Κι όμως το Πολυτεχνείο είναι …κινητή γιορτή !

 Μικρό αφιέρωμα στις μέρες της εξέγερσης

Είναι αλήθεια ότι ο Νοέμβρης αποτελεί τη μεγάλη παραφωνία στο πάνθεον των "εθνικών εορτών". Δεκαετίες τώρα οι κρατούντες επιδίωξαν και πέτυχαν σε μεγάλο βαθμό να αφυδατώσουν τις μεγάλες ιστορικές στιγμές από το απελευθερωτικό τους περιεχόμενο.

Έκρυψαν επιμελώς τον κοινωνικό χαρακτήρα της επανάστασης του '21, το γεγονός ότι πολλοί από τους επώνυμους και ανώνυμους μαχητές του Αγώνα για Πατρίδα, Γη και Ελευθερία πέθαναν στην ψάθα, στη φυλακή ή στο εκτελεστικό απόσπασμα. Συνέχισαν με επιτυχία το έργο των προσκυνημένων - που έλεγε κι Κολοκοτρώνης - κοτζαμπάσηδων, προεστών και αρχιερέων, εκείνων που αφόρισαν και καταδίκασαν την Επανάσταση, εκείνων που όταν δεν μπόρεσαν να σταματήσουν θέλησαν να ελέγξουν το μεγάλο ξεσηκωμό.

Φρόντισαν να εξαφανίσουν τον ηρωικό αντιφασιστικό αγώνα του 1940 - 44 πίσω από χαζοχαρούμενα εθνικιστικά τραγουδάκια που παρουσιάζουν τον πόλεμο του '40 στα παιδικά μάτια σαν ποδοσφαιρική αναμέτρηση Ιταλίας - Ελλάδας.

 Η διαφορά όμως με το Πολυτεχνείο είναι ότι δεν χωράει εύκολα στο καλούπι της "εθνικής ομοψυχίας". Έλληνες ήταν αυτοί που μπήκαν στο Πολυτεχνείο πατώντας πάνω σε ανθρώπινα κορμιά. Έλληνες ήταν αυτοί που κατέλυσαν τις κοινωνικές - πολιτικές ελευθερίες και βύθισαν τη χώρα στον τρόμο εκτελώντας τις εντολές των Αμερικάνων. Έλληνες ήταν αυτοί που βασάνισαν και εξόρισαν χιλιάδες αγωνιστές. Έλληνες ήταν αυτοί που θυσίασαν την Κύπρο στο βωμό του ΝΑΤΟ.

Ο Νοέμβρης του '73 είναι ορόσημο, κορυφαίο αγωνιστικό στιγμιότυπο των κοινωνικών αγώνων μιας ολόκληρης περιόδου. Μυρίζει νιάτα, ελευθερία, αγώνα μέχρι το τέλος, μυρίζει δακρυγόνα, θυσία και αίμα. Κρατάει ανοιχτό το παράθυρο της ψυχής μας στο όνειρο για μια άλλη κοινωνία, για μια ζωή που να την ορίζουμε εμείς οι ίδιοι. Το Πολυτεχνείο των επισήμων και της εξαργύρωσης έτσι κι αλλιώς δεν αγγίζει τις παιδικές ψυχές. Το Πολυτεχνείο όμως της νεανικής φλόγας, της ελευθερίας, της εξέγερσης, αυτό το Πολυτεχνείο είναι εξαιρετικά επικίνδυνο για τις κάθε λογής εξουσίες.

Γι' αυτό είναι αλήθεια πως η 17^η Νοέμβρη είναι μια "υποβαθμισμένη" σχολική γιορτή. Πώς να χωρέσεις την Επανάσταση στις λεπτές σχολικές ισορροπίες, πώς να λειάνεις γωνίες που δεν στρογγυλεύουν, πώς να σβήσεις μηνύματα που δεν σβήνουν, συνθήματα που τόσο ενοχλούν σήμερα ακόμα και μερικούς από εκείνους που τότε τα φώναζαν ;

Όμως το Πολυτεχνείο τελικά παραμένει ζωντανό ακριβώς γιατί είναι μια "κινητή" γιορτή. Ήταν παρών στους μαθητικούς και φοιτητικούς αγώνες, στα μπλόκα έξω από τα εξεταστικά κέντρα τον Ιούνη του '98, στη μεγάλη απεργία του '97, σε όλους τους κοινωνικούς αγώνες για ψωμί - παιδεία - ελευθερία. Είναι παρών και παίρνει εκδίκηση για όλες τις σχολικές γιορτές και "επετείους", όταν από τις ρωγμές του κρατικού σχολικού λόγου εισβάλλουν ο Καμπανέλλης κι ο Σεφέρης, ο Ελύτης και ο Ρίτσος, ο Μπρεχτ κι ο Μαγιακόφσκι, τα κλέφτικα και ο Χατζιδάκις, το Μαουτχάουζεν, ο θρήνος για το χαμένο ανθυπολοχαγό και οι ελεύθεροι πολιορκημένοι του Μεσολογγίου.

 "Τις μέρες εκείνες έκαναν σύναξη μυστική τα παιδιά και λάβανε την απόφαση, επειδή τα κακά μαντάτα πλήθαιναν στην πρωτεύουσα, να βγουν σε δρόμους και σε πλατείες με το μόνο πράγμα που τους είχε απομείνει : μια παλάμη τόπο κάτω από τα' ανοιχτό πουκάμισο, με τις μαύρες τρίχες και το σταυρουδάκι του ήλιου. Όπου είχε κράτος κι εξουσία η Άνοιξη.
Και νωρίς εβγήκανε καταμπροστά στον ήλιο, με πάνου ως κάτου απλωμένη την αφοβιά σαν σημαία, οι νέοι που τους έλεγαν αλήτες"

Οδυσσέας Ελύτης, Άξιον Εστί

"Είναι το πυκνό συλλαλητήριο
που οργανώνει μόνος ένας μόνος
…είναι το πουλί που μόνο ξώμεινε
μίλια απ' το κυρίαρχο κοπάδι
πίσω του το φως της μέρας σβήνεται
και μπροστά του πήζει το σκοτάδι"

Α. Μπάρας, Μοναξιά

"Σε βρήκα έξω απ' την Ιεριχώ
να κλαις στων σαλπισμάτων το σκοπό
φωτόνια στην παλάμη να κρατάς
πέντε δηνάρια το 'να να πουλάς

και καθώς δεν επέφτανε τα τείχη
να φύγουμ' είπες κι όπου μας βγάλει η τύχη
και πάει στη νύχτα ακέφαλη η πορεία
μας φέγγει μια ετερόφωτη λυχνία"

Άλκης Αλκαίος, Ωδή σ' έναν δρομέα ημιαντοχής

"ελπίζω στους σεισμούς που μέλλονται για να 'ρθουν"

Μπέρτολτ Μπρεχτ

  Επιστροφή