 |
ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ
ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΕΣ |
|
Επικοινωνία:
|
ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ, ΝΕΟΣΥΝΤΗΡΗΤΙΣΜΟΣ ΚΑΙ ΑΓΟΡΑ : Οι σημερινοί προσανατολισμοί του ΥΠΕΠΘ
Η νέα ηγεσία του ΥΠΕΠΘ με την ανάληψη των καθηκόντων της έχει δώσει σαφή δείγματα γραφής σ΄ ό,τι αφορά το περιεχόμενο και τους προσανατολισμούς της εκπαίδευσης. Είναι πρώτα απ’ όλα η απόσυρση του βιβλίου ιστορίας της ΣΤ΄ Δημοτικού, επικυρώνοντας μια σκοταδιστικού χαρακτήρα επίθεση στο συγκεκριμένο εγχειρίδιο, επίθεση που ενορχηστρώθηκε από μια συμμαχία του εκκλησιαστικού κατεστημένου με την πολιτική (ΛΑΟΣ) και πολιτισμική ακροδεξιά (ΑΡΔΗΝ).Τα πολιτικά αποτελέσματα αυτής της επίθεσης είναι ότι νομιμοποιούν τους συγκεκριμένους κύκλους ως κριτές του αξιακού και ιδεολογικού προσανατολισμού της εκπαίδευσης. Πρόκειται για ένα ρόλο τον οποίο η εκκλησία πάντα προσπάθησε να έχει στη διαμόρφωση της εκπαιδευτικής πολιτικής και σήμερα της προσφέρεται απλόχερα από την ηγεσία του ΥΠΕΠΘ. Να έχει δηλ. τον τελικό λόγο και να επιβάλλει τις θέσεις της σε ζητήματα που αφορούν το περιεχόμενο της σχολικής γνώσης. Από την άλλη η ενέργεια της απόσυρσης του συγκεκριμένου σχολικού εγχειριδίου προαναγγέλλει σε γενικές γραμμές και την ιδεολογική κατεύθυνση του νέου βιβλίου. Θα έχουμε εκ’ νέου μια προσπάθεια δηλ. να διασωθεί η εθνικιστική μυθολογία και να συνυπάρξει σε μια αρμονική σύζευξη με τον ευρωπαϊσμό και τις εκσυγχρονιστικές εκδοχές της κυρίαρχης ιδεολογίας. Σημαντικό επίσης δείγμα γραφής είναι η προσπάθεια της διοίκησης της εκπαίδευσης να σταματήσει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες για την εκπαίδευση των μεταναστών μαθητών και γονιών από τον σύλλογο διδασκόντων του 132 δημοτικού σχολείου της Αθήνας. Η επιλογή αυτή , η οποία είχε σχεδιαστεί σε επίπεδο του συλλόγου διδασκόντων του συγκεκριμένου σχολείου , υπερέβαινε θετικά το σημερινό πλαίσιο της εκπαιδευτικής πολιτικής για την εκπαίδευση των μεταναστών και έδειχνε έμπρακτα τον εθνικιστικό της χαρακτήρα. Η διευθύντρια του σχολείου εκδιώχθηκε από το συγκεκριμένο σχολείο με τις κρίσεις των στελεχών εκπαίδευσης για ν΄ αποτραπεί έτσι η συνέχιση του προγράμματος. Η επίθεση στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία καλύφθηκε πολιτικά από δηλώσεις του υφυπουργού Παιδείας Αλ.Λυκουρέντζου οι οποίες δείχνουν τον οπισθοδρομικό χαρακτήρα της σημερινής εξουσίας για μια σειρά κρίσιμα ζητήματα της εκπαιδευτικής διαδικασίας. α. Θεωρεί ότι οι μετανάστες δεν έχουν κανένα δικαίωμα στη γλώσσα και τον πολιτισμό τους και ότι το σχολείο πρέπει να αποτελεί μηχανισμό διοικητικής επιβολής του δόγματος της ορθόδοξης ανατολικής εκκλησίας στο όνομα ότι αυτό είναι αποδεκτό από την πλειοψηφία του λαού. β. Θεωρεί τον εκπαιδευτικό ένα απλό πιόνι των επιλογών της κρατικής εξουσίας , έναν απλό εντολοδόχο των επιλογών της που δεν του αναγνωρίζεται κανένα δικαίωμα επαγγελματικής αυτονομίας και παιδαγωγικής ελευθερίας. Πρόκειται για απόψεις που άνθισαν σε εποχές αυταρχισμού και αποτέλεσαν τα ιδεολογήματα της ανατροπής των πιο σημαντικών μεταρρυθμιστικών εγχειρημάτων στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Ακόμα και η τραγελαφική πρόταση του ΥΠΕΠΘ για την ονοματοδοσία των σχολείων αποπνέει ένα αναχρονιστικό – εθνικιστικό πνεύμα. Ένα εθνικιστικό πνεύμα που αποσκοπεί στη διαμόρφωση μιας συντηρητικής συλλογικής ταυτότητας και στον αποκλεισμό κάθε άλλης εκδοχής της ιστορικής μνήμης απ’ αυτή που θα είναι επιθυμητή στην κρατική εξουσία. Αναβιώνοντας την αλήστου μνήμης Εθνική Ηθική Διαπαιδαγώγηση ο κ. Στυλιανίδης ζητά «λαμπρά παραδείγματα, φωτεινά παραδείγματα, τα οποία μπορούν να αποτελέσουν πρότυπα και για τη σύγχρονη γενιά». Φυσικά τα πρότυπα αυτά θα εκφράζουν αξίες και προσανατολισμούς ανάλογους μ΄ αυτούς της σημερινής ηγεσίας του ΥΠΕΠΘ. Θα ενισχύουν τον εθνικισμό και το περίφημο ελληνοχριστιανικό ιδεολόγημα και θ΄ απαξιώνουν κάθε ριζοσπαστική ή επαναστατική εκδοχή του ιστορικού παρελθόντος. Η συντηρητική αυτή επέλαση δεν είναι μια απλή συγκυριακή επιλογή που οφείλεται απλά στην αλλαγή προσώπων στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΠΘ αλλά αποτελεί βασικό χαρακτηριστικό των σημερινών κοινωνικών και πολιτικών συσχετισμών και επηρεάζει καθοριστικά την άσκηση της εκπαιδευτικής πολιτικής. Η παρουσία στη Βουλή ενός ακροδεξιού εθνικιστικού κόμματος έχει επιπτώσεις σ΄ όλο το φάσμα του πολιτικού συστήματος και πολύ περισσότερο σε πολιτικούς χώρους με τους οποίους έχει ιδεολογική και πολιτική εγγύτητα. Ένα από τα σημαντικότερα αποτελέσματα της παρουσίας ακροδεξιών κομμάτων στο πολιτικό προσκήνιο είναι η συντηρητική μετατόπιση του ολόκληρου του πολιτικού φάσματος , μετατόπιση που διαμορφώνει προϋποθέσεις ηγεμονίας συντηρητικών και ακροδεξιών αξιών. Αναφερόμενος σ΄ αυτό το πολιτικό αποτέλεσμα για τον ευρωπαϊκό χώρο ο R. Wolin σημειώνει χαρακτηριστικά: « Οι εξελίξεις αυτές (η άνοδος δηλ. ακροδεξιών κομμάτων Χ.Ρ) , που έκαναν τα κόμματα της κεντρικής πολιτικής σκηνής να στραφούν προς τα δεξιά σε μια προσπάθεια να αποσπάσουν ψήφους από την άκρα δεξιά , ήταν μία από τις σημαντικότερες , και καθόλου αθώες , συνέπειες της ανόδου της νέας δεξιάς στην Ευρώπη. Ακολουθώντας αυτές τις τάσεις , το πολιτικό φάσμα της Ευρώπης φαίνεται ότι έχει αρχίσει να μετατοπίζεται προς τα δεξιά σε ουσιαστικά ζητήματα , όπως οι θεμελιώδεις ελευθερίες , η ανοχή , ο πολιτικός φιλελευθερισμός.» (σελ. 424) Στα πεδία της συντηρητικής μετατόπισης πρέπει να προσθέσουμε και την εκπαίδευση και ειδικά τις αξίες και τον προσανατολισμό της. Το γεγονός ότι έχουμε έναν νέο κοινωνικό και πολιτικό συσχετισμό με άμεσα και ουσιώδη αποτελέσματα στην εκπαιδευτική πολιτική , αυτό ανοίγει και καινούργια πεδία αντιπαράθεσης πέρα από απ’ αυτά που μέχρι τώρα δώσαμε τη μάχη με το κράτος και το κεφάλαιο. Δεν είναι μόνο τα εργασιακά δικαιώματα , η αντιπαράθεση με τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις στην εργασία και την εκπαίδευση που επιβάλλουν να υπάρχουν ανοιχτά κοινωνικά μέτωπα. Είναι επίσης ο εθνικισμός και οι δυνάμεις που τον στηρίζουν. Το πρόβλημα είναι ουσιαστικό και δεν μπορεί να εξαντληθεί με μια πρόταση κατάργησης των μαθητικών παρελάσεων. Ο ρόλος της εκπαίδευσης στην αναπαραγωγή του εθνικισμού είναι καθοριστικός και συνδέεται με τον κοινωνικό της λειτουργία. Κατά συνέπεια ένα αντιεθνικιστικό μέτωπο στο χώρο της εκπαίδευσης έχει συγκεκριμένες πλευρές , όπως : 1. Κριτική στους στόχους των αναλυτικών προγραμμάτων και των βασικών σκοπών του εκπαιδευτικού συστήματος. Αντιπαράθεση με την άποψη ότι η εκπαίδευση είναι εθνική υπόθεση και βασικός της σκοπός είναι η ανάπτυξη της εθνικής και θρησκευτικής συνείδησης. Και στα νέα Δ.Ε.Π.Π.Σ και Α.Π.Σ οι σκοποί της εκπαίδευσης «αποτελούν συνέχεια των προσανατολισμών του εκπαιδευτικού συστήματος, όπως αυτοί διαμορφώθηκαν από τη Μεταπολίτευση και ύστερα…Το ελληνοχριστιανικό ιδεολόγημα είναι παρόν διανθισμένο με κάποια άλλα ιδεολογήματα δημοκρατικής απόχρωσης.΄΄ Ως αντίπαλη ηγεμονική πρόταση μπορεί να χρησιμεύσει η θέση του Δ. Γληνού στη ''Διακήρυξη της Διοικητικής Επιτροπής του Εκπαιδευτικού Ομίλου'' (1927) για τη σχέση της θρησκείας με την εκπαίδευση :''Η θρησκεία είναι ζήτημα συνείδησης , κάτι τόσο εσωτερικό και ατομικό που καμιά γενική αναγκαστική λύση δεν είναι ανεχτή. Γι’ αυτό ο Όμιλος δεν μπορεί να διακηρύξη ότι η υποχρεωτική διδασκαλία ωρισμένου θρησκευτικού δόγματος είναι αναπόσπαστη από την έννοια της δημόσιας αγωγής.'' Η εκπαίδευση επομένως ως δημόσιος θεσμός δεν μπορεί παρά να είναι θρησκευτικά ουδέτερος, να μην προάγει κανένα θρησκευτικό δόγμα , ακόμα κι αν αυτό αποτελεί πλειοψηφική πεποίθηση. 2.Αντιπαράθεση με την εθνικιστική ιδεολογία αλλά και με τον κοσμοπολιτισμό , χωρίς να διαλέγουμε κανένα σκέλος , αλλά απορρίπτοντας ταυτόχρονα και τα δύο. Προσπάθεια διαμόρφωσης εναλλακτικών στόχων διδασκαλίας του μαθήματος και συγκεκριμένων προσεγγίσεων για τη άρθρωση αντίπαλης ηγεμονίας προς την κρατική αντίληψη και τη μεταμοντέρνα εκδοχή της ιστορικής γνώσης. 3. Κριτική στους στόχους και στο περιεχόμενο της σχολικής ιστοριογραφίας τόσο των εθνικιστικών όσο και των ευρωπαϊκών μεταμοντέρνων εκδοχών της. Να συνδεθούμε πιο ουσιαστικά με την μαρξιστική παράδοση στο χώρο της ιστορικής σκέψης , μια παράδοση που είναι πλούσια και δημιουργική στην ανάλυση της νεοελληνικής κοινωνίας. Μια καλή σκέψη για κάτι τέτοιο θα ήταν η διοργάνωση μιας ημερίδας για το περιεχόμενο των εθνικών πολέμων μ’ αφορμή και την έκδοση του βιβλίου του Τ. Κωστόπουλου : Πόλεμος και Εθνοκάθαρση Η ξεχασμένη πλευρά μιας δεκαετούς εθνικής εξόρμησης 1912 -1922 εκδ. Βιβλόραμα , Αθήνα 2007 με εισηγητή τον συγγραφέα και με αναφορά και στα σχολικά βιβλία για το θέμα. Ανοικτό είναι μπροστά μας και το θέμα της συγγραφής του νέου βιβλίου της ΣΤ ΄ δημοτικού και η κριτική που θα πρέπει να του γίνει , καθώς έρχεται ως καρπός ενός άκρα συντηρητικού και εθνικιστικού κλίματος αντιπαράθεσης που έγινε το προηγούμενο διάστημα γύρω από το περιεχόμενο του προηγουμένου σχολικού εγχειριδίου. Μια ακόμη σκέψη ημερίδας θα μπορούσε να είναι η εικόνα της ελληνικής επανάστασης του ΄21στα σχολικά βιβλία σε συνεργασία ίσως με τις Παρεμβάσεις της δευτεροβάθμιας. 3.Σταθερή διεκδίκηση του αιτήματος για κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων και προβολή του σε μαζικό επίπεδο με κείμενα , προκηρύξεις κ.λ.π 4. Κριτική του θεσμικού πλαισίου της διαπολιτισμικής εκπαίδευσης , όπως αυτή έχει θεσμοθετηθεί στην ελληνική εκπαίδευση. Απόδειξη του αφομοιωτικού του ρόλου και του εθνικιστικού χαρακτήρα του. 5.Σαφής τοποθέτηση απέναντι στο καθεστώς του θρησκευτικού προσηλυτισμού που εφαρμόζεται σήμερα στην εκπαίδευση και έχει θεσμοθετηθεί συνταγματικά. Αν και το σύνταγμα του 1975 /86/2000 κάνει λόγο για ανεξιθρησκία και τη θεσμοθετεί ως ατομικό δικαίωμα , όπως και η σύμβαση της Ρώμης , άλλες διατάξεις του φροντίζουν να την καθιστούν σ΄ ένα μεγάλο βαθμό τουλάχιστον στο χώρο της εκπαίδευσης κενό γράμμα. Πρόκειται μια για θεμελιώδη αντίφαση που παρουσιάζουν όλα τα συνταγματικά κείμενα από την ίδρυση του νεοελληνικού κράτους τα οποία φροντίζουν στο θέμα αυτό να είναι όσο μπορούν ανακόλουθα με τον εαυτό τους. Η ανακολουθία αυτή έχει να κάνει με την πολιτική και πολιτισμική παράδοση του νεοελληνικού κράτους , τη σύμπλευση του σε πολιτικό επίπεδο με την εκκλησία και το γρήγορο τέλος των ιδεών του νεοελληνικού διαφωτισμού στη ελληνική κοινωνία. Η ανάπτυξη της θρησκευτικής συνείδησης ορίζεται ως βασικός σκοπός του ελληνικού εκπαιδευτικού συστήματος (16.1) θεσμοθετώντας έτσι ένα καθεστώς κρατικού προσηλυτισμού στο ορθόδοξο χριστιανικό δόγμα. Ο προσηλυτισμός αυτός εκφράζεται με το καθεστώς της υποχρεωτικής προσευχής καθημερινά στα ελληνικά σχολεία , που ανάγει τη θρησκευτική λατρεία σε διοικητική υποχρέωση εκπαιδευτικών και μαθητών , με τον υποχρεωτικό εκκλησιασμό σε τακτά χρονικά διαστήματα , που προβλέπει το προεδρικό διάταγμα 201/98.Το συγκεκριμένο νομοθετικό κείμενο είναι μνημείο προσηλυτισμού αφού εξαναγκάζει ακόμα και τους μη θρησκευόμενους εκπαιδευτικούς να συμμετάσχουν στην ορθόδοξη τελετουργία με το πρόσχημα της επίβλεψης των μαθητών. Στα πλαίσια αυτά η διοίκηση της εκπαίδευσης έχει πρωταγωνιστήσει στην καταρράκωση θεμελιωδών ατομικών δικαιωμάτων , με πειθαρχικές διώξεις εκπαιδευτικών που αρνήθηκαν ν΄ αποδεχτούν τον θρησκευτικό προσηλυτισμό , αποβολές μαθητών από τα μαθήματα κ.λ.π Η αντιπαράθεση με το καθεστώς του θρησκευτικού προσηλυτισμού πρέπει ν’ αποτελέσει βασική μας αρχή. Η κατάργηση της υποχρεωτικής προσευχής και του εκκλησιασμού των σχολείων καθώς και του υποχρεωτικού χαρακτήρα του μαθήματος των θρησκευτικών πρέπει να συμπεριλαμβάνονται στα βασικά αιτήματα που θα συμπεριλαμβάνονται στο πλαίσιο που θ΄ αφορά το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Το νεοσυντηρητικό – εθνικιστικό αυτό προφίλ δένεται μ΄ ένα σύνολο απόψεων ανοιχτής προπαγάνδας της εμπορευματοποίησης της εκπαίδευσης και προώθησης του μοντέλου της παιδείας του χρήματος. Ανάμεσα στις δύο τάσεις της εκπαιδευτικής πολιτικής δεν υπάρχει αποκλεισμός ή αντιπαράθεση αλλά μπορεί να υπάρχει συνύπαρξη και συμμαχία η οποία μπορεί να στεριώσει τη νεοφιλελεύθερη ηγεμονία. Το παράδειγμα της νεοφιλελεύθερης Αμερικής της δεκαετίας του ’80 είναι χαρακτηριστικό απ’ αυτή την άποψη. Ο νεοφιλελευθερισμός στήριξε την πολιτική του κυριαρχία στη συμμαχία με νεοσυντηρητικούς θρησκευτικούς κύκλους.3 Πέρα λοιπόν από την κατάθεση της εθνικοφροσύνης που κάνει ο κ. Στυλιανίδης με την πολιτική του παρουσία στο ΥΠΕΠΘ , παράλληλα θα δηλώσει τη στράτευσή του στις αξίες της επιχειρηματικότητας , προσπαθώντας να πετύχει το πάντρεμα ανάμεσα στα δυο. «Στόχος μας είναι η νέα γενιά της Ελλάδας αλλά και αυτές που θ΄ ακολουθήσουν ν΄ αποτελέσουν τον εκφραστή και συνεχιστή ενός διαχρονικού πολιτισμού που είναι ανοικτός στις προκλήσεις του κόσμου , διαπνέεται από σύγχρονες ευρωπαϊκές αξίες και συνεχίζει δυναμικά να προσφέρει , όχι μόνο στην πατρίδα μας αλλά και σε ολόκληρη την ανθρωπότητα.» Ο σημερινός υπουργός Παιδείας παρουσιάζεται ως εμπνευστής – εισηγητής της ιδέας των ιδιωτικών πανεπιστημίων στην Ελλάδα , ήδη από τα φοιτητικά του χρόνια. Από την άλλη η ομιλία στο Money Show του κ. Στυλιανίδη είναι αποκαλυπτική. Είναι γραμμένη με βάση το πνεύμα του Λευκού Βιβλίου για την Εκπαίδευση και την Κατάρτιση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (1995) και δείχνει την πλήρη ταύτιση της εκπαιδευτικής πολιτικής που εφαρμόζει με τη στρατηγική του κεφαλαίου. Σ΄ αυτά τα πλαίσια προτείνει την αποτελεσματικότερη σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας «μέσα από συνδυασμένες δράσεις που αναφέρονται και αφορούν όλες τις βαθμίδες και τα επίπεδα εκπαίδευσης και κατάρτισης , η σύνδεση του εκπαιδευτικού συστήματος με την αγορά εργασίας μέσω της πρακτικής άσκησης …» Την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας ώστε οι εργαζόμενοι ν΄ αποδεχτούν το καθεστώς της βαθύτερης εκμετάλλευσης , που σήμερα συγκαλύπτεται από τα ιδεολογήματα της ανταγωνιστικότητα και της αποτελεσματικότητας.. Η επιχειρηματικότητα εμφανίζεται ως ανεξάντλητη πηγή προόδου σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο. Πρόκειται για μια χυδαία και απροκάλυπτη προπαγάνδα των αρχών και των αξιών του καπιταλισμού , μια προπαγάνδα που συγκαλύπτει την πολιτική ευθύνη της ανεργίας , της νέας φτώχειας και της βαρβαρότητας των ευέλικτων εργασιακών σχέσεων. Κανένα λόγο για την μαύρη εργασία από τον Υπουργό Παιδείας που ανθεί και στο χώρο της εκπαίδευσης με το καθεστώς της ωρομισθίας. Η σημερινή πολιτική του ΥΠΕΠΘ σφραγίζεται από ορισμένες επιλογές δείχνουν ξεκάθαρα τους προσανατολισμούς της. Εκτός από τα έμπρακτα δείγματα εθνικισμού υπάρχουν και τα ανάλογα δείγματα και για την εμπορευματοποίηση της εκπαίδευσης , όχι απλά σε επίπεδο διακηρύξεων και εξαγγελιών αλλά έμπρακτα. Αυτό εκφράζεται με την υπογραφή από την πλευρά του ΥΠΕΠΘ και μιας σειράς ομίλων του ελληνικού κεφαλαίου για την προώθηση του ‘’Δικτύου Σχολικής Καινοτομίας.’’ Η λογική της εμπορευματοποίησης παντρεμένη με τη μεταμοντέρνα μεθοδολογία προσέγγισης της εκπαίδευσης προσπαθούν να δώσουν μια όσον το δυνατό συγκροτημένη στρατηγική παρέμβασης των παραπάνω κεφαλαιοκρατικών ομίλων στο χώρο του ελληνικού σχολείου. Πιστός στην αντιδραστική γραμμή της νεοφιλελεύθερης πολιτικής του ο Στυλιανίδης επαναφέρει το θέμα του άρθρου 16. Βλέποντας την πολιτική αποτυχία της κυβέρνησής του στο θέμα της συνταγματικής αναθεώρησης ο Υπουργός Παιδείας και συνολικά η κυβέρνηση διαλέγουν το δρόμο του συνταγματικού πραξικοπήματος. Επιτιθέμενος στο δημόσιο πανεπιστήμιο θα διακηρύξει ότι : « Όσες μεταβολές κι αν γίνουν στο υφιστάμενο σύστημα δεν είναι αρκετές για ν’ ανατρέψουν την προβληματική κατάσταση του ελληνικού δημόσιου πανεπιστήμιου. Χρειάζεται ένα σοκ και αυτό δεν μπορεί να είναι άλλο από την αναθεώρηση του άρθρου 16 του Συντάγματος , ώστε να σπάσει το κρατικό μονοπώλιο και να μπορεί στην Ελλάδα να λειτουργήσει ελεύθερα και το μη κρατικό , μη κερδοσκοπικό ΑΕΙ» Το σοκ αυτό για το οποίο κάνει λόγο ο Στυλιανίδης δεν είναι άλλο από το μεθοδευόμενο σε δύο φάσεις συνταγματικό πραξικόπημα για να παρακαμφθεί η απαγόρευση του άρθρου 16. Η πρώτη φάση προβλέπει την αναγνώριση επαγγελματικών δικαιωμάτων από πτυχιούχους ΚΕΣ που έχουν παρακολουθήσει ορισμένα εξάμηνα σπουδών σε πανεπιστήμια του εξωτερικού με βάση σχετική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου που αναμένεται ως το τέλος της χρονιάς. Μάλιστα το ΥΠΕΠΘ κατά πληροφορίες , φαίνεται να έχει ετοιμάσει σχετικό νομοσχέδιο Κατάργηση της πρωινής προσευχής και του εκκλησιασμού των μαθητών. Η συμμετοχή σε λατρευτικές θρησκευτικές εκδηλώσεις δεν αποτελεί στοιχείο της δημόσιας αγωγής αλλά ατομική συνειδησιακή επιλογή. Ως τέτοια Κατάργηση των μαθητικών παρελάσεων και επαναπροσδιορισμό του τρόπου προσέγγισης των λεγόμενων ιστορικών επετείων. 1.R.Wolin : Η Γοητεία του ανορθολογισμού. Το ειδύλλιο της διανόησης με το φασισμό από το Νίτσε στο μεταμοντερνισμό , Αθήνα σελ 424 2.Χρ. Ρέππας : Για το Ενιαίο Διαθεματικό Πλαίσιο Σπουδών : Μια προσπάθεια κριτικής αποτίμησης των νέων προγραμμάτων , στο Χ.Κάτσικας – Κ.Θεριανός (επιμ) : Νέα Αναλυτικά Προγράμματα και βιβλία στο σχολείο , Gutenberg , Αθήνα 2008 , σελ. 13 – 54 , εδώ 39 3.Γληνός Δ., Η Διακήρυξη της Διοικητικής Επιτροπής του '' Εκπαιδευτικού Ομίλου '' στο Δ.Γληνός Εκλεκτές Σελίδες , τομ Γ' , εκδ. Στοχαστής , Αθήνα , 1972 , σελ. 38 4.M.Apple: Εκσυγχρονισμός και συντηρητισμός στην Εκπαίδευση, εκδ. ΜΕΤΑΙΧΜΙΟ , Αθήνα |
|
