Αναρωτιέμαι… Μπορούμε να φανταστούμε τους εαυτούς μας να υπάρχουν (δε λέω να λειτουργούν) διαφορετικά στην τάξη, σ' αυτή την ίδια τάξη που βρίσκονται οι μαθητές "μας", που μπαίνουμε κάθε μέρα για να κάνουμε το "μάθημά μας";

Θέλω να πω, πόσο απόλυτη είναι η ιδέα που έχουμε για το ρόλο και το έργο του δασκάλου; Πόσο ικανοποιητική είναι για μας η εικόνα του εαυτού μας μέσα στο πεδίο της τάξης;

Το πεδίο της τάξης… Φέρνει στο μυαλό το πεδίο της μάχης…

Ξεκινάμε όλοι κάθε πρωί με τους εξοπλισμούς μας (εδώ, καθένας, ας εννοήσει ό,τι νομίζει), δάσκαλοι και μαθητές, για να πάμε στα σχολεία μας… κι εκεί… να αγωνιστούμε, να παλέψουμε, καθένας με τον τρόπο του, για το σκοπό του, από το στρατόπεδό του, με στόχο να επιβληθεί στους άλλους, να νικήσει…

Το πρότυπο του δασκάλου, του μαθητή, του καθενός από μας… Η επιτυχία… Σχολική επιτυχία, επαγγελματική, οικογενειακή, οικονομική… (μπορείτε να βάλετε ελεύθερα όσους προσδιορισμούς θέλετε…).

Ποιος είναι ο επιτυχημένος δάσκαλος; Κι ο επιτυχημένος μαθητής; Ποιος καθορίζει τα κριτήρια, την κλίμακα αξιολόγησης, το πώς και το γιατί της επιτυχίας; Ποιος έχει δικαίωμα να δίνει οντότητα-καταξίωση σε ποιον; Ποιος έχει το δικαίωμα τελικά να υποβάλει τον άλλο σε μια εκπαίδευση για την οποία ο υποβαλλόμενος δεν έχει δικαίωμα ένστασης - αντίδρασης - αντιπρότασης - ανατροπής;

Δεν είναι καταπληκτικά εγωιστικό να παίζουμε τους μικρούς θεούς στις τάξεις μας;…

Ο κόσμος της τάξης… με τους κανόνες, τις εντολές, τους αγγέλους και τους διαβόλους του, την ανυπακοή και την τιμωρία (με ποικίλους τρόπους) που τη διαδέχεται, την έκπτωση από τον "παράδεισο" της τάξης για τους παραβάτες, τους ανυπάκουους που θα κουβαλάνε για τα υπόλοιπα χρόνια τους ("σχολικά" και μη) το αμάρτημα της μη προσαρμογής στον αγγελικά πλασμένο κόσμο του σχολείου…

Ας προσπαθήσουμε να δούμε λίγο τα πράγματα από κάποια άκρη… Σαν να είναι ένα κουβάρι και βγαίνουν πολλές άκρες. Ας πάρουμε μία απ' αυτές να δούμε που μας πάει…

Βρισκόμαστε μπροστά σε μια σχολική τάξη. Κι η πόρτα είναι κλειστή…

Μπορούμε να φανταστούμε περίπου πώς θα 'ναι μέσα… έδρα, θρανία, πίνακας, κ.λπ., κ.λπ. Γιατί; Γιατί να μας φαίνεται τόσο δεδομένο ότι κάπως έτσι πρέπει να είναι μια σχολική τάξη, απλά μπορεί να διαφέρει η "διαρρύθμιση", η διάταξη στο χώρο των "επίπλων";

Ας τραβήξουμε ακόμα λίγο το κουβάρι…

Ας υποθέσουμε ότι ανοίγει η πόρτα. Τί περιμένουμε να δούμε;

Το δάσκαλο(α) να "κάνει μάθημα" και τα παιδιά καθισμένα στα θρανία τους να παρακολουθούν, να γράφουν ή να διαβάζουν. Γιατί; Γιατί να 'ναι κι αυτό τόσο δεδομένο; Γιατί μια τάξη να φέρνει στο μυαλό μας το δάσκαλο που "κάνει μάθημα" στα παιδιά;

Ξετυλίγουμε κι άλλο λίγο νήμα…

Ας δεχτούμε πως την ώρα που ανοίγουμε την πόρτα της τάξης βρίσκονται μέσα ο δάσκαλος(α) και τα παιδιά. Ας προσπαθήσουμε να δούμε τι θα μπορούσαν να κάνουν:

  Να μην είναι καν μέσα, γιατί απλά βγήκαν έξω να παρατηρήσουν, να μυρίσουν, ν' ακούσουν, να δουν τον έξω κόσμο με τα δικά τους μάτια…

(Όποιος θέλει συνεχίζει με τη φαντασία του, προσθέτοντας ιδέες και προτάσεις. Ο κατάλογος είναι φυσικά ενδεικτικός…).

Οπ, φτάσαμε σε κόμπο…

Είναι εύκολο να δεχτούμε το σχολείο (δεν είπα να το κάνουμε κιόλα), να το δεχτούμε αλλιώτικο; Είμαστε έτοιμοι να το πούμε, να το δηλώσουμε απερίφραστα γιατί το πιστεύουμε, γιατί το έχουμε νιώσει στο πετσί μας, βαθιά μέσα μας, στη συνείδησή μας, ότι αυτό το σχολείο, εμάς δε μας κάνει. Είναι ίδρυμα, όπως το νοσοκομείο και η φυλακή. Κι εμείς δεν είμαστε ούτε γιατροί που κάνουν διαγνώσεις σε "άρρωστα" παιδιά (δυσλεξία, μαθησιακές δυσκολίες, δυσπροσαρμοστία, σχολική ανορεξία, φοβία κ.λπ., κ.λπ.) και τα θεραπεύουν για να βγουν "έξω" υγιή (ποιο είναι αυτό το "έξω";…), ούτε δεσμοφύλακες που δέχονται τα παιδιά να εκτίσουν την ποινή της συμμόρφωσής τους για να μπορούν να ενταχθούν μετά στην "πραγματικότητα", στην κοινωνία που με "ανοιχτές αγκάλες" τα περιμένει…

Αυτό το σχολείο δεν είναι για μας που έχουμε όνειρα για έναν άλλο κόσμο, που πολεμάμε να ανατρέψουμε αυτό το "έξω", την πραγματικότητα που περιμένει εμάς και τα παιδιά μας για μας που δεν μπορούμε άλλο πια να κοροϊδεύουμε τον εαυτό μας γι' αυτό που ζούμε καθημερινά στις τάξεις μας, για μας που δε θέλουμε άλλο πια να εξυπηερτούμε με το ρόλο που μας έδωσαν στο θέατρο του παραλόγου της τάξης μας το αλλοτριωτικό εκπαιδευτικό σύστημα, την απάνθρωπη κοινωνία, τις αξίες και τα πρότυπα του σύγχρονου καταναλωτικού πολιτισμού μας, τις προδιαγραφές και κατευθύνσεις της ανώμαλης προόδου…

Τραβώ το νήμα, μα ο κόμπος δε λύνεται…

Πρέπει ν' απαντήσω σε ερωτήματα:

• Για ποιον δουλεύω;

• Γιατί κάνω το μάθημα έτσι όπως το κάνω;

• Τι θα πει για μένα "κάνω μάθημα";

• Ξέρω τι θα πει η ίδια φράση για το δάσκαλο της διπλανής πόρτας;

• Φαντάζομαι τι θα πει, τι σημαίνει για άλλους συναδέλφους;

• Μπορώ να υπάρξω διαφορετικά μες την τάξη;

• Γιατί όχι;

• Κι αν δεχτώ ότι μπορώ; Ας φανταστώ την τάξη… Ας τολμήσω απλά να φανταστώ, επιτέλους…

• Πώς θα 'μαι; Ποια θα είναι η θέση των παιδιών τότε;

• Τι θα μπορούσα να κάνω εγώ;

• Κι εκείνα;

Δε βάζω όρια στη φαντασία… Απ' αυτή αντλώ ιδέες… μόνο όνειρα κάνω… ναι, φαντάζομαι, αντί για τη γνώριμή μου τάξη που μάχεται να κρατηθεί σιωπηλή… βλέπω με τα μάτια της φαντασίας μου ένα εργαστήρια, όπου όλοι κάνουν κάτι, ένα πολύβουο χώρο όπου βρίσκεται σε οργασμό η λέξη ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑ… Δέχομαι και τους οργασμούς των λέξεων, όπως εκείνον της φύσης και κάθε ζωντανού πλάσματος… κι οι λέξεις σ' ένα τέτοιο εργαστήρι δεν είναι απολιθώματα, αλλά ζωντανές υπαρξούλες που απελευθερώνονται κατά χιλιάδες από τις παιδικές ψυχές και τα παιδικά μυαλά που είχαν στοιβαχτεί, για να χοροπηδάνε όσο κι όπως θέλουν παντού, μέσα κι έξω από το χώρο της "τάξης"…

Ξέρω ότι μόνη μου δε θα μπορέσω να ξετυλίξω το κουβάρι…

Κι αν λύσω ένα κόμπο, υπάρχουν κι άλλοι…

Έχω την αίσθηση, όμως, ότι δεν είμαι μόνο εγώ που αηδιάζω με τον εαυτό μου κάθε φορά που δεν είμαι συνεπή μ' αυτά που πιστεύω, δεν είμαι μόνο εγώ που κατακρίνω τον εαυτό μου γιατί ήμουν "λίγη" για το Γιαννάκη ή γιατί ξέρω ότι δεν προσπάθησα όσο χρειαζόταν για την Ελενίτσα…

Είναι δύσκολο να είσαι αλλιώς, πολλές φορές και κάτω από συνθήκες εξαιρετικά αντίξοες, αλλά από τη στιγμή που έχεις συναίσθηση, έχεις συνείδηση ότι θα έπρεπε να είναι αλλιώτικα τα πράγματα, δεν έχεις συγχρόνως ευθύνη για το ό,τι δεν αλλάζουν;… Απ' τη στιγμή που έχεις γνώση (και όχι άγνοια) του τι συμβαίνει και γιατί συμβαίνει όπως συμβαίνει, ποια είναι η θέση σου;

Γιατί πρέπει πια να πάρεις μια θέση…

Ή προσποιείσαι ότι δεν κατάλαβες ποτέ τίποτα, κλείνεις τα μάτια και τ' αφτιά και συνεχίζεις όπως ήξερες, αφήνοντας ανοιχτό μόνο το στόμα για να παπαγαλίζει αυτά που σου μάθανε να λες…

Ή "οπλίζεσαι" για τον αληθινό αγώνα…

Κι όπλα σου αυτή τη φορά είναι η ιδεολογία σου, τα πιστεύω σου, οι αξίες σου, τα όνειρα τα δικά σου που συναντούν εκείνα των άλλων μαχητών - συναδέλφων, γίνονται βόμβες μολότοφ που τινάζουν στον αέρα κάθε ψεύτικο μοντέλο, ψυχαναγκαστικό πρότυπο μαθητή - δασκάλου - τάξης, τινάζουν στον αέρα μια σάπια κοινωνία που μέσα στα σχολειά και στα κάθε λογής ιδρύματα προσπαθεί να εμβολιάσει και μας και τα παιδιά που έρχονται ανυποψίαστα, με τη διαστροφή που είναι το κύριο γνώρισμά της…

Στα χτυπήματα που θα δεχτείς, τα ιδεολογήματα, τα ηλίθια επιχειρήματα, τις βρυκολακιασμένες αξίες και τα αρρωστημένα πιστεύω που θα πέσουν πάνω σου, τα νεκραναστημένα ιδανικά της φυλής μας που θα βγουν από τους τάφους τους να σε κατασπαράξουν γιατί τ' αμφισβήτησες, βάζεις ασπίδα τη συνείδησή σου, που μ' αυτές των άλλων συναγωνιστών σου, βαρέθηκαν πια να τις φτύνουν και να τις πατάνε, να τις βασανίζουν μέρα με τη μέρα μέχρι εξοντώσεώς τους, συνειδήσεις που πια τα δίνουν όλα, γιατί δεν τους μένει παρά να υπερασπιστούν την ίδια τους την ύπαρξη…

Η επανάσταση δε θα 'ρθει μια μέρα για να μας ανακοινώσει την άφιξή της κι ύστερα να μας χτυπήσει την πόρτα και να μας πει: "Θέλεις να 'ρθεις κι εσύ στο πάρτι που θα κάνω; Θα γλεντήσουμε καλά, φίλε, ελπίζω…"

Δεν περιμένουμε μια τέτοια επανάσταση… παλεύουμε για την ίδια την επαναστατική πράξη που παίρνει σάρκα και οστά εδώ και τώρα, που γεννιέται με το ξύπνημα των συνειδήσεων, που ανδρώνεται με τους καθημερινούς αγώνες, που κατεβαίνει στους δρόμους και δοκιμάζει τις δυνάμεις της κάθε φορά που εμείς κατεβαίνουμε… γιατί είναι η δική μας επανάσταση… που τη νοιαστήκαμε, τη φροντίσαμε, την ποτίσαμε με τις αγωνίες μας, της "βάλαμε το παραβάν για να μην κυρώσει", όπως ο μικρός Πρίγκιπας έκανε για το τριαντάφυλλό του…

Επειδή, λοιπόν, οι καιροί είναι δύσκολοι για Πρίγκιπες και για Πριγκίπισσες, πάντα δυσοίωνοι για Κοκκινοσκουφίτσες και Κοριτσάκια με σπίρτα, πάντα αντίξοοι για Δον Κιχώτες, πάντα ευνοϊκοί για Παπουτσωμένους Γάτους κ.λπ., κ.λπ., κ.λπ. … ας προσπαθήσουμε εμείς να φτιάξουμε το δικό μας αντι-παραμύθι, που θα 'ναι τόσο αληθινό ώστε να 'ναι παραμύθι…

Τι θα λέγατε για έναν αντι-δάσκαλο που όλο αντι-στέκεται στις αντι-δραστικές αντι-ρρήσεις που συνεχώς του αντι-προβάλλουν σε ό,τι κάνει;

"Μια φορά, λοιπόν, κι έναν καιρό ήταν…"

Ε.Σ.

Επιστροφή