Πιλοτικό ολοήμερο;

Όχι ευχαριστώ

Τρίτη χρονιά λειτουργίας των πιλοτικών ολοήμερων και το υπουργείο προχωρά στη διεύρυνσή τους. Εκτιμήθηκε και κρίθηκε, λοιπόν, το πρόγραμμα θετικά, ως πετυχημένο και διευρύνεται;

Τι διακυβεύεται άραγε; Τι ανάγκασε την επιστημονική επιτροπή (από κει που τάχα μελετούσε τα στοιχεία από τα πρώτα 30 σχολεία και έπαιρνε υπ` όψη της τις σοβαρές αντιδράσεις από επιστήμονες, γονείς και εκπαιδευτικούς) να τα δεκαπλασιάσει με συνοπτικές διαδικασίες;

Γιατί δε λεν ότι κάθε επιστημονική εγκυρότητα πήγε περίπατο μπροστά σε ένα αναπορρόφητο κονδύλι που θα μπορούσε να γίνει λεία μόνο αν παίρνονταν αποφάσεις για ολοήμερα μέσα στις επόμενες 20 μέρες;

Και τι δεν κάνουν για να εξασφαλίσουν τη συνοπτική μας συγκατάθεση! Αρχικά προσπαθούν να προσεταιριστούν διευθυντές τάζοντάς τους παχυλές αμοιβές και bonus για τις επόμενες κρίσεις! Στους γονείς τάζουν σχολεία διαστημικά, ενώ στους δασκάλους τάζουν νέες θέσεις εργασίας ... άντε και μια τηλεόραση στην τάξη... Το τραγικό είναι ότι τάζουν αύξηση προσωπικού οι ίδιοι που κρατούν τα σχολεία της χώρας με 1100 κενά δασκάλων Νοέμβρη μήνα!... και που δυστυχώς κατάφεραν να μας βάζουν να δουλεύουμε σε τάξεις των 30 παιδιών.

Πίσω από τη βιτρίνα

Υπάρχει όμως αυτή τη στιγμή η εμπειρία των 2 χρόνων εφαρμογής που δε μπορεί να αγνοηθεί. Αυτή η εμπειρία έχει αναδείξει σοβαρά προβλήματα. Έτσι έχουν εκδηλωθεί:

αντιδράσεις των γονέων που αποκρύπτονται. Οι αντιδράσεις αφορούν

• την εντατικοποίηση των παιδιών, τη φυσική τους κόπωση απ` το εξαντλητικό ωράριο, την 
  έλλειψη ελεύθερου χρόνου

• την υποχρεωτικότητα του προγράμματος

• τη διαπίστωση ότι πρακτικά δεν κερδίζουν τίποτε αφού και τα απογευματινά μαθήματα των παιδιών συνεχίζονται (φροντιστήρια αγγλικών, άλλες δραστηριότητες) και το διάβασμα για την επόμενη μέρα γίνεται τελικά στο σπίτι, ιδιαίτερα για τους μαθητές των μεγάλων τάξεων

αντιδράσεις εκπαιδευτικών αφού

• βλέπουν τα παιδιά να ταλαιπωρούνται

• απειλείται το ωράριο με ελαστικοποίηση

• αναγκάζονται να κάνουν τους τραπεζοκόμους

• τους αποδίδονται ευθύνες όταν προκύπτουν ζητήματα (πχ. διαμαρτυρίες γονέων για ανεπαρκή προετοιμασία των παιδιών στο σχολείο)

• χρησιμοποιούνται ελαστικά συστήματα πρόσληψης (προσλήψεις ωρομισθίων με βιογραφικά απ` το Π.Ι.)

• υπήρξαν πολύμηνες καθυστερήσεις στην πληρωμή των ωρομισθίων (που έτσι κι αλλιώς αμείβονται πενιχρά) και στις υπερωριακές αποζημιώσεις των διευθυντών

προβλήματα υλικοτεχνικής υποδομής αφού ενώ γνωρίζουμε ότι οι υπάρχοντες χώροι στα σχολεία δεν καλύπτουν στοιχειώδεις ανάγκες θα πρέπει να εφευρεθούν πλήθος εργαστήρια για κάθε γνωστικό αντικείμενο και γωνίες χαλάρωσης στις υπάρχουσες αίθουσες

προβλήματα χρηματοδότησης αφού τα όποια κονδύλια διατίθενται "εφ` άπαξ" για κάποιον εξοπλισμό (ψυγεία, τηλεοράσεις κλπ) και δεν καλύπτουν τις λειτουργικές ανάγκες των σχολείων. (πχ. δεν έχουν προβλεφθεί χρήματα για τραπεζοκόμους, δεν έχει ληφθεί υπόψη ότι, αφού το σχολείο λειτουργεί επιπλέον ώρες, καίει περισσότερο πετρέλαιο, ρεύμα κλπ). Τα επιπλέον κονδύλια καλούνται να τα καλύψουν βάζοντας βαθιά το χέρι στην τσέπη οι γονείς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Μύθοι και ιδεολογήματα

Στην πορεία επίσης καταρρίφθηκαν οι μύθοι και τα ιδεολογήματα που χρησιμοποιήθηκαν πριν από δύο χρόνια και πίσω από το ελκυστικό περιτύλιγμα των ρητορικών διακηρύξεων φάνηκε η σκληρή πραγματικότητα. Τα ιλουστρασιόν φυλλάδια παρουσιάζουν μια ωραιοποιημένη κατάσταση ότι το ολοήμερο καλύπτει μια κοινωνική ανάγκη, την απασχόληση των παιδιών των εργαζόμενων γονέων, ότι εκσυγχρονίζεται η υλικοτεχνική υποδομή, οι διδακτικές μέθοδοι, εμπλουτίζεται το πρόγραμμα με νέα γνωστικά αντικείμενα και δημιουργούνται νέες θέσεις εργασίας. Όμως

• γεννάται το ερώτημα: την ανάγκη των εργαζόμενων γονέων δεν την καλύπτει το διευρυμένο ωράριο που απασχολεί μόνο το 20% - 40% των μαθητών κάθε σχολείου; Εδώ ανοίγει κι ένα τεράστιας σημασίας ζήτημα για το αν το σχολείο πρέπει ν` ακολουθεί το ωράριο εργασίας των γονέων και αν τελικά αυτό είναι εφικτό. Επισημαίνουμε ότι ελάχιστοι είναι πλέον οι γονείς που εργάζονται στο κλασικό οκτάωρο, μετά την πλήρη ελαστικοποίηση του εργασιακού ωραρίου, όπως επιτάσσει η ασυδοσία της αγοράς

• ο εξοπλισμός των σχολείων (τηλεοράσεις, βίντεο, κλπ) εκβιαστικά τίθεται ως αντάλλαγμα για 
  για την αποδοχή του ολοήμερου. Τα σχολεία έτσι κι αλλιώς έχουν ανάγκη εξοπλισμού και βελτίωσης των χώρων τους, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πρέπει να γίνουν ολοήμερα

• τα νέα γνωστικά αντικείμενα (ζωγραφική, χορός, υπολογιστές) υπάρχουν ή μπορούν κάλλιστα να ενσωματωθούν στο υπάρχον πρόγραμμα κι όχι με την προσθετική λογική που εισάγονται τώρα

• οι νέες μέθοδοι διδασκαλίας, που προτείνονται ως πανάκεια και που δεν είναι καθόλου νέες 
  αλλά χιλιοειπωμένες (είναι νέα η μαθητοκεντρική μέθοδος, η ομαδοσυνεργατική, η ανακαλυπτική, είναι νέος ο Bruner;) αυθαίρετα επίσης συνδέονται με το ολοήμερο. Και δεν είναι αλήθεια ότι υπάρχει μεγαλύτερη άνεση χρόνου για την εφαρμογή τέτοιων μεθόδων. Ο χρόνος είναι αυστηρά καθορισμένος, το πρόγραμμα υπερφορτωμένο με γνωστικά αντικείμενα. Αξίζει να πούμε ότι ακόμα και στα διαλείμματα έγιναν περικοπές για να γίνει πιο παραγωγικός κι αυτός ο χρόνος.

• Το σχολείο ήταν και παραμένει ταξικό, αυταρχικό κι αυτό δεν αλλάζει με την παράταση του χρόνου. Η αλλαγή του χαρακτήρα του απαιτεί μια άλλη φιλοσοφία και δεν έρχεται με πιλοτικά προγράμματα του υπουργείου.

• Οι νέες θέσεις εργασίας στα ολοήμερα (σημειώνουμε ότι ήδη φέτος μειώθηκαν δραστικά σε σχέση με τα δύο προηγούμενα χρόνια) έχουν κλαπεί από το δημόσιο σχολείο με τις συμπτύξεις τμημάτων, τα κενά κλπ.

Νέος τύπος μαθητή;

Ταυτόχρονα άνοιξε μια μεγάλη συζήτηση που αφορά στις παιδαγωγικές - ψυχολογικές παραμέτρους του ιδιότυπου αυτού εγκλεισμού. Συχνά συναντάμε άρθρα επιστημόνων σε εφημερίδες και περιοδικά, που επισημαίνουν τους κινδύνους της σχολειοποίησης, τον αναντικατάστατο ρόλο της οικογένειας κλπ. Ο ελεύθερος χρόνος του παιδιού βλέπουμε να ισοπεδώνεται Η ανάγκη για ξεκούραση, παιχνίδι, κοινωνικές συναναστροφές μέσα κι έξω απ` την οικογένεια να αγνοείται.

Βέβαια όλα αυτά δεν είναι πρωτοτυπία του ολοήμερου. Αυτή είναι η καθημερινή ζωή των περισσότερων παιδιών και το ολοήμερο τρέχει στρεβλά να ακολουθήσει. Πρωτοτυπία του είναι όμως ο εγκλεισμός και η υποχρεωτικότητα.

Στην "κοινωνία της γνώσης" ανάγκες και δικαιώματα αποτελούν εμπόδιο. Στόχος είναι:

• η δημιουργία ενός νέου τύπου μαθητή, στα πρότυπα ενός νέου τύπου εργαζόμενου, που ως ενήλικας θα είναι "ικανός" ν` αλλάξει 6-7 δουλειές στη ζωή του, "ικανός" να δουλεύει αδιαμαρτύρητα από το πρωί ως το βράδυ. Αυτό επιδιώκεται να εσωτερικευτεί από το παιδί από την ηλικία των 3 χρόνων.

• η δημιουργία ενός νέου τύπου εκπ/κου, ευέλικτου, που θα είναι "ικανός" άκριτα να εφαρμόζει "καινοτομίες", όταν καλείται, και να ξεχάσει "παρωχημένες" αντιλήψεις για δικαιώματα, κεκτημένα και ανάγκες. Για το σκοπό αυτό έχουν επιστρατεύσει και δεοντολογίες των αρχών του προημούμενου αιώνα, ψευτοδιλήμματα του τύπου επάγγελμα - λειτούργημα και άλλα γραφικά..

• η δημιουργία ενός νέου τύπου σχολείου, ευέλικτου στις απαιτήσεις της αγοράς, που θ` ανοίξει τις πόρτες του στους ιδιώτες και θα τις κλείσει στις πραγματικές μορφωτικές και κοινωνικές ανάγκες των εργαζόμενων και των παιδιών τους

Σήμερα

• Παρά τα σοβαρά προβλήματα που έχουν προκύψει, και που προσπαθήσαμε να αναδείξουμε παραπάνω, επιχειρείται η διεύρυνση της εφαρμογής του προγράμματος του ολοήμερου και επιβεβαιώνεται για μια ακόμη φορά ο αυταρχισμός και η αλαζονεία της εξουσίας. 

• Επισημοποιείται η οικονομική "συνδρομή" των Ο.Τ.Α. Έχουμε το παράδειγμα δήμου που επέβαλε ανταποδοτικά τέλη στους δημότες του γι` αυτό το σκοπό. Ήδη δήμοι ή γονείς έχουν αναλάβει πολλά από τα λειτουργικά έξοδα των ολοήμερων (τραπεζοκόμους κλπ). Φαίνεται καθαρά ποιοι θα πληρώσουν το "νέο" σχολείο. Επισημαίνουμε τον κίνδυνο, όταν διάφοροι φορείς χρηματοδοτούν να ζητήσουν να αναμειχθούν στην εκπαιδευτική διαδικασία με στρεβλό τρόπο (πχ. μέσα από προσλήψεις και αξιολογικές κρίσεις)

• Στις διάφορες "ενημερωτικές" συναντήσεις καλούνται μόνο οι διευθυντές. Για να τους 
  προσεταιριστούν τάζουν πριμ και μόρια για τις επόμενες κρίσεις.

• Σε πρόσφατη συνάντηση στελεχών, εκπρόσωπος του υπουργείου ανέφερε ότι από του χρόνου σχεδιάζουν ένα ωράριο λάστιχο χωρίς περιορισμούς στην άφιξη και αποχώρηση με 30 ώρες παρουσία την εβδομάδα (Μέσα στο 30ωρο σκοπεύουν να εντάξουν το διδακτικό μας ωράριο και κάποιες άλλες μη διδακτικές δραστηριότητες, όπως ίσως απασχόληση και σίτιση).

• Οι προγραμματικές κατευθύνσεις είναι ανατριχιαστικά σαφείς ως προς τον τρόπο που αντιμετωπίζεται το ωράριο εργασίας μας, αλλά και οι ώρες "χαλάρωσης" των παιδιών:
  "Η διδασκαλία των υπόλοιπων γνωστικών αντικειμένων κορμού μπορεί να προγραμματίζεται σε γενικές γραμμές κατά την 3η και 4η διδακτική ώρα, αλλά ορισμένες ημέρες της εβδομάδας να προγραμματίζεται και για το απόγευμα, οπότε και θα συνδυάζεται με κάποια δραστηριότητα, στην οποία θα καλούνται να συμμετέχουν ενεργά οι μαθητές, παραμένοντας έτσι σε ετοιμότητα και εγρήγορση"
  (ΥΠΕΠΘ, Π.Ι., έργο:ΣΕΠΠΕ, Πιλοτικό πρόγραμμα: ολοήμερο σχολείο
  Αθήνα Ιούνιος 1999)

Σήμερα

Καλούνται οι σύλλογοι διδασκόντων να αποφασίσουν αν επιθυμούν το σχολείο τους να γίνει ολοήμερο, με ελλιπή ενημέρωση για την εμπειρία που προηγήθηκε.

Θεωρούμε ότι η απάντηση των συλλόγων πρέπει να είναι όχι, γιατί:

Επιστροφή

Περιεχόμενα