ΑΠΟ ΤΟ "ΚΡΑΤΟΣ ΠΡΟΝΟΙΑΣ ΣΤΗΝ "ΑΓΟΡΑ ΠΡΟΝΟΙΑΣ"
Η προσπάθεια των κυβερνήσεων και του κεφαλαίου να υπερβούν από αντιδραστική σκοπιά το ασφαλιστικό μοντέλο του "κράτους πρόνοιας", επιχειρείται μέσα από ένα σύνολο ρυθμίσεων που ξεκίνησαν στη χώρα μας στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας (π.χ. νόμοι 1902/90,ν.1976/91, 2084/92) και συνεχίζονται με νέα "ποιοτικά" χαρακτηριστικά σήμερα. Τρεις είναι οι βασικές τομές του νέου "ανταποδοτικού συστήματος".
Α) Η μεταφορά του μεγαλύτερου τμήματος από το κόστος της ασφαλιστικής προστασίας, από το κράτος και την εργοδοσία άμεσα στους εργαζόμενους.
Β) Η ιδιωτικοποίηση των κοινωνικών ασφαλίσεων και η αποκατάσταση μιας νέας ισορροπίας ανάμεσα στην ιδιωτική και την κρατική ασφάλιση, όπου κυρίαρχη θα είναι η πρώτη, εξασφαλίζοντας όχι μόνο τεράστια κέρδη στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, αλλά και τροφοδοτώντας τη χρηματαγορά με περισσότερο και φθηνότερο χρήμα.
Γ) Η οικοδόμηση του νέου "εκσυγχρονιστικού" μοντέλου να γίνει με τη μεγαλύτερη δυνατή λαϊκή ανοχή, ώστε αν δεν μπορεί να είναι επιθετικό όπλο για τη σταθεροποίηση του καθεστώτος και την ενσωμάτωση των εργαζομένων, τουλάχιστον να μη γίνει "αδύνατος κρίκος" του.
Στην πρώτη φάση αυτών των αλλαγών, (νόμοι Ν.Δ., παρεμβάσεις κυβερνήσεων ΠΑΣΟΚ) οι κύριες κατευθύνσεις ήταν:
-Σταδιακός περιορισμός των συνταξιοδοτικών αποδοχών, ώστε να αντιπροσωπεύουν περισσότερο ένα συμβολικό βοήθημα (υπολογισμός του συντάξιμου μισθού με βάση τις εισφορές όλου του ασφαλιστικού βίου, σύστημα των πεντηκοστών, συρρίκνωση της επικουρικής ασφάλισης και του εφάπαξ, ροκάνισμα των συντάξεων από το πληθωρισμό, ανύπαρκτη ασφαλιστική κάλυψη της "μαύρης" εργασίας κλπ)
-Περιορισμός των κοινωνικοασφαλιστικών παροχών και πέρα από τις συντάξεις. (Επανεξέταση των αναπηρικών με στόχο την περικοπή, επανεξέταση του θεσμού των βαρέων και ανθυγιεινών, κατάργηση χιλιάδων συντάξεων της Εθνικής Αντίστασης, συρρίκνωση των συντάξεων χηρείας ως και 20%).
-Μεγαλύτερη οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων για την ασφάλιση και την περίθαλψη και μικρότερη του κράτους. (Συμμετοχή του κράτους κατά 35% μόνο στις δαπάνες κυρίας ασφάλισης, μείωση της κρατικής εισφοράς για την ασφάλιση ορισμένων Δ/Υ, επιβάρυνση περίπου 500.000 Δ/Υ με εργατική εισφορά, αύξηση της συμμετοχής των εργαζομένων στην υγειονομική περίθαλψη κλπ)
- Αύξηση των ορίων συνταξιοδότησης, για μεγάλες κατηγορίες εργαζομένων (ιδίως γυναικών) και η θέσπιση πολύ πιο αυστηρών προϋποθέσεων στις οποίες θα θεμελιώνεται το δικαίωμα ασφαλιστικών παροχών.
-Ενίσχυση του ιδιωτικού κεφαλαίου, των ασφαλιστικών εταιρειών, των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων, των βιομηχάνων.
Για τους Δημόσιους Υπαλλήλους οι αλλαγές αυτές διαμόρφωσαν το εξής ασφαλιστικό καθεστώς:
Οι προς συνταξιοδότηση (Δ.Υ.) κατατάσσονται στις παρακάτω κατηγορίες
1. όσοι και όσες προσλήφθηκαν μέχρι 31/12/82 και θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης μέχρι 31/12/΄97.
2. Όσοι και όσες έχουν προσληφθεί από 1/1/83 και μετά
3. Όσοι και όσες θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης από 1/1/ 98
4. Όσοι και όσες διορίστηκαν μετά την 1/1/93 και αποτελούν τους λεγόμενους "νεοασφαλισμένους".
Η επίσημη δικαιολογία που προβλήθηκε για την κατηγοριοποίηση των εργαζομένων , ανάλογα με το χρόνο πρόσληψης, ήταν ότι με τον τρόπο αυτό γίνεται ομαλή εισαγωγή στο νέο σύστημα . Στην πραγματικότητα όμως αυτό που επεδίωκαν ήταν ο κατακερματισμός των συλλογικοτήτων και η διάσπαση του ενιαίου αγώνα των εργαζομένων .
Για τους παραπάνω με βάση τους νόμους 1902/90, 1976/91 και 2084/92 ισχύουν τα εξής:
ΟΡΙΑ ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΌΤΗΣΗΣ
Συνολικά οι ρυθμίσεις προβλέπουν αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης , ουσιαστική κατάργηση της 35ετίας και πολύ περισσότερο της 25ετίας. Συγκεκριμένα:
Περίπτωση 1 : α) άντρες: 25 έτη πραγματικής συντάξιμης υπηρεσία ( Π.Σ.Υ.) και 55ο έτος ηλικίας ή 32 έτη (25+7) ή 15ετή συντάξιμη υπηρεσία και 65ο έτος ηλικίας. β) γυναίκες έγγαμες , χήρες, διαζευγμένες και άγαμες, με 15,5-17,5 (Π.Σ.Υ.) και συμπλήρωση του 53ου έτους της ηλικίας ή 22,5-24.5 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας, ανεξάρτητα από ηλικία.
Περίπτωση 2 : α) άντρες: 25 έτη πραγματική υπηρεσία και ηλικία 60,5-63 ετών ή 35 έτη ( Π.Σ.Υ.) και ηλικία 60 ετών ή 15 έτη ( Π.Σ.Υ.) και ηλικία 65 ετών. β) γυναίκες: άγαμες και έγγαμες χωρίς παιδιά: 25 έτη ( Π.Σ.Υ.) και ηλικία 58,5- 60 ετών ή 35 έτη ( Π.Σ.Υ.) και ηλικία 58 ετών ή 15 έτη πραγματική συντάξιμη υπηρεσία και ηλικία άνω 65 ετών.
Περίπτωση 3: α)
άντρες: 25 έτη πραγματική συντάξιμη υπηρεσία και ηλικία 60,5-65 χρονών ή 32,5- 35 χρόνια (Π.Σ.Υ.) ανεξάρτητα από ηλικία ή 15 χρόνια υπηρεσία και ηλικία 65 ετών.
β) γυναίκες: έγγαμες και χωρίς παιδιά: 17,5 πραγματική συντάξιμη υπηρεσία και ηλικία 58 χρονών (που αυξάνεται μέχρι και τα 60) και 24,5 χρόνια (Π.Σ.Υ.) ανεξαρτήτως ηλικίας.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι η συντριπτική πλειοψηφία των δημοσίων υπαλλήλων και πολύ περισσότερο των εκπαιδευτικών, με δεδομένη την πολυετή καθυστέρηση των διορισμών ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, εξαναγκάζονται να οδηγηθούν στα καταληκτικά όρια που είναι από το 2007 τα 65 χρόνια για τους άνδρες και τα 60 χρόνια για τις γυναίκες .
ΕΙΣΦΟΡΕΣ
Με το νόμο 1902/90, θεσμοθετήθηκε για τους (Δ.Υ) που προσλαμβάνονται μετά το 1990 , η εισφορά υπέρ της κύριας σύνταξης , αντίστοιχη με την εισφορά των ασφαλισμένων στο Ι.Κ.Α. Με το νόμο 2084/92 καθιερώθηκε η καταβολή ασφαλιστικών εισφορών για το σύνολο των (Δ.Υ) , που το ύψος τους έχει διαμορφωθεί στο 6,67%.
Παράλληλα η εισφορά για την υγειονομική περίθαλψη από 1% διαμορφώθηκε στο 2,55%. Με τις κρατήσεις αυτές προκλήθηκε σημαντική και μόνιμη μείωση των μισθών , ενώ ταυτόχρονα αφαιρέθηκε μια ουσιαστική κατάκτηση που προέκυψε το 1958 μετά από κινητοποιήσεις των εργαζομένων στο δημόσιο.
ΣΥΝΤΑΞΙΜΕΣ ΑΠΟΔΟΧΕΣ
Σύμφωνα με τα ισχύοντα μέχρι σήμερα η κύρια σύνταξη των ( Δ.Υ) είναι η εξής:
Για όσους και όσες διορίστηκαν μέχρι 31/12.1982: Το ποσό της σύνταξης υπολογίζεται στο 80% του τελευταίου μισθού και του χρονοεπιδόματος επί το ποσοστό σύνταξης σε τριακοστά πέμπτα. Στο ποσό αυτό προστίθεται και το επίδομα οικογενειακών βαρών.
Για όσους και όσες διορίστηκαν από 1/1/1983-31/12/1992. Για πραγματική υπηρεσία μέχρι 25 ετών σε τόσα πεντηκοστά του μηνιαίου συντάξιμου μισθού όσα και τα χρόνια πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας. Μετά τα 25 χρόνια η σύνταξη προσαυξάνεται κατά δυο πεντηκοστά του παραπάνω συντάξιμου μισθού. Η σύνταξη αυτής της κατηγορίας μειώθηκε στο 60% των συντάξιμων αποδοχών, ( βασικός μισθός και χρονοεπίδομα του τελευταίου μισθού αφυπηρέτησης.)
Για όσους και όσες διορίστηκαν από 1/1/ 1993 και μετά η μηνιαία σύνταξη υπολογίζεται σε 1,714% του μηνιαίου ασφαλιστικού μισθού για κάθε έτος πραγματικής συντάξιμης υπηρεσίας. Ως μηνιαίος συντάξιμος μισθός υπολογίζεται το πηλίκο της διαίρεσης του συνόλου των αποδοχών που έλαβε ο υπάλληλος (εξαιρούνται δώρα εορτών και επίδομα αδείας) κατά τα πέντε ημερολογιακά έτη που προηγούνται του έτους εκείνου που συνταξιοδοτήθηκε. Είναι φανερό πως αυτή η κατηγορία έχει τους δυσμενέστερους όρους συνταξιοδότησης.
Αντίστοιχοι όροι και προϋποθέσεις επιβλήθηκαν και στα επικουρικά ταμεία (ΤΕΑΔΥ, ΜΤΠΥ, ΤΠ) . Είναι γνωστό ότι με το νόμο του 1999 μπήκε πλαφόν 20% στο μέρισμα του ενοποιημένου ΤΕΑΔΥ. Επίσης με νόμο του 1999 το εφάπαξ για όλους και όλες έπαψε να υπολογίζεται στη βάση του τελευταίου μισθού αφυπηρέτησης και για όσους και όσες θα συνταξιοδοτηθούν μέχρι το 2001 θα υπολογίζεται στο μισθό του 1996 και από το 2001 και μετά θα υπολογίζεται στη βάση του μέσου όρου των μισθών της τελευταίας πενταετίας. Ακόμα με νόμο πάλι του 1998 ιδρύθηκε ο ΟΠΑΔ για την περίθαλψη των Δ.Υ. ένας οργανισμός που κατά περίπτωση θα επιχορηγείται από το Γ.Κ.Π., θα επιβάλει νέες εισφορές στους εργαζόμενους και θα εισάγει την καρτοπερίθαλψη.
Δυο ζητήματα που πρέπει να σημειωθούν είναι πως: τα έσοδα που έχει το κράτος από τις κρατήσεις των Δ.Υ. για την κύρια σύνταξη κατατίθεται απευθείας στον κρατικό προϋπολογισμό, αφού και πάλι με τις συγκεκριμένες ρυθμίσεις δε δημιουργήθηκε ταμείο κύριας σύνταξης, δηλαδή πρόκειται για άμεσο κεφαλικό φόρο, με εγγυητή τον πιο ασυνεπή εργοδότη, που είναι το ίδιο το κράτος!
Επίσης, σ΄ ότι αφορά την επικουρική σύνταξη που προέρχεται από τα ταμεία Αρωγής και Μετοχικό και τα οποία στηρίζονται μόνο στις εισφορές των εργαζομένων δεν μπορεί να υπερβαίνει συνολικά το 20% της κύριας σύνταξης! Μ΄ αυτόν τον τρόπο, αν τα ποσά που δικαιούται ένας συνταξιούχος υπερβαίνουν το προβλεπόμενο 20%, τα επιπλέον χρήματα παραμένουν στα ταμεία, με προοπτική τη δημιουργία αποθεματικών και κάλυψη των ελλειμμάτων άλλων "προβληματικών" ταμείων σε περίπτωση ενοποίησης ομοειδών ταμείων!
Η βαρβαρότητα του ασφαλιστικού συστήματος που θεσπίστηκε τη τελευταία δεκαετία και ισχύει μέχρι σήμερα, είναι κάτι παραπάνω από προφανής.
Η "αναμόρφωση" του ασφαλιστικού και συνταξιοδοτικού καθεστώτος, που έγινε τη συγκεκριμένη περίοδο κινήθηκε στην κατεύθυνση της συντηρητικής ανασυγκρότησης της οικονομίας, επιφέροντας συντριπτικά χτυπήματα στα δικαιώματα των εργαζόμενων προς όφελος της κεφαλαιοκρατίας και επιβλήθηκε όχι μόνο από τις εσωτερικές ανάγκες του συστήματος ,αλλά και από τη συνθήκη του Μάαστριχτ, όπου ρητά αναφέρεται ότι το μη μισθολογικό κόστος, δηλαδή οι κοινωνικές δαπάνες (κοινωνική ασφάλιση, παιδεία, υγεία κλπ) πρέπει να μειωθούν χάριν της ανταγωνιστικής οικονομίας.
