόγους '' κατάρρευσης'' του ασφαλιστικού συστήματος κατά την έκθεση του ΟΟΣΑ είναι ότι το σημερινό καθεστώς είναι πολύ γενναιόδωρο και δίνει υπερβολικά υψηλές συντάξεις στους Δ/Υ. Αυτόν τον χαρακτηρισμό τον επαναλαμβάνει 103 φορές η συγκεκριμένη έκθεση. Όμως για μια ακόμη φορά κρύβουν την αλήθεια αφού δεν λένε κουβέντα για τις μεγαλύτερες (23%) ασφαλιστικές εισφορές που πληρώνουν οι Έλληνες εργαζόμενοι για μια σύνταξη που αναπληρώνει τις αποδοχές μόνο κατά 50% περίπου. Όσο για την επικουρική σύνταξη που προέρχεται από τα ταμεία Αρωγής και Μετοχικό, αύτη είναι αποκλειστικά από τα χρήματα των Δ/Υ που όχι μόνο δεν τα επιχορηγεί το κράτος, αλλά, όπως ήδη αναφέραμε, συστηματικά και αδιάκοπα τα λεηλατεί και τα καταληστεύει.

Δ) Ιδιωτική ασφάλιση

Με φιλότιμες προσπάθειες οι υποστηρικτές της διάλυσης του ασφαλιστικού συστήματος μιλούν και γράφουν για την "αναγκαιότητα" και τα "πλεονεκτήματα" της ιδιωτικής ασφάλισης. Η επιμονή τους ξεκίνα από δεσμεύσεις απέναντι στην Παγκόσμια Τράπεζα, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και άλλους οργανισμούς, που ως εκπρόσωποι των συμφερόντων του τραπεζικού συστήματος και την κεφαλαιαγορά, διατυπώνουν με κάθε τρόπο τη θέση (π.χ. η Παγκόσμια Τράπεζα έχει εκδώσει από το 1994 σχετικό βιβλίο) , πως τα " συστήματα κοινωνικής ασφάλισης τελειώσανε και ο καθένας πρέπει να φροντίζει τον εαυτό του." Όμως δε μας λένε πώς θα φροντίσει τον εαυτό του ο άνεργος που δεν έχει να ζήσει, δεν έχει να φαει, σε ποια εταιρεία ιδιωτική θα πάει να ασφαλιστεί; Δε μας λένε ποιος μπορεί σήμερα, με τους μισθούς πείνας, τα δεκαετή προγράμματα λιτότητας να ασφαλισθεί ιδιωτικά και για ποιο ύψος σύνταξης;

Δε μας λένε ποια είναι η εμπειρία από την ιδιωτική ασφάλιση π.χ. στην Αμερική και τι θα κάνουν εκείνοι που μπορούν να ασφαλισθούν ιδιωτικά, αν η ασφαλιστική εταιρεία πτωχεύσει; Όλα τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν πως 3 στις 4 ιδιωτικές εταιρείες που παρακρατούσαν επί σειρά ετών τα λεφτά, μέχρι να έρθει η ώρα να δώσουν συντάξεις, ή είχαν κλείσει ή είχαν φαει τα λεφτά ή είχαν συγχωνευθεί με άλλες και τα λεφτά χάθηκαν.

Είναι αυτονόητο, πως στη σημερινή εποχή, της "νέας οικονομίας" που όλα λειτουργούσαν με όρους αγοράς, το πρόβλημα του κεφαλαίου δεν είναι οι ανάγκες των εργαζομένων, ή η αντιμετώπιση της κοινωνικής ανισότητας και της περιθωριοποίησης, που θα έπρεπε να είναι βασικός ρόλος της κοινωνικής ασφάλισης, αλλά πως θ' αυξηθούν τα κέρδη και η ανταγωνιστικότητα, πως θ' αξιοποιήσουν καλύτερα τα λεφτά τους οι έχοντες, πως θα μεταφερθεί έμμεσα ένα τμήμα της αναπαραγωγής της εργατικής δύναμής στις πλάτες των ίδιων των εργαζομένων, πως θα απαλλαγεί το κεφάλαιο από ένα σημαντικό τμήμα των "κοινωνικών δαπανών" που είναι οι ασφαλιστικές εισφορές. Στο ιδιωτικοποιημένο ασφαλιστικό σύστημα κρατικές επιδοτήσεις είναι γνωστό πως δεν υπάρχουν.

Ε) Ώριμα ασφαλιστικά δικαιώματα

Όλη την προηγούμενη περίοδο ( ιδιαίτερα προεκλογικά ), το σύνολο της κυβέρνησης ακόμα και ο πρωθυπουργός , δήλωναν κατηγορηματικά "πως δεν θα θιγούν ώριμα συνταξιοδοτικά δικαιώματα " Όμως ποτέ δεν διευκρίνησαν ποια θεωρούν ώριμα. Είναι γνωστό πως υπάρχουν πολλές αποφάσεις του Συμβουλίου Επικρατείας που λένε καταρχήν ότι ένα συνταξιοδοτικό δικαίωμα θεμελιωμένο σε μια συγκεκριμένη χρονική στιγμή , αλλά μη ασκηθέν , δεν μπορεί να ανατραπεί με μεταγενέστερο νόμο. Επομένως ,μπορε πράγματι δε θα τολμήσει η κυβέρνηση να θίξει αυτούς που, πριν ψηφισθεί ο καινούργιος νόμος , έχουν ήδη συμπληρώσει και την ηλικία συνταξιοδότησης και τον απαιτούμενο χρόνο εργασίας. Όμως η πλειοψηφία των εργαζομένων τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, δεν πληρούν σήμερα και τις δυο προϋποθέσεις που ορίζει ο ισχύον νόμος , άρα δεν έχουν θεμελιώσει ακόμα δικαίωμα συνταξιοδότησης και μπορεί να τους λείπει την ώρα που θα ψηφίζεται ο νέος ασφαλιστικός νόμος, ακόμα και ένας χρόνος είτε από απόψεως ηλικίας είτε από απόψεως συντάξιμου βίου . Όλοι αυτοί για την κυβέρνηση δεν έχουν ώριμα δικαιώματα. 

Το πιο σημαντικό είναι πως όταν μιλούν για ώριμα δικαιώματα αναφέρονται μόνο στα όρια ηλικίας, που σίγουρα είναι πολύ σημαντικά γιατί σου αλλάζουν ένα προγραμματισμό ζωής , άλλα στη σημερινή εποχή της λιτότητας και των μεγάλων αναγκών , το να σου μειώσουν τη σύνταξη είναι ακόμη χειρότερο , γιατί σου καθορίζουν πλέον ένα φτωχότερο επίπεδο διαβίωσης για όσα χρόνια ζήσεις μετά την συνταξιοδότησή σου. Το βέβαιο όμως είναι πως για την κυβέρνηση, "ώριμο δικαίωμα" δεν είναι η διατήρηση τουλάχιστον στα σημερινά επίπεδα των συντάξιμων αποδοχών, γιατί το κράτος δεν μπορεί πλέον να εγγυάται εισοδηματικές πολιτικές που ξεπερνούν τα όρια που έχουν καθοριστεί από τις ενοποιημένες ευρωπαϊκές συνθήκες. Άλλωστε η λιτότητα και η δημοσιονομική πειθαρχία είναι το νέο δεκαετές όραμα του κ. Σημίτη , γεγονός που οδηγεί στη χειροτέρευση των κοινωνικών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και στην υπερεκμετάλλευσή τους 

ΣΤ) Αποθεματικά των ταμείων
Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι μέχρι σήμερα το ελληνικό κράτος χρησιμοποίησε τα αποθεματικά των ταμείων , για να εξυπηρετήσει το κεφάλαιο . Ανατριχιάζει κανείς όταν διαβάζει το νόμο 1611 του 1950 , τον πρώτο νόμο που καθόρισε το τι θα γίνει με τα αποθεματικά των ασφαλιστικών οργανισμών, που λέει επί λέξει ότι "τα πλεονάσματα των ασφαλιστικών ταμείων κατατίθενται εις την Τράπεζα της Ελλάδος, η οποία υποχρεούται να τα διοχετεύσει μέσω των εμπορικών τραπεζών δια την πρόοδον και την ανάπτυξιν της ελληνικής βιομηχανίας και του ελληνικού εμπορίου". Αυτός ο νόμος ισχύει ακόμη και σήμερα. Απλώς έχει δοθεί πλέον η δυνατότητα το 20% από τα υπάρχοντα αποθεματικά ( Ν.2042/92 ) να διατίθεται για επενδύσεις 60% σε μετοχές και 40% σε ακίνητα . Ποια διασφάλιση μπορούν να έχουν τα χρήματα που έχουν επενδυθεί σε μετοχές μπορεί εύκολα να καταλάβει κανείς από τα κερδοσκοπικά παιχνίδια που παίζονται όλο αυτό το διάστημα στο χρηματιστήριο.

Με το Ν. 2469/97 μπορεί η Τράπεζα της Ελλάδος αντί να έχει στο ταμείο της τα χρήματα των αποθεματικών να τα τζιράρει , να τα επενδύει να τα βάλει σε ειδικό λογαριασμό, να τα κάνει ό,τι θέλει. Έτσι αυτή τη στιγμή τα έχει τοποθετήσει σε ένα ειδικό λογαριασμό, βάζει ένα τόκο και τα χρησιμοποιεί κατά το δοκούν, εν αγνοία των ασφαλιστικών ταμείων .

Με το Ν.1902/90 παρέχεται η δυνατότητα στα ταμεία να συγκροτούν ίδια αμοιβαία κεφάλαια ή να συμμετέχουν σε υπάρχοντα , να συμβάλλονται με Ανώνυμη Εταιρεία Διαχείρισης Αμοιβαίων Κεφαλαίων ( ΑΕΔΑΚ ) και σ΄ αυτή την κατεύθυνση κινούνται οι ανακοινώσεις που έγιναν τον Ιούνη από τον υφυπουργό Κοινωνικών Ασφαλίσεων, κ. Φαρμάκη και τον διοικητή του Ι.Κ.Α. κ. Νεκτάριο ότι το σύνολο των αποθεματικων των ταμείων Ι.ΚΑ. - Ο.Γ.Α. και Ο.Α.Ε.Ε - αυτοαπασχολούμενοι που ξεπερνούν τα 600 δις. δρχ. μεταφέρονται στην ΑΕΔΑΚ , που έχουν συστήσει γι΄ αυτό το σκοπό , απ΄ όπου νομότυπα θα τα δίνουν στους μάνατζερ για να τα διαχειρίζονται εν λευκώ και να τα παίζουν στον τζόγο του χρηματιστηρίου. Την ίδια τύχη θα έχουν πολύ γρήγορα και τα αποθεματικά των ταμείων των Δημοσίων Υπαλλήλων.

Στο νέο ανταποδοτικό μοντέλο που προωθείται οι εισφορές των εργαζομένων θα συσσωρεύονται , δηλαδή θα κεφαλαιοποιούνται και θα τοποθετούνται στη χρηματαγορά . Όχι βέβαια σε μετοχές και ομόλογα που θεωρούνται ξεπερασμένα αλλά σε "παράγωγα" και "παράγωγα παραγώγων" για να λεηλατούνται πιο εύκολα και πιο αποτελεσματικά.

Ολοφάνερο και σαφές , λοιπόν , το νέο ασφαλιστικό μοντέλο: οι εργαζόμενοι και όχι το κράτος θα έχουν την ευθύνη της ασφάλισης , θα πληρώνουν περισσότερα για να παίρνουν λιγότερα . Ό,τι παίρνουν θα το παίρνουν με όρους αγοράς και αφού δουλέψουν σκληρά , μέχρι εσχάτου γήρατος.

Τέλος , επειδή "για να εξασφαλίσουμε τη θέση μας στην παγκόσμια κοινωνία" (το νέο όραμα του κ. Σημίτη ) πρέπει να βιαστούμε , υπογράφθηκε πριν λίγες μέρες η σύμβαση με τον ξένο οίκο που θα καταρτίσει τη " μελέτη" κατεδάφισης του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος , έναντι αμοιβής 300 περίπου εκατομμυρίων !!

Ο ''πόλεμος'' ενάντια στα δικαιώματα των εργαζομένων έχει αρχίσει και το επόμενο θερμό μέτωπο θα είναι σίγουρα το ασφαλιστικό.