_Αρχή

Επικοινωνία:

Φόρμα επικοινωνίας

ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗ  ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΗ  ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ           εκπαιδευτικών π.ε. Πειραιά «Η Πρόοδος»

Αποφασίζουμε και διατάζουμε: 800 «νέα» ολοήμερα σχολεία

Στεκόμουν πάνω σε ένα λόφο κι είδα το Παλιό Σχολείο να πλησιάζει, μα έρχονταν σα Νέο. Σέρνονταν πάνω σε καινούρια δεκανίκια που κανένας δεν είχε ξαναδεί.

Ολόγυρα σκεκότανε όσοι εμπνέονταν από την εξουσία, κραυγάζοντας : Φτάνει το Νέο, το Ολοκαίνουριο, χαιρετίστε το Νέο, γίνετε και εσείς νέοι σαν και εμάς! Κι αυτοί που ακούγανε, τίποτε άλλο δεν ακούγανε από τις κραυγές τους, μα αυτοί που βλέπανε, βλέπανε αυτά που δεν φωνάζονταν.

Παράφραση από ποίημα του Μπ. Μπρεχτ

 Παρά την οργή για την κατάφωρη κοινωνική αδικία των μέτρων για την αντιμετώπιση της οικονομικής κρίσης, παρά την κατήφεια και την απελπισία που προκαλεί η ολοφάνερη αναποτελεσματικότητα τους, παρά το θυμό και την επιθετικότητα που γεννά η αντιδημοκρατική επιβολή τους, εμείς, οι εκπαιδευτικοί, οφείλουμε να βρούμε το κουράγιο να σκεφτούμε σοβαρά τις αλλαγές που προωθεί το υπουργείο παιδείας με τις ανακοινώσεις περί Νέου Σχολείου.

Το δημόσιο σχολείο είναι το σπίτι μας. Αν αύριο μεθαύριο πέσει, θα συμπαρασύρει  κι εμάς. Το γεγονός ότι το Νέο Σχολείο δεν αλλάζει τις νομικές ρυθμίσεις  για το εργασιακό και διδακτικό μας ωράριο δεν πρέπει να μας καθησυχάζει.  Με το κείμενο που ακολουθεί δεν εξαντλούμε το θέμα. Θέλουμε όμως να ανοίξουμε τη συζήτηση και να θέσουμε το θέμα της δικής μας στάσης.

Αν τους αφήσουμε, θα διαλύσουν και το δημοτικό.

Με το καθημερινό και υποχρεωτικό  (για όλους τους μαθητές του «Νέου Σχολείου») επτάωρο θα εισάγουν ανυπόφορους ρυθμούς στη σχολική καθημερινότητα. Για όποιον ξέρει τι σημαίνει 6^η και 7^η ώρα στο ελληνικό δημόσιο σχολείο μονάχα ως εφιάλτης  βιώνονται  οι «δημιουργικές» ιδέες της κυβέρνησης και των υποτακτικών της παιδαγωγών. Με τις δεδομένες τραγικές ελλείψεις σε επίπεδο υλικοτεχνικής υποδομής, με τον ήλιο να πυρώνει τις τσιμεντένιες αυλές  και τα προκάτ κτίρια τον πρώτο και τον τελευταίο μήνα της σχολικής χρονιάς, με το καλοριφέρ να κλείνει από τις  11.30 το χειμώνα, γιατί δεν επαρκεί η χρηματοδότηση, με την πρώτη αποθηκούλα να μετονομάζεται σε  αίθουσα πληροφορικής και τη δεύτερη σε αίθουσα μουσικής ή τραπεζαρία, με τα μαθήματα να ακολουθούν το ένα το άλλο σε ρυθμό πολυβόλου (η 7^η ώρα είναι 35λεπτη!), μόνο για λύπηση είναι τα παιδιά που υποχρεώνονται να μένουν στο σχολείο μέχρι τις 2.00 μ.μ. .

Με τον κατακερματισμό της γνώσης σε  11 (για την α΄ και τη β’ τάξη)  , 13 (για τη γ΄και την δ΄τάξη)  και 15 (για την ε΄και την στ’)[1]  διδακτικά αντικείμενα θα επιβάλλουν το χάος στη σκέψη των μαθητών. Θα μετατρέψουν τη μόρφωση σε ένα αρχιπέλαγος δεξιοτήτων και πληροφοριών που θα είναι αδύνατο για τους μικρούς μαθητές να  τις ελέγξουν διανοητικά. Το «πείραμα» έχει  δοκιμαστεί και αποτύχει στα γυμνάσια.  Γιατί πρέπει να μεταφερθεί και στα δημοτικά;

Με τον καταμερισμό του εκπαιδευτικού έργου μεταξύ 5 ή και 6 εκπαιδευτικών για τους μαθητές  των τεσσάρων πρώτων  τάξεων και μεταξύ 7 για τους υπόλοιπους αφενός θα κλονίσουν την αναγκαία  οικειότητα και εμπιστοσύνη στην παιδαγωγική σχέση    και αφετέρου θα στερήσουν από τους εκπαιδευτικούς τον έλεγχο πάνω στο ρυθμό της διδασκαλίας. Το πρώτο δεν χρειάζεται ιδιαίτερη εξήγηση. Αρκεί να σκεφτούμε ότι τα πρωτάκια του χρόνου στα 800 «Νέα Σχολεία» θα έχουν 6 ή το λιγότερο  5 δασκάλους, βάζοντας σε κίνδυνο την προσαρμογή τους στο σχολείο. Για το δεύτερο, τον έλεγχο στο ρυθμό διδασκαλίας, ας πούμε μόνο ότι στο νέο πρόγραμμα η αξιοποίηση μέρους της αισθητικής αγωγής ή της ευέλικτης ζώνης ή και της μελέτης περιβάλλοντος για την κατάκτηση των διδακτικών στόχων στη γραφή, την ανάγνωση και τα μαθηματικά θα είναι εξαιρετικά δύσκολη, αφού αυτά τα μαθήματα ενδέχεται να έχουν στριμωχθεί στη ζώνη του «άντε να περάσει η μέρα», δηλαδή στην  6^η και την 7^η ώρα.

Όλα όσα υποτίθεται ότι θα πετύχει η αύξηση του ωραρίου των μαθητών, είναι απλά προπαγανδιστικά κόλπα και θα μείνουν στα χαρτιά.

 Με την αύξηση των ωρών διδασκαλίας της αγγλικής γλώσσας, δεν θα μειωθεί η παραπαιδεία. Αυτή γεννιέται από την απίστευτη φτώχεια του δημόσιου σχολείου, η οποία θα συνεχίσει να βασιλεύει και στο «Νέο Σχολείο». Έτσι ενώ η διδασκαλία των αγγλικών σε 240 μαθητές ενός δημόσιου σχολείου θα κοστίζει ετησίως στο κράτος λιγότερα από 50.000 ευρώ, σε ένα φροντιστήριο η ίδια διδασκαλία θα κοστίζει στους γονείς πάνω από 150.000 ευρώ για το ίδιο χρονικό διάστημα. Η φτώχεια του δημόσιου σχολείου οδηγεί στα μεγάλα τμήματα, στην απαράδεκτη υλικοτεχνική υποδομή, στο πρόχειρο διδακτικό υλικό. 

Με την εισαγωγή μαθήματος υπολογιστών στο δημοτικό, τα παιδιά θα εξοικειωθούν μεν με το εργαλείο, αλλά δεν θα μάθουν να αξιοποιούν τις δυνατότητες του. Η εκμάθηση   αυτών των δυνατοτήτων  προϋποθέτει την ένταξη  της χρήσης  του εργαλείου σε κάποια ευρύτερη εργασία. Κανενός εργαλείου η χρήση δεν είναι αυτοσκοπός. Αν λοιπόν αυτό δεν εξασφαλιστεί, οι μαθητές θα μάθουν να κάνουν καλύτερα (και θα εθιστούν ακόμη περισσότερο σε) αυτό που ήδη κάνουν με τους υπολογιστές: να παίζουν παιχνίδια, να σερφάρουν και να κατεβάζουν έτοιμες σχολικές εργασίες.

Με το καθημερινό 7ωρο δεν θα μειωθεί ο όγκος της  κατ’ οίκον εργασίας για τους μαθητές. Το σύνθημα «η τσάντα στο σχολείο» μόνο ανέκδοτο αποτελεί. Η δουλειά στο σπίτι θα αυξηθεί, τόσο γιατί προστίθενται νέα μαθήματα (π.χ. αγγλικά από την α΄ τάξη), όσο και γιατί δεν διασφαλίζεται η μελέτη στην προαιρετική ζώνη (2μμ. – 4μμ.).

Μείωση της ύλης σε ολισθηρό έδαφος…

Η μείωση της ύλης είναι ένα από τα βασικά αιτήματα που αναδείχθηκαν από την κριτική των εκπαιδευτικών στα νέα βιβλία. Και η κριτική αυτή δεν αφορά απλά την αφαίρεση κάποιας ενότητας αλλά τη μείωση διδακτικών στόχων ανά τάξη. Η κριτική αυτή είναι δίκαιη και εύστοχη ακριβώς γιατί αποδεικνύεται  ότι το κατέβασμα της ύλης και των διδακτικών στόχων σε μικρότερες τάξεις απογειώνει τους ταξικούς φραγμούς και ορθώνει ανυπέρβλητα μορφωτικά εμπόδια σε πολλούς μαθητές. Το σημερινό υπερφορτωμένο πρόγραμμα πολλών μαθημάτων καθιστά αδύνατη την ουσιαστική διδασκαλία και μάθηση. Παρά τις συνεχείς προσπάθειες των δασκάλων της πράξης να διαχειριστούμε επ’ ωφελεία των μαθητών μας τον πληθωρισμό αυτό, είναι κοινός τόπος στο διδασκαλικό σώμα ότι οι προσπάθειες αυτές θα διευκολύνονταν ουσιαστικά αν ο όγκος της ύλης περιοριζόταν. Ας μην ξεχνάμε ότι τα νέα αναλυτικά προγράμματα και βιβλία αποτελούν επιλογές του κυβερνώντος κόμματος.

Από την άποψη αυτή η μείωση της ύλης στα μαθηματικά, την φυσική και τη γεωγραφία των δύο τελευταίων τάξεων είναι κατ’ αρχήν μια δημόσια παραδοχή της αποτυχίας των νέων βιβλίων και ταυτόχρονα δικαίωση της κριτικής των μάχιμων εκπαιδευτικών. Για να μπορέσουμε όμως να έχουμε ολοκληρωμένη άποψη θα πρέπει να δούμε τη συγκεκριμένη υλοποίηση της και να συνοδευτεί από αντίστοιχη μείωση της ύλης τόσο στις υπόλοιπες τάξεις όσο και στα υπόλοιπα μαθήματα. Θα πρέπει επίσης (και αυτό είναι πολύ βασικό) να συνοδευτεί από τη διατήρηση ή και την επέκταση της επαγγελματικής αυτονομίας των δασκάλων στο χειρισμό του αναλυτικού προγράμματος. Δυστυχώς από το γράμμα του Υπουργείου προς τους γονείς μένει η εντύπωση ότι η μείωση της ύλης θα αντισταθμιστεί από την «έμφαση στην ανάπτυξη διαθεματικών δραστηριοτήτων», καθιστώντας την δώρον άδωρον. Επιπρόσθετα, θα λέγαμε ότι καμιά μείωση ύλης δεν μπορεί να διασώσει την κατάσταση όταν έχουμε να αντιμετωπίσουμε βιβλία που χρήζουν άμεσης αντικατάστασης (π.χ. μαθηματικά Ε΄ Δημοτικού).

Αιτίες : ο ελαστικά εργαζόμενος και το προφίλ της υπουργού 

Η αναζήτηση της αιτίας, της ρίζας, αυτής της μεταρρύθμισης είναι μια μεγάλη κουβέντα. Επιγραμματικά και μόνο μπορούμε να την εντοπίσουμε σε δύο σημεία.

Αφενός στη φιλοδοξία της κυβέρνησης να γίνει η Ελλάδα πρωτοπόρα στη νεοφιλελεύθερη κούρσα μετατροπής της εκπαίδευσης σε μηχανισμό προετοιμασίας των αυριανών  ελαστικά εργαζόμενων. Για την μετατροπή αυτή χαρακτηριστικές είναι οι επίμονες αποφάσεις της Ε.Ε. και άλλων διεθνών οργανισμών που προωθούν την εισαγωγή της πληροφορικής, των ξένων γλωσσών, του επιχειρηματικού πνεύματος,  των «κοινωνικών δεξιοτήτων» και του «μαθαίνω πώς να μαθαίνω» στο νέο ορισμό των βασικών γνώσεων και η κουραστική πια έμφαση στις καινοτόμες διδακτικές προσεγγίσεις που εξυπηρετούν την ανάπτυξη των νέων δεξιοτήτων.  Η Ε.Ε. πιστεύει ότι με τον τρόπο αυτό θα έχει κινητικούς εργαζόμενους,  έτοιμους να καταρτιστούν και να επανακαταρτιστούν πολλές φορές στη διάρκεια του εργάσιμου βίου τους, να περνούν αποδοτικά (για το κεφάλαιο) από φάσεις εργασίας σε φάσεις ανεργίας και πάλι πίσω σε κάποια δουλειά, να αναζητούν δουλειά (ακόμη και κατάρτιση) πέρα από τα σύνορα της χώρας τους. Το σχολείο αφιερώνεται στην προετοιμασία του αυριανού «απασχολήσιμου», δηλαδή του εργαζόμενου που στερείται των βασικών κατακτήσεων του εργατικού κινήματος. Η κυβέρνηση φαίνεται να θεωρεί περιττή κάθε συζήτηση για τον ορισμό  των βασικών γνώσεων: οι διεθνείς (καπιταλιστικοί) οργανισμοί τα έχουν ήδη αποφασίσει.

Αφετέρου  στην  παραδοσιακή αγωνία  των προβεβλημένων πολιτικών στελεχών που περνούν από το Υπουργείο Παιδείας να συνδέσουν το όνομα τους με μεγάλες μεταρρυθμιστικές τομές, ανεξάρτητα από τα συντρίμμια που μπορεί να αφήνουν  πίσω τους οι μεγαλομανείς σχεδιασμοί τους.  Στο πλαίσιο αυτό ελάχιστα απασχολεί το υπουργείο αν το σχέδιο του θα απορυθμίσει τη ζωή των σχολείων και θα υποβαθμίσει τη μόρφωση των μαθητών. Οι ευθύνες θα ριχτούν ως συνήθως στους εκπαιδευτικούς και η υπουργός θα έχει να επιδείξει έργο «μακράς πνοής» σε δύσκολες συνθήκες. Τι κι αν η έβδομη ώρα μετατραπεί σε ώρα αναμονής εξόδου. Θα φταίει ο δάσκαλος.  Τι κι αν πολλά παιδιά δεν αντέξουν τον εξοντωτικό ρυθμό. Θα φταίνε τα ίδια. Η υπουργός θα έχει φέρει το σχολείο στη νέα εποχή.

Όποιος πιστεύει ότι το Νέο Σχολείο, είναι μια ακόμη προσπάθεια να  φτάσουμε την Ευρώπη κάνει λάθος.  Πρώτα απ’ όλα αυτά που συμβαίνουν στην Ευρώπη δεν αποτελούν αναντίρρητα πρότυπα. Εκτός αυτού,  σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ  (Education at a glance 2009) ο μέσος όρος  διδακτικών ωρών ανά εβδομάδα στην Ευρώπη των 19 είναι 27,5 ώρες για τους μαθητές από 7 έως 8 και σχεδόν 29 ώρες για παιδιά από 9 έως 11. Το αγαπημένο πρότυπο της κυβέρνησης, η Φινλανδία, απέχει ακόμη περισσότερο από το 35ωρο που φορτώνεται στους  μαθητές της χώρας μας.  Εκεί 21,3  και 24 ώρες την εβδομάδα αρκούν για τα παιδιά 7 έως 8 ετών και  τα παιδιά 9 έως 11 αντίστοιχα. Ακόμα κι αν θέλαμε να ισοφαρίσουμε τις 3 επιπλέον εβδομάδες λειτουργίας των σχολείων ανά έτος, που ισχύουν στην Ευρώπη, και πάλι δεν θα φτάναμε στα 35ωρα.  Επιπλέον οι υπολογιστές αποτελούν ξεχωριστό διδακτικό αντικείμενο μονάχα στην Αγγλία και περιθωριακά εμφανίζονται στη Γερμανία και τη Γαλλία

 Πρόλογος, αντί  συμπερασμάτων

Η πρόσθεση επιπλέον ωρών σε κάθε μάθημα ξεχωριστά φαντάζει θετική σε πρώτη ανάγνωση. Δεν είναι άσχημο να κάνουν περισσότερη γυμναστική τα παιδιά. Ούτε είναι κακό να κάνουν υπολογιστές. Το ίδιο ισχύει και για τη μουσική και για κάθε ένα από τα μαθήματα που είτε εισάγονται είτε αυξάνονται. Το ίδιο θα μπορούσε να λεχθεί ακόμα και για διδακτικά αντικείμενα που δεν έχουν εισαχθεί στο πρόγραμμα του Νέου Σχολείου.

Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορείς να φτιάξεις σχολικό πρόγραμμα με τον τρόπο αυτό.  Το σχολικό πρόγραμμα αποτελεί επιλογή. Δεν χωράνε όλα όσα μας αρέσουν στη σχολική ζωή. Δεν μπορούν οι μαθητές να σηκώσουν όλα όσα εμείς βρίσκουμε ενδιαφέροντα και χρήσιμα. Πώς θα επιλέξουμε; Με ποια κριτήρια; Αυτό είναι το πρόβλημα που  πρέπει να λύσουμε.

Η παλιά λύση δεν αρέσει σε κανέναν. Το υπουργείο λύνει το πρόβλημα με αντιπαιδαγωγικό τρόπο, θυσιάζοντας την παιδική ηλικία σε ένα αντεργατικό μέλλον. Ως εκπαιδευτικό κίνημα δεν έχουμε έτοιμη λύση. Μπορούμε όμως να καταλήξουμε σε κάποιες αρχές : 1. Βασικοί στόχοι κάθε αλλαγής του προγράμματος πρέπει να αποτελούν  η μείωση των κοινωνικών ανισοτήτων στις σχολικές επιδόσεις,  η διαμόρφωση  κριτικών και υπεύθυνων πολιτών, η βελτίωση της ποιότητας της διδασκαλίας, η κατάκτηση εκ μέρους των μαθητών των σημαντικότερων επιστημονικών και πολιτιστικών επιτευγμάτων του παρελθόντος.  2. Βασικά μέσα για την αλλαγή αυτή  είναι ο σχεδιασμός του προγράμματος σε επίπεδο υποχρεωτικής εκπαίδευσης, η συμμετοχή των εκπαιδευτικών στη διαμόρφωση του, η δοκιμαστική εισαγωγή (ακόμη και διαφορετικών εκδοχών) του προγράμματος για περιορισμένο χρονικό διάστημα σε σχολεία,  η ενεργός συμμετοχή των συλλόγων διδασκόντων σε κάθε φάση προώθησης του. 3. Βασική προϋπόθεση για κάθε τέτοιο πρόγραμμα πρέπει να αποτελεί ο διάλογος με τους μαθητές και ο σεβασμός (όχι η υποταγή) των ενδιαφερόντων  και δυνατοτήτων τους στις δοσμένες συνθήκες υλικοτεχνικής υποδομής.

Είναι προφανές ότι τέτοιες αλλαγές δεν γίνονται σε πολιτικό κενό, αλλά στα πλαίσια ενός εκπαιδευτικού και κοινωνικού κινήματος που διεκδικεί και πραγματώνει κοινωνικές και πολιτικές ρήξεις και αλλαγές.

Τι να κάνουμε;

Τον Απρίλη δήλωναν ότι μόνο με συναίνεση του συλλόγου διδασκόντων μπορεί ένα σχολείο να γίνει «πιλοτικό» ολοήμερο. Σήμερα ορίζουν τα «νέα» σχολεία με υπουργική απόφαση! Το παιχνίδι της συναίνεσης και των συμμαχιών χάθηκε για την κυρία Διαμαντοπούλου. Τα δημοκρατικά προσωπεία έπεσαν : στη «νέα» παιδαγωγική κυριαρχούν οι «φαιές» αποχρώσεις και τα μικρά «πραξικοπήματα». Σήμερα για το «νέο» σχολείο, αύριο πιθανόν για την αξιολόγηση, αφού σύλλογοι διδασκόντων πρόθυμοι να αυτοκτονήσουν δια της αποδοχής της αξιολόγησης δεν βρίσκονται πρόχειροι.

Το υπουργείο φαίνεται ότι δεν έχει διάθεση να ακούσει τη φωνή των εκπαιδευτικών. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να σωπάσουμε. Αντίθετα, πρέπει να εξηγήσουμε σε όλους όσους ενδιαφέρονται τους κινδύνους που διατρέχει το δημόσιο σχολείο. Με κάθε τρόπο πρέπει να φροντίσουμε να ακουστούμε: Μέσα από τους πρωτοβάθμιους συλλόγους εκπαιδευτικών, μέσα από τους συλλόγους διδασκόντων, μέσα από ομάδες πρωτοβουλίας εκπαιδευτικών, μέσα από προσωπικές παρεμβάσεις  μπορούμε να διοργανώσουμε συζητήσεις με τους γονείς, να στείλουμε γράμματα και άρθρα στον τύπο και τις ηλεκτρονικές σελίδες που ασχολούνται με σχετικά θέματα. Μπορούμε επίσης να εμβαθύνουμε τον προβληματισμό μας συμμετέχοντας σε σχετικές συζητήσεις, παρακολουθώντας την αρθρογραφία. Το Σεπτέμβρη πρέπει όλοι να ξέρουμε περισσότερα για το τι σχεδιάζεται, για το τι κινδυνεύει από αυτά που σχεδιάζονται, για το πώς αλλιώς  και καλύτερα θα μπορούσαν να γίνουν τα πράγματα. Μπορούμε επίσης (και πρέπει) από τώρα και μέχρι το Σεπτέμβρη να ξεκαθαρίσουμε ότι όλα όσα ετοιμάζει το υπουργείο δεν γίνονται μαζί με τους εκπαιδευτικούς, αλλά ερήμην τους- αν όχι ενάντια τους-.

Καμιά συνενοχή – καμία συναίνεση !

• Καλούμε τη ΔΟΕ να πάρει θέση.  • Καλούμε κάθε σύλλογο διδασκόντων να συνεδριάσει,       να αποτυπώσει τον αρχικό προβληματισμό του ή τη διαφωνία του σε κείμενο και να το δημοσιοποιήσει. Ακόμα και τώρα – ειδικά τώρα - χρειάζεται να αποδείξουμε ότι καμιά συνενοχή ή συναίνεση δεν υπάρχει σε αυτή την εξέλιξη. • Καλούμε κάθε σύλλογο διδασκόντων και κάθε συνάδελφο ξεχωριστά  να μοιραστεί τον προβληματισμό του με τους γονείς. • Καλούμε το σύλλογο της Προόδου να στηρίξει με κάθε τρόπο την ενημέρωση  και τον προβληματισμό των συναδέλφων και να εκφράσει τη συλλογική τους θέληση.