ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΕΣ ΑΥΤΟΝΟΜΕΣ ΑΓΩΝΙΣΤΙΚΕΣ ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΙΚΕΣ ΠΑΡΕΜΒΑΣΕΙΣ ΣΥΣΠΕΙΡΩΣΕΙΣ ΚΙΝΗΣΕΙΣ Α' ΒΑΘΜΙΑΣ

Είκοσι χρόνια μετά την κατάργηση του επιθεωρητισμού, η ίδια κυβέρνηση που τον κατάργησε ξαναφέρνει τους ιεροεξεταστές στην τάξη. Οι επιθεωρητές επιστρέφουν, με «άλλο όνομα» και «άλλα ρούχα». Ντυμένοι με τα «νέα» ιερά άμφια του επιστημονισμού, κάτω από τις σημαίες του εκσυγχρονισμού και της νεοφιλελεύθερης πίστης ότι το «αόρατο χέρι» της αγοράς θα οδηγήσει σε καλύτερα σχολεία. Πολιτική τους πυξίδα, οι εκπαιδευτικές κατευθύνσεις που προωθούν η Ε.Ε. και ο Ο.Ο.Σ.Α., σύμμαχοί τους το πανεπιστημιακό κατεστημένο, τα ΜΜΕ και η συνδικαλιστική αριστοκρατία, ευαγγέλιο τους η δικτατορία των δεικτών, της ποσοτικοποίησης και μέτρησης της εκπαιδευτικής πράξης. Όραμά τους, ο ασφυκτικός έλεγχος, η υποταγή των εκπαιδευτικών, η κατηγοριοποίηση των σχολείων, η πλήρης κυριαρχία των ιδιωτικών συμφερόντων σε συνδυασμό με τον πιο σκληρό κρατικό έλεγχο των ζωντανών συντελεστών της εκπαίδευσης : των εκπαιδευτικών και των μαθητών.

Τέσσερα χρόνια μετά την ψήφιση του αντιεκπαιδευτικού νόμου 2525 και ενώ οι ψηφισμένες νομοθετικές διατάξεις και τα προεδρικά διατάγματα του Αρσένη για την αξιολόγηση έμειναν ανενεργά κάτω από τις αντιδράσεις της εκπαιδευτικής κοινότητας, η ίδια κυβέρνηση προωθεί για ψήφιση και εφαρμογή, το ίδιο στην ουσία (με μικρές αλλαγές) νομοθετικό πλαίσιο. Βασικοί άξονες του νέου νόμου, η αξιολόγηση – χειραγώγηση των εκπαιδευτικών, η ανατροπή των εργασιακών τους σχέσεων, η οικοδόμηση μιας διοικητικής πυραμίδας ακόμα πιο κάθετης ιεραρχικής και συγκεντρωτικής και η παράδοση της επιμόρφωσης στους ιδιώτες

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ

"Η αξιολόγηση είναι περιοδική και αφορά όλους τους εκπαιδευτικούς πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, με προτεραιότητα στις εξής κατηγορίες:

α) των εκπαιδευτικών για μονιμοποίηση και υπηρεσιακή εξέλιξη

β) των ενδιαφερομένων εκπαιδευτικών που πρόκειται να κριθούν για την κάλυψη θέσεων στελεχών της εκπαίδευσης

δ) των εκπαιδευτικών που επιθυμούν να αξιολογηθούν σε εθελοντική βάση και

ε) κάθε άλλη περίπτωση που ήθελε κριθεί αναγκαία.

Αξιολογούνται όλοι οι εκπαιδευτικοί και όχι μόνο τα στελέχη ή οι νεοδιόριστοι. Από την αξιολόγηση τους θα εξαρτάται πλέον – με διαδικασίες που θα καθοριστούν από Προεδρικά Διατάγματα – η μονιμοποίησή τους καθώς και η βαθμολογική και μισθολογική τους εξέλιξη ! Η φράση "κατά προτεραιότητα" σηματοδοτεί τις ομάδες που αντικειμενικά είναι πιο ευάλωτες ή πιο δεκτικές στην αξιολογική διαδικασία: τους νεοδιόριστους, όσους είναι στο κρίσιμο σημείο να αλλάξουν βαθμό, τους αναπληρωτές (δεν αναφέρονται ρητά), και φυσικά τα στελέχη εκπ/σης ή όσους επιθυμούν να γίνουν στελέχη. Επιπλέον, ο «εθελοντισμός» (είναι της μόδας λόγω Ολυμπιάδας) στοχεύει στη συναίνεση του εκπαιδευτικού σώματος και ωθεί στην αυλοκολακεία.

α) πριν από τη σύνταξη των εκθέσεων αξιολόγησης υποβάλλεται στο κατά περίπτωση αρμόδιο όργανο αξιολόγησης, μετά από πρόσκλησή του και σε προθεσμία δεκαπέντε ημερών, έκθεση προσωπικής αυτο - αξιολόγησης του αξιολογούμενου εκπαιδευτικού, βάσει των εκάστοτε ισχυόντων στοιχείων αξιολόγησης αλλά χωρίς αριθμητικό προσδιορισμό τους. Παράλειψη υποβολής της έκθεσης αυτής σε καμία περίπτωση δεν επηρεάζει τη διαδικασία της αξιολόγησης.

Με άλλα λόγια θα αξιολογηθείς που θα αξιολογηθείς, γιατί να μην το κάνεις εθελοντικά; Από εδώ προκύπτει επίσης, έστω και έμμεσα, ότι οι αξιολογικές εκθέσεις θα περιέχουν αριθμητικούς προσδιορισμούς. Προκύπτει ακόμα, ότι τα Π.Δ. που καθορίζουν τους όρους και τη διαδικασία της αξιολόγησης είναι έτοιμα στα συρτάρια του ΥΠΕΠΘ αλλά δεν δίνονται στη δημοσιότητα για ευνόητους λόγους

Ο εκπαιδευτικός αξιολογείται από τον Διευθυντή της σχολικής μονάδας και τον οικείο Σχολικό Σύμβουλο

Ο εκπαιδευτικός της τάξης, αποτελεί τον "τελευταίο τροχό της αμάξης". Βρίσκεται κάτω από τον διαρκή καθημερινό ανελέητο έλεγχο, διδάσκει κάτω από την ασφυκτική επιτήρηση ενός απρόσωπου και πολυσύνθετου μηχανισμού που ξεκινάει από το Διευθυντή και το Σχολικό Σύμβουλο, περνάει από τα γραφεία των διοικητικών-περιφερειακών τμημάτων και τη διαπλοκή τους με τον κυβερνητικό συνδικαλισμό και καταλήγει στους διαδρόμους των Π.Ι. - Κ.Ε.Ε. και στο ρετιρέ του ΥΠΕΠΘ. Ο κοινωνικός ρόλος του εκπαιδευτικού, η όποια παιδαγωγική - επιστημονική αυτονομία του, η εργασιακή του σταθερότητα, συνθλίβονται κάτω από το βάρος της αξιολογικής ιεραρχικής πυραμίδας. Επιπρόσθετα, η επίσκεψη του αξιολογητή στην τάξη για να επιτηρήσει - ελέγξει και αξιολογήσει τον εκπαιδευτικό προκαλεί νευρικότητα, προγραμματισμένες και προκατασκευασμένες συμπεριφορές, ανατρέπει τις λεπτές ισορροπίες της σχολικής κοινότητας και το κυριότερο καταρρακώνει το κύρος και την αξιοπρέπεια του εκπαιδευτικού, τραυματίζει ανεπανόρθωτα τη σχέση του με τους μαθητές.

Το επίδομα εξωδιδακτικής απασχόλησης εκπαιδευτικών …αυξάνεται από 1ης Οκτωβρίου 2001 κατά 15.000 δραχμές

Όσο αφορά τις «αυξήσεις», δεν πρέπει να ξεχνάμε, ότι η απάντηση της κυβέρνησης στο αίτημά μας για ουσιαστικές αυξήσεις στους μισθούς, ήταν η δέσμευση για τα ψίχουλα του 15χίλιαρου (μεικτά). Δέσμευση που διατυπώθηκε 7 μήνες πριν και …παραμένει ακόμα δέσμευση ! Είναι λοιπόν τουλάχιστον εξοργιστικό, μετά απ' όλα αυτά, να εντάσσει το ΥΠΕΠΘ την "αύξηση" του 15χίλιαρου στο ν/σχ για την αξιολόγηση, προσπαθώντας έτσι να το χρησιμοποιήσει σαν δόλωμα για να εξαγοράσει τη σιωπή και τη συναίνεσή μας !

Ο Διευθυντής της σχολικής μονάδας ...αξιολογείται από τον Προϊστάμενο Γραφείου, ...και τον οικείο Σχολικό Σύμβουλο

Στα στελέχη πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης χορηγείται από 1ης Ιουλίου 2002, για τη διάρκεια της θητείας τους, μηνιαίο επίδομα ειδικής απασχόλησης ως εξής:…Στους σχολικούς συμβούλους… 80.000 δρχ , στους διευθυντές γυμνασίων, τετραθεσίων και πάνω δημοτικών… 60.000 δρχ, στους υποδιευθυντές σχολικών μονάδων, …προϊσταμένους μονοθέσιων, διθέσιων, τριθέσιων δημοτικών και νηπιαγωγείων…30.000 δρχ

Ο στόχος είναι να μετατραπούν οι διευθυντές σε ιδιαίτερη ομάδα μέσα στην εκπαίδευση, αποκομμένη εσωστρεφής, με το δικό της ξεχωριστό ρόλο και φυσικά διαφορετικά συμφέροντα. Επίσης, να μεταλλαχθούν οι Σχολικοί Σύμβουλοι και οι Προϊστάμενοι, σε Επιθεωρητές

Ανοίγει ταυτόχρονα με την ιδιαίτερη μεταχείριση στα στελέχη εκπαίδευσης, ο δρόμος για μισθούς πολλών ταχυτήτων ανάλογα με τη θέση, την "απόδοση", τους τίτλους "επιμόρφωσης" ή όποια άλλα κριτήρια επιλέγουν κάθε φορά οι κρατούντες με στόχο την πολυδιάσπαση του εκπαιδευτικού σώματος.

...συγκροτούνται επιτροπές ενστάσεων ...ανά μία στην έδρα κάθε περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης, που αποτελείται από ένα πάρεδρο, μόνιμο ή με θητεία του Π.Ι., ως πρόεδρο και δύο διευθυντές Εκπαίδευσης ως μέλη, όταν κρίνονται ενστάσεις που αναφέρονται στο διοικητικό έργο του αξιολογηθέντος ή δύο σχολικούς συμβούλους, από τους οποίους ο ένας τουλάχιστον έχει την ίδια ειδικότητα με τον ενιστάμενο ως μέλη, όταν κρίνονται ενστάσεις που αναφέρονται στο επιστημονικό και παιδαγωγικό έργο του αξιολογηθέντος

Στα ΠΥΣΠΕ και ΠΥΣΔΕ μετέχει με ψήφο ένας σχολικός σύμβουλος όταν γίνεται επιλογή διευθυντών και υποδιευθυντών σχολικών μονάδων

Προϊστάμενοι των τμημάτων Επιστημονικής - Παιδαγωγικής Καθοδήγησης της Περιφερειακής διεύθυνσης τοποθετούνται Σχολικοί Σύμβουλοι της οικείας βαθμίδας

Τον Περιφερειακό Διευθυντή Εκπαίδευσης, όταν δεν υπάρχει, απουσιάζει κωλύεται, αναπληρώνει ένας από τους Προϊσταμένους των Τμημάτων Επιστημονικής - Παιδαγωγικής Καθοδήγησης

"Ο Προϊστάμενος Γραφείου αξιολογείται από τον αρμόδιο Διευθυντή Εκπαίδευσης, ως προς το Διοικητικό του έργο, και τον Προϊστάμενο του Τμήματος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης, ως προς το επιστημονικό - παιδαγωγικό του έργο"

Οι Σχολικοί Σύμβουλοι αξιολογούν τον εκπαιδευτικό και τον διευθυντή της σχολικής μονάδας, συμμετέχουν στις διαδικασίες επιλογής διευθυντών και υποδιεθυντών, αποτελούν την πλειοψηφία των επιτροπών ενστάσεων (και ως γνωστόν κόρακας κοράκου μάτι δεν βγάζει). Επιπλέον από το σώμα των Σχολικών Συμβούλων επιλέγεται ο Προϊστάμενος του Τμήματος Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης, ο αρχισύμβουλος της περιφέρειας δηλαδή, ο οποίος αναπληρώνει τον Περιφερειακό Διευθυντή και αξιολογεί τους Σχολικούς Συμβούλους, αλλά και τους Προϊσταμένους Γραφείων της Περιφέρειας (!!) και συμμετέχει στις διαδικασίες επιλογής Προϊσταμένων Γραφείων. Και εις ανώτερα !

Οι Περιφερειακοί Διευθυντές εκπαίδευσης είναι μετακλητοί δημόσιοι υπάλληλοι που διορίζονται και παύονται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και θρησκευμάτων.

Προϊστάμενοι των Τμημάτων Διοίκησης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης τοποθετούνται διοικητικοί υπάλληλοι με βαθμό Διευθυντή του κλάδου ΠΕ ή ΤΕ, με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και θρησκευμάτων…Προϊστάμενοι των Τμημάτων Επιστημονικής-Παιδαγωγικής Καθοδήγησης της Περιφερειακής Διεύθυνσης Εκπαίδευσης τοποθετούνται Σχολικοί Σύμβουλοι της οικείας βαθμίδας με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Παιδείας

Άρθρο 3, π.3

Οι 13 Περιφερειακοί Διευθυντές Εκπαίδευσης θα λειτουργούν ουσιαστικά - ελέω ΥΠΕΠΘ - σαν Τοπικοί Υπουργοί Παιδείας. Διορίζονται και παύονται από τον Υπουργό Παιδείας. Αντίστοιχα οι Προϊστάμενοι των Τμημάτων Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης (δηλαδή οι Αρχισύμβουλοι) διορίζονται κι αυτοί από τον Υπουργό και έχουν ουσιαστικά αρμοδιότητες αντίστοιχες με εκείνες των Γενικών Επιθεωρητών. Αυτή είναι η περίφημη «αποκέντρωση» που θα προωθήσει το νέο νομοσχέδιο !

αναλαμβάνει την ανάπτυξη και προτυποποίηση των δεικτών και κριτηρίων για τη δυναμική αποτύπωση της κατάστασης καθώς και τον έλεγχο της αξιοπιστίας του συστήματος αποτύπωσης και παρακολούθησης του εκπαιδευτικού έργου τόσο στο επίπεδο της σχολικής μονάδας και της περιφέρειας όσο και στο εθνικό επίπεδο

συγκεντρώνει και επεξεργάζεται τις ετήσιες εκθέσεις αυτοαξιολόγησης …των σχολικών μονάδων, και συντάσσει ετήσια έκθεση αξιολόγησης του εκπαιδευτικού έργου

συγκροτεί ομάδες εργασίας από ειδικούς, ...για την αντιμετώπιση συγκεκριμένων θεμάτων που αναφέρονται στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου

αναλαμβάνει την αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών

Στο ΠΙ προστίθενται εκατό (70) θέσεις παρέδρων... Οι τοποθετούμενοι στις θέσεις αυτές χρησιμοποιούνται στην αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου και των εκπαιδευτικών και στην επιμόρφωση των εκπαιδευτικών

Σύμβουλοι του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου αξιολογούν τους Προϊσταμένους των τμημάτων Επιστημονικής και Παιδαγωγικής Καθοδήγησης

ύστερα από εισήγηση του τμήματος Αξιολόγησης και Επιμόρφωσης του Π.Ι. , συγκροτούνται επιτροπές ενστάσεων

Το Π.Ι. και το Κ.Ε.Ε. μοιράζονται όλες τις αρμοδιότητες που είχε στο προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο η ΕΑΣΜ και το ΣΜΑ (Σώμα Μονίμων Αξιολογητών). Αποτελούν τα κεντρικά στρατηγικά επιτελεία της αξιολογικής διαδικασίας, καθορίζουν τους δείκτες και τα κριτήρια αξιολόγησης, εποπτεύουν και συντονίζουν την επιθεωρητική διαδικασία, συλλέγουν τις εκθέσεις αξιολόγησης και συντάσσουν την τελική κεντρική έκθεση αξιολόγησης.

Οι σχολικές μονάδες αξιολογούνται με βάση τα κριτήρια και τους δείκτες που θα καθορίσει το Κ.Ε.Ε. Συντάσσουν επίσης και υποβάλλουν ετήσιες εκθέσεις αυτοαξιολόγησης. Η διαδικασία, οι όροι και τα κριτήρια αξιολόγησης των σχολικών μονάδων και το σημαντικότερο, ο τρόπος που θα συνδέονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησής τους με την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών καθώς και με τη χρηματοδότηση τους δεν αναφέρεται πουθενά στο ν/σχ. Ωστόσο από τη φιλοσοφία που αποπνέει το θεσμικό πλαίσιο και τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης, μπορούμε να εκτιμήσουμε ότι κεντρικός στόχος είναι η κατηγοριοποίηση των σχολείων, η σύνδεση της (υπο)χρηματοδότησής τους με την «αποδοτικότητά» τους σύμφωνα με τα επιχειρηματικά πρότυπα.

"Με αποφάσεις του Υπουργού Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, που εκδίδονται ύστερα από εισήγηση του τμήματος Αξιολόγησης και Επιμόρφωσης του Π.Ι. , καθορίζονται η διαδικασία, ο τύπος, ο χρόνος, το περιεχόμενο της αξιολόγησης , καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών"

Ο εκάστοτε Υπουργός Παιδείας, έχει τη δυνατότητα να τροποποιεί όπως αυτός επιθυμεί τη διαδικασία αξιολόγησης εκδίδοντας υπουργικές αποφάσεις !

Ιδρύεται νομικό πρόσωπο ιδιωτικού δικαίου, με την επωνυμία Οργανισμός Επιμόρφωσης των Εκπαιδευτικών (Ο.ΕΠ.ΕΚ.), εδρεύει στην Αθήνα και εποπτεύεται από τον Υπουργό Εθνικής Παιδείας και θρησκευμάτων.

Για την πραγματοποίηση των σκοπών του ο ΟΕΠΕΚ μπορεί να συνεργάζεται με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, το Κέντρο Εκπαιδευτικής Έρευνας, με δημότες υπηρεσίες και οργανισμούς, με ελληνικούς και ξένους φορείς επιμόρφωσης, με ελληνικά και ξένα Πανεπιστήμια και ΤΙ και Ερευνητικά Κέντρα και να προβαίνει σε ανταλλαγές ειδικών επιστημόνων.

Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών περνάει στα χέρια των ιδιωτών. Τα επιμορφωτικά προγράμματα θα σχεδιάζονται σε κεντρικό επίπεδο, με κριτήριο τους στόχους και τις επιδιώξεις της Ε.Ε. και της κυβέρνησης και όχι τις ανάγκες των εκπαιδευτικών και των εκπαιδευόμενων. Φορείς των επιμορφωτικών προγραμμάτων θα είναι και ιδιώτες.

Τα παραπάνω αποσπάσματα περιλαμβάνονται στο πολυνομοσχέδιο για την αξιολόγηση, την επιμόρφωση και την περιφερειακή διοίκηση, όπως ακριβώς κατατέθηκε στο Τμήμα Μορφωτικών Υποθέσεων της Βουλής.

Ο μύθος του "ανεξέλεγκτου" εκπαιδευτικού, που σε αντίθεση με όλους τους άλλους εργαζόμενους απολαμβάνει μια απεριόριστη ασυδοσία μέσα στη σχολική τάξη, έχει καλλιεργηθεί με επιμέλεια και επιμονή από την εξουσία και έχει εμπεδωθεί σε μεγάλο βαθμό από την κοινωνική συνείδηση. Φυσικά το ιδεολόγημα της "ασυδοσίας" καμιά σχέση δεν έχει με την πραγματικότητα.

Πρώτα απ' όλα οι εκπαιδευτικοί ελέγχονται διοικητικά και μάλιστα κάτω από το θεσμικό καθεστώς του ασφυκτικού και ιδιαίτερα αυταρχικού Δημοσιοϋπαλληλικού Κώδικα. Θα λέγαμε μάλιστα ότι η ιδιαιτερότητα της εργασίας τους, τους καθιστά πιο ευάλωτους στο διοικητικό έλεγχο αλλά και σε τυχόν αυθαιρεσίες. Επιπλέον, το βιβλίο του δασκάλου (μέθοδος διδασκαλίας και ακριβείς οδηγίες - πορεία μαθήματος), το σχολικό βιβλίο, το ωρολόγιο πρόγραμμα, η διδακτέα ύλη και το αναλυτικό πρόγραμμα με την απαραίτητη συνοδεία των βοηθημάτων που αφθονούν στο εμπόριο αποτελούσαν και αποτελούν τον "αόρατο επιθεωρητή".

Αυτός ο μηχανισμός ελέγχου, παρά την εξαιρετική αποτελεσματικότητά και την καθολική εμπέδωσή του από το εκπαιδευτικό σώμα, δεν φαίνεται να ανταποκρίνεται στο σημερινό μοντέλο εργασιακού ελέγχου και στο ρόλο που επιφυλάσσεται για τους εκπαιδευτικούς. Τα περιθώρια επιλογών που έθετε στην εκπαιδευτική πράξη μάλλον θεωρούνται σήμερα υπερβολικά. Έτσι στο νέο μηχανισμό παιδαγωγικού ελέγχου, στους παραπάνω παράγοντες έρχονται να προστεθούν :

Η συνεχής καθημερινή άμεση επιθεώρηση - επιτήρηση από ένα απρόσωπο και πολυσύνθετο αξιολογικό μηχανισμό. Ο εκπαιδευτικός αξιολογείται από το διευθυντή, ο διευθυντής από τον Σχολικό Σύμβουλο, αυτός από τον Αρχισύμβουλο, αυτός από τον Σύμβουλο του Π.Ι. και τις ομάδες του Κ.Ε.Ε., αυτοί οι τελευταίοι από τους πανεπιστημιακούς που ηγούνται των Π.Ι. - Κ.Ε.Ε. που με τη σειρά τους διορίζονται και παύονται από τον Υπουργό (για να μη μιλήσουμε για το διοικητικό έλεγχο και τη διαπλοκή του με τον παιδαγωγικό). Όλη αυτή η ιεραρχική πυραμίδα, αποτελεί στην ουσία ένα πολύπλοκο μηχανισμό ελέγχου, μια δαπανηρή κρατικοδίαιτη, μη παραγωγική εκπαιδευτική γραφειοκρατία, που σχεδόν αποκλειστική λειτουργία έχει την επιτήρηση, τον έλεγχο και την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών : ο ένας αξιολογεί τον άλλο και όλοι μαζί το δάσκαλο !

Το σύστημα μετρήσιμων δεικτών και κριτηρίων : Η αξιολογική διαδικασία για να εδραιωθεί ως "αντικειμενική και αδιάβλητη" και να καταστεί λειτουργική και αποδεκτή, έχει ανάγκη από μια θεωρία και μια αντίστοιχη πρακτική κατακερματισμού της εκπαιδευτικής λειτουργίας σε διακριτούς παράγοντες που θα μπορούν να εκφραστούν και να αξιολογηθούν με βάση μια αριθμητική κλίμακα. Η θεωρία των "δεικτών και κριτηρίων (που έχει εφαρμοστεί με καταστροφικά αποτελέσματα στη Μ. Βρετανία από τη θατσερική περίοδο) αποτελεί ευθύνη του Κ.Ε.Ε. που θα αξιοποιήσει τόσο τις αντίστοιχες μελέτες του Ο.Ο.Σ.Α. και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και την προηγούμενη έρευνα του Σ. Σολομών.

Έτσι η σχολική καθημερινότητα, η ζωντανή εκπαιδευτική πράξη, θα γίνεται αντιληπτή όχι σαν μια σύνθετη λειτουργία, αλλά σαν ένα άθροισμα μετρήσιμων πράξεων, συμπεριφορών και σχέσεων. Η δύναμη της "δικτατορίας των δεικτών" θα αποτελεί μαζί με το αναλυτικό πρόγραμμα και τη διδακτέα ύλη τα ισχυρά εργαλεία καθημερινού και αδυσώπητου "αόρατου ελέγχου", αυτοπεριορισμού και αυτολογοκρισίας της εκπαιδευτικής πράξης. Θα οριοθετήσει τα νέα περιθώρια που εντός τους θα απορρίπτεται, θα συνθλίβεται ή θα αφομοιώνεται το διαφορετικό, η καινοτομία, ο αυθορμητισμός και η πρωτοβουλία. Η διδασκαλία χάνει τη χαρά της ανακάλυψης του "νέου", της κατάκτησης της γνώσης, γίνεται μια διαδικασία μετρήσιμη. Μετρήσιμη σε χρόνο, σε χρήμα, σε αποδοτικότητα. Μετρήσιμοι και αναλώσιμοι γίνονται άλλωστε και οι φορείς της, εκπαιδευτικοί και μαθητές. Επιτροπές "ειδικών" ερευνούν και δοκιμάζουν στην πράξη δείκτες ποιότητας που μετρούν όλες τις λειτουργίες της σχολικής μονάδας, καταμετρούν και μετατρέπουν σε "ποσότητες" ανθρώπινες σχέσεις και συναισθήματα.

Το σύστημα αμοιβών - ποινών (σύνδεση μισθού - απόδοσης, "οι ανεπαρκείς θα τίθενται εκτός σχολείου κλπ). Το νέο θεσμικό πλαίσιο θέτει τα θεμέλια για την ανάπτυξη ενός ιδιαίτερα αυταρχικού συστήματος αμοιβών - ποινών, αφήνοντας τα χειρότερα για μετά. Συγκεκριμένα, όπως είδαμε παραπάνω, συνδέεται ξεκάθαρα η αξιολόγηση με τη μονιμοποίηση, την υπηρεσιακή εξέλιξη (βαθμολογική - μισθολογική) και την επιλογή στελεχών της εκπαίδευσης. Επιπλέον, οι υπουργικές αποφάσεις και τα προεδρικά διατάγματα που θα πλαισιώσουν το νόμο, θα συμπληρώσουν τη λίστα "αμοιβών - ποινών". Ο πρώην υφυπουργός Παιδείας Φ. Πετσάλνικος σε όλες τις τελευταίες του δηλώσεις και συνεντεύξεις ήταν ιδιαίτερα αποκαλυπτικός και γλαφυρός : "μπόνους για τους ικανούς - οι ανεπαρκείς θα τίθενται εκτός σχολείου" , ήταν ο τίτλος μιας πρόσφατης συνέντευξης (Έθνος, 2-9-2001). Τμήμα του θεσμικού πλαισίου που θα αφορά όχι τις "ηθικές", αλλά τις υλικές αμοιβές, τη σύνδεση δηλαδή μισθού και απόδοσης, προετοιμάζεται πυρετωδώς από το Υπουργείο Εσωτερικών (βλ. Πολιτεία και νέο μισθολόγιο για το Δημόσιο - σε συνάρτηση με τους δείκτες απόδοσης).

Η εκπαίδευση στην υπηρεσία της αγοράς

Από τη μια άκρη ως την άλλη των Ηνωμένων Πολιτειών είναι αδύνατο να μην ακούσει κανείς το θόρυβο που προκαλεί η κριτική του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Πρόκειται, υποτίθεται, για μια αποτυχία. Δεν προετοιμάζει τα παιδιά μας για τις ακαμψίες του διεθνούς ανταγωνισμού...Κι επιπλέον κυριαρχείται από τα συμφέροντα των "παραγωγών" (εκπαιδευτικών) και όχι των "καταναλωτών" (γονέων και επιχειρηματικής κοινότητας).

Ένα πλήθος αντιφατικών προτάσεων για τη βελτίωση των σχολείων έχουν τραβήξει σήμερα πάνω τους τα φώτα της δημοσιότητας. Μια νεοφιλελεύθερη πρόταση στρέφεται γύρω από την οπτική του ασθενούς κράτους. Τα σχολεία (και οι εκπαιδευτικοί) θα γίνουν αποτελεσματικότερα και αποδοτικότερα, μας λένε, αν τα παραδώσουμε στην αγορά. Τα σχέδια για κουπόνια και επιλογή σχολείου θα λύσουν βαθιά εγκατεστημένα εκπαιδευτικά προβλήματα. Ένα άλλο σύνολο προτάσεων στρέφεται γύρω από τη νεοσυντηρητική οπτική του ισχυρού κράτους. Ο στενότερος έλεγχος, με τη μορφή αναλυτικών προγραμμάτων και εξετάσεων σε εθνικό επίπεδο, θα λύσει τα προβλήματά μας.

Michael W. Apple

Δεν πρόκειται για ελληνική πρωτοτυπία. Η κρίση του σχολικού θεσμού, η σχολική αποτυχία και η διάψευση των προσδοκιών των λαϊκών στρωμάτων από την εκπαίδευση, χρεώνονται από την κυρίαρχη ιδεολογία στους εκπαιδευτικούς και τους εκπαιδευόμενους. Η αξιολόγηση και οι σκληροί εξεταστικοί φραγμοί, εμφανίζονται ως μια "φυσική" και "απαραίτητη" λειτουργία. Απαραίτητη όμως για ποιόν ;

Η δυναμική της παγκοσμιοποίησης, οι ραγδαίες αλλαγές στην αγορά εργασίας, το μοντέλο του εργαζόμενου – «απασχολήσιμου», η επίθεση στα εργασιακά – κοινωνικά δικαιώματα, η αποδόμηση του κράτους πρόνοιας, διαμορφώνουν ένα νέο τοπίο, αλλάζουν ριζικά τα δεδομένα στις σφαίρες της παραγωγής, της διανομής και της κατανάλωσης.

Σε συνθήκες παγκόσμιας κυριαρχίας των δυνάμεων της αγοράς, τα εκπαιδευτικά συστήματα κατηγορήθηκαν ως σπάταλοι και γραφειοκρατικοί μηχανισμοί που εξυπηρετούν τα συμφέροντα των «υπαλλήλων» τους, δεν αποδίδουν λόγο στους «πελάτες» τους και «δεν ανταποκρίνονται στις ανάγκες της οικονομικής ανάπτυξης».

Η δημόσια εκπαίδευση καλείται να υποταχθεί ακόμη περισσότερο στην καπιταλιστική οικονομία, να αποκτήσει περισσότερο επιλεκτική λειτουργία, να απεμπολήσει το δημόσιο χαρακτήρα της υπέρ των ιδιωτικών συμφερόντων, να χάσει το όποιο ανθρωπιστικό πρόσωπο έχει μέχρι σήμερα διασώσει. Για μια τέτοια εκπαίδευση χρειάζονται εκπαιδευτικοί πειθαρχημένοι, στους οποίους θα αποδοθεί η ευθύνη για τα άνισα αποτελέσματα που απορρέουν από την κοινωνική λειτουργία του σχολείου, που δεν θα αντιδρούν σε αυτή την "ποιότητα εκπαίδευσης" και που οι όποιες πρωτοβουλίες και "καινοτομίες" τους θα περιορίζονται αυστηρά μέσα στα πλαίσια μιας λειτουργίας του σχολείου με κριτήρια ιδιωτικοοικονομικά. Επιπλέον, στη σημερινή συγκυρία η αξιολόγηση θα συμβάλει σε απόπειρες αλλαγής των εργασιακών σχέσεων, της επαγγελματικής εξέλιξης και τελικά στην υπονόμευση του συνδικαλισμού των εκπαιδευτικών.

Σ’ αυτά τα πλαίσια, η νέα κυρίαρχη πολιτική για την εκπαίδευση, μείγμα θέσεων νεοφιλελεύθερης και νεοσυντηρητικής έμπνευσης, περιγράφει το σχολείο ως επιχείρηση που επιδιώκει το μέγιστο αποτέλεσμα με το ελάχιστο δυνατό κόστος, αναδεικνύει τη διαχείριση (management) σε εργαλείο μετασχηματισμού και εμπεριέχει ως κεντρικό στοιχείο την αξιολόγηση - επιθεώρηση της απόδοσης των μαθητών και των εκπαιδευτικών. Σύμφωνα με αυτή τη λογική, η σχολική πραγματικότητα μπορεί να "μεταφραστεί" σε ταξινομίες, λίστες ελέγχου και δείκτες απόδοσης.

Τα βασικά υλικά της κυρίαρχης συνταγής για την εκπαίδευση : αξιολόγηση – επιθεώρηση, ελαστικές εργασιακές σχέσεις για τους εκπαιδευτικούς, προσαρμογή της σχολικής μονάδας στο πρότυπο της επιχείρησης, προετοιμασία των μαθητών για το εργασιακό μοντέλο του απασχολήσιμου (βλ. δια βίου κατάρτιση)

Μύθος 1^ος : «Τόσα χρόνια ακούμε για αξιολόγηση.
Τίποτα δεν πρόκειται να γίνει στο τέλος»

Καθησυχαστικός μύθος, δυστυχώς όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι. Το πρώτο διάστημα από την κατάργηση των επιθεωρητών η αξιολόγηση ήταν αδύνατο να περάσει. Άλλωστε ο επίσημος ρόλος του εκπαιδευτικού μηχανισμού που εξυπηρετούσε ο επιθεωρητισμός, δηλαδή η ιδεολογική αναπαραγωγή των δογμάτων της μετεμφυλιακής περιόδου, ήταν πλέον ξεπερασμένος για τις ανάγκες του συστήματος. Στα τέλη της περασμένης δεκαετίας η συζήτηση για την αξιολόγηση ήρθε ξανά στο προσκήνιο. Ήταν η εποχή του απόλυτου θριάμβου του νεοφιλελευθερισμού στα πλαίσια του οποίου αναδυόταν ο «νέος» ρόλος της εκπαίδευσης. Το σχολείο θα έπρεπε να εξυπηρετεί τις ανάγκες της αγοράς και η μόρφωση να αντιμετωπιστεί σαν καταναλωτικό αγαθό. Μαζί λοιπόν με τη συκοφάντηση του δημόσιου χαρακτήρα του σχολείου ήρθε και η συκοφάντηση των «τεμπέληδων» εκπαιδευτικών και εμφανίστηκε επιτακτική η ανάγκη αξιολόγησής τους. Το ότι δεν έχει υλοποιηθεί μέχρι σήμερα.

Μετά την αποτυχία του πρώτου κύματος νεοφιλελεύθερης εισβολής στην εκπαίδευση (Κοντογιαννόπουλος – Σουφλιάς) ήρθε η επεξεργασμένη απόπειρα του Ν.2525 (Αρσένης – Ευθυμίου). Εδώ τα βήματα ήταν πιο προσεκτικά. Αφού χτύπησαν τους αδιόριστους και βγήκαν νικητές (έστω με υποχωρήσεις) στη σύγκρουση με το μαθητικό κίνημα, το έδαφος είναι ανοιχτό για την προώθηση του τρίτου πυλώνα της αντιεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης. Δηλαδή της αξιολόγησης. Όσοι λοιπόν προσπαθούν να μας καθησυχάσουν καλό θα είναι να αναλογιστούν ποια ήταν η στάση τους στα προηγούμενα στάδια εφαρμογής του Ν.2525 που φυσικά έχει ενιαίο χαρακτήρα έστω κι αν υλοποιείται σταδιακά.

Μύθος 2^ος : «Η αξιολόγηση θα αφορά τις λίγες
“προβληματικές” περιπτώσεις εκπαιδευτικών»

Δεύτερο καθησυχαστικό ψέμα. Σιγά μην ετοίμαζαν ολόκληρο νομοθετικό πλαίσιο για μεμονωμένες περιπτώσεις. Απλώς λαϊκίζουν ανυπόφορα χρησιμοποιώντας εξευτελιστικά κάποιους συνανθρώπους μας, προσπαθώντας να νομιμοποιήσουν και κυρίως να διευρύνουν τον όρο «προβληματικός». Αλήθεια ποιος θα θέτει τα όρια του «φυσιολογικού» και εν τέλει οι υπάρχουσες ρυθμίσεις και η υπάρχουσα εμπειρία δεν αρκούν ; Γιατί να υπάρχει ολόκληρος μηχανισμός από χιλιάδες αξιολογητές για κάποιες – σπάνιες όπως όλοι παραδέχονται – καταστάσεις ; Απλούστατα άλλος είναι ο στόχος τους.

Μύθος 3^ος: «Κι ο διευθυντής συνάδελφος είναι.
Θα δείξει κατανόηση»

Οι διευθυντές επιχειρείται να αποκοπούν πλήρως από το σώμα των εκπαιδευτικών και να μετατραπούν από συνάδελφοι, σε αξιολογητές – επιτηρητές της καθημερινής παρουσίας – συμπεριφοράς και δράσης μας. Στην μεγάλη απεργία του ’97 εμείς δεν κερδίσαμε καμιά αύξηση. Τα στελέχη της εκπαίδευσης όμως είδαν τα επιδόματά τους να διπλασιάζονται. Ταυτόχρονα βγήκαν με το ένα πόδι έξω από την εκπαιδευτική διαδικασία με ένα απότομα μειωμένο ωράριο. Τώρα, στο πολυνομοσχέδιο για την αξιολόγηση, προστέθηκαν την τελευταία στιγμή τα «μηνιαία επιδόματα» των 60.000 δρχ. (30.000 για τα ολιγοθέσια και τα νηπιαγωγεία).

Συμπέρασμα : Οι διευθυντές είναι συνάδελφοι. Μένει να το αποδείξουν στην πράξη, όχι βάζοντας πλάτη για να περάσει η αξιολόγηση, με επιείκεια, συμπάθεια, κατανόηση και ευνοϊκές εκθέσεις αξιολόγησης σε όσους εκπαιδευτικούς συμπαθούν, αλλά με την αποφασιστική συμπαράταξή τους στο πλευρό των εκπαιδευτικών. Καλώς ή κακώς ήρθε η δύσκολη στιγμή να επιλέξουν με ποιον θα πάνε και ποιον θ’ αφήσουν.

Η πραγματικότητα είναι διαφορετική. Συγκεκριμένα σύμφωνα με το προηγούμενο θεσμικό πλαίσιο του Αρσένη :

1. Η ΕΑΣΜ : «Ορίζει μεταξύ των αξιολογητών δεκατρείς (13)Συντονιστές Αξιολόγησης Αξιολογητών, έναν για κάθε περιφέρεια της χώρας» Υπουργική Απόφαση Δ2/1938, αρθρ.5 π.6β

"Καθορίζει τους τομείς, τα μέσα, τους δείκτες και τα κριτήρια αξιολόγησης των Σχολικών Μονάδων..." Υπουργική Απόφαση Δ2/1938, αρθρ.5 π.6ζ

2. "Είναι ο αποδέκτης των εκθέσεων αξιολόγησης Σχολικών Μονάδων...συντάσει ανάλογη έκθεση για το σύνολο της επικράτειας" Υπουργική Απόφαση Δ2/1938, αρθρ.5 π.6θ

Η αξιολόγηση της σχολικής μονάδας και των εκπαιδευτικών

Η σύνταξη των ερωτηματολογίων αξιολόγησης

Η σύνταξη γενικής έκθεσης αξιολόγησης και η υποβολή της στην ΕΑΣΜ"

Ν.2525/97, αρθρ.8, π.4η

Όλες αυτές οι αρμοδιότητες που είχαν οι ΕΑΣΜ - ΣΜΑ μεταφέρθηκαν όπως είδαμε αναλυτικά, στο Π.Ι., στο Κ.Ε.Ε., και στους Περιφερειακούς Διευθυντές εκπαίδευσης. Το Κ.Ε.Ε. καθορίζει τους δείκτες αξιολόγησης και το Π.Ι. συντονίζει την αξιολόγική διαδικασία. Οι 70 πάρεδροι του Π.Ι. και οι ομάδες εργασίας του Κ.Ε.Ε. μοιράζονται τις αρμοδιότητες του ΣΜΑ με όρια παρέμβασης πολύ πιο ασαφή και ευέλικτα. Έτσι, η περίφημη κατάργηση των ΕΑΣΜ - ΣΜΑ δεν "βελτιώνει" στο παραμικρό το θεσμικό πλαίσιο του ν.2525, αντίθετα διαμορφώνει ένα πιο αποτελεσματικό και ασφυκτικό πλέγμα ελέγχου και υποταγής. Επιπλέον, όπως δήλωσε ο πρώην Υφυπουργός Παιδείας Πετσάλνικος (Απογευματινή, 7/10/01), "οι αξιολογητές του Π.Ι. θα επισκέπτονται τις σχολικές τάξεις για να αξιολογούν τους εκπαιδευτικούς".

Μύθος 5^ος : «Τουλάχιστον η αξιολόγηση
δεν κοστίζει, δεν έχει συνέπειες»

Το ¼ του μισθού μας περίπου, είναι το περίφημο «κίνητρο απόδοσης». Προς το παρόν το παίρνουμε όλοι ολόκληρο και ο λόγος είναι απλός : Μέχρι τώρα δεν υπάρχει τρόπος μέτρησης της απόδοσης. Με την αξιολόγηση φυσικά, αυτή η «έλλειψη» θα αντιμετωπιστεί.

Και για κερασάκι : «Στις περιπτώσεις αδυναμίας του εκπαιδευτικού…θα του δοθεί η δυνατότητα παροχής υπηρεσιών σε άλλες λειτουργίες του εκπαιδευτικού συστήματος». Άρα το εκπαιδευτικό σύστημα θα αποκτήσει και «άλλες λειτουργίες». Δευτερεύουσες. Τριτεύουσες και φυσικά ανάλογα αμοιβόμενες. Κάποιος πρέπει να κάνει και τον τραπεζοκόμο στα ολοήμερα…

Μύθος 6^ος : «Η αξιολόγηση οδηγεί σε καλύτερο
και αποτελεσματικότερο σχολείο»

Το πραγματικό ερώτημα είναι καλύτερο και αποτελεσματικότερο για ποιόν ; Για την εργαζόμενη πλειοψηφία και τα παιδιά της ή για τις κυρίαρχες δυνάμεις της αγοράς που ελέγχουν και καθορίζουν τις εξελίξεις ;

Η ένταξη του σχολείου στο μηχανισμό της αγοράς είναι συνδεδεμένη με τις νεοφιλελεύθερες απόψεις του ²αποτελεσματικού σχολείου² και της ² κοινωνικής αποδοτικότητας στην εκπαίδευση ². Η εκπαιδευτική διαδικασία εκλαμβάνεται ως μια επιχειρηματική δραστηριότητα της οποίας το αποτέλεσμα πρέπει να ελεγχθεί όπως τ’ άλλα εμπορεύματα και ως ένα προϊόν που πρέπει να καταναλωθεί. Αποτέλεσμα αυτής της αντίληψης για τη λειτουργία του σχολείου είναι ότι: « οι μέθοδοι αξιολόγησης που στοχεύουν στην αποτίμηση της αποδοτικότητας μιας επιχείρησης εφαρμόζονται για την αποτίμηση της αποδοτικότητας των εκπαιδευτικών ιδρυμάτων και ως προς την εσωτερική λειτουργία τους και ως προς την ανταπόκριση του προϊόντος τους (απόφοιτοι) στις ανάγκες της οικονομίας». Αυτό έχει σοβαρότατες συνέπειες στους ρόλους των εκπαιδευτικών. Ουσιαστικά οι εκπαιδευτικοί και ειδικά αυτοί που είναι διευθυντές σχολικών μονάδων πέρα από τον παραδοσιακό τους ρόλο, αναλαμβάνουν και το ρόλο του στελέχους μιας επιχείρησης. Το «αποτελεσματικό σχολείο» είναι αυτό που κατορθώνει να υλοποιεί τους θεσπισμένους σε εθνικό επίπεδο στόχους και χρηματοδοτείται ανάλογα με τον βαθμό υλοποίησής τους. Λειτουργεί ανταγωνιστικά μ’ άλλα σχολεία. Ο ανταγωνισμός γίνεται με βάση κριτήρια και δείκτες αποτίμησης του εκπαιδευτικού έργου που έχουν θεσπιστεί σε εθνικό επίπεδο. Έτσι η θέσπιση ενός εθνικού συστήματος εξετάσεων στο βρετανικό π.χ. σχολείο δεν είναι μόνο μηχανισμός κοινωνικής επιλογής αλλά και μηχανισμός παρακολούθησης της εκπαιδευτικής διαδικασίας και των προσώπων που συμβάλουν στην υλοποίησή της. Συμπερασματικά θα πούμε ότι οι νέες τεχνικές της αξιολόγησης δεν αποβλέπουν μόνο στον παραδοσιακό έλεγχο της εκπαιδευτικής διαδικασίας αλλά κυρίως στην αναμόρφωση της λειτουργίας της με βάση τα αγοραία πρότυπα. Το σχολείο δηλαδή ν’ αναδιοργανωθεί και να λειτουργήσει ως επιχείρηση.

Μύθος 7^ος : «Ο καλός εκπαιδευτικός
δεν φοβάται την αξιολόγηση»

Οι ρητορείες του τύπου "ο καλός εκπαιδευτικός δεν έχει να φοβηθεί τίποτα" είναι πρώτα απ' όλα προσβλητικές, απλοϊκές και δηλώνουν εκ των προτέρων τάσεις υποταγής. Υπαινίσσονται ότι όσοι διαφωνούν με την αξιολόγηση, δεν είναι "καλοί" εκπαιδευτικοί. Ας μην γελιόμαστε ! Ο εύκολος δρόμος της δημοσιουπαλληλίστικης συμπεριφοράς και της «συνειδητής αδιαφορίας», της τυπολατρίας και της υποταγής θα είναι ακόμα πιο διάπλατα ανοιχτός. Όσοι επιθυμούν να τον ακολουθήσουν θα επιβιώσουν προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στον κομματικό - διοικητικό μηχανισμό της αξιολόγησης. Πολλοί απ' αυτούς μάλιστα θα γίνουν και φορείς της αξιολόγησης, από θέσεις στελεχών εκπαίδευσης. Σ’ αυτά τα πλαίσια, μήπως οι εκπαιδευτικοί που «δεν κάνουν καλά τη δουλειά τους» είναι εκείνοι που επιχειρούν να ξεφύγουν από το ασφυκτικό κέλυφος της «μοναδικής σκέψης», της μόνης ορθής, της επίσημης δηλαδή, διδακτικής, και να διδάξουν γνώσεις και να εφαρμόσουν μεθόδους που θα βοηθούν τα παιδιά να πετύχουν στο σχολείο και να γίνουν κριτικά σκεπτόμενοι πολίτες;

Άρα, καλός εκπαιδευτικός δεν είναι αυτός που έχει κατά νου η πολιτική και οικονομική εξουσία και την εικόνα του οποίου επιχειρεί να επιβάλει στο κοινωνικό σώμα. Δεν είναι εκείνος που ενεργεί πειθήνια διεκπεραιώνοντας άκριτα τη διδασκαλία που έχει προδιαγραφεί αναλυτικά στα προγράμματα, στα βιβλία του δασκάλου και στις οδηγίες ή εγκυκλίους.

Καλή διδασκαλία λοιπόν, , υπάρχει. Είναι εκείνη που, μέσα στα όρια αυτού του κοινωνικού καθορισμού, έχει σαν στόχο την άμβλυνση των μορφωτικών ανισοτήτων των μαθητών, τον εξοπλισμό αυτών των τελευταίων με κριτική σκέψη και διάθεση μαχητικής αμφισβήτησης, τη συνειδητοποίηση από τη μεριά τους της επιλεκτικής λειτουργίας του σχολείου. Καλός εκπαιδευτικός είναι εκείνος που λαμβάνει υπόψη του τις "δομικές ανισότητες της ζωής των μαθητών του", είναι εκείνος που έχει επίγνωση της κοινωνικής, ταξικής, αναπαραγωγικής λειτουργίας του σχολικού μηχανισμού, αλλά, χωρίς να περιορίζεται σε αυτή τη γνώση, συσχετίζει επίσης τη σχολική-διδακτική πρακτική του με αυτή τη λειτουργία του σχολείου, κάνει δηλαδή ό,τι περνά από το χέρι του, μικρό ή μεγαλύτερο, για να την υπονομεύσει. Και, για να δώσουμε ένα παράδειγμα παρόμοιας υπονόμευσης από τη διεθνή πραγματικότητα, είναι σήμερα εκείνος ο Αμερικανός εκπαιδευτικός που αντιπαλεύει, π.χ., τα τεστ προαγωγής – απόρριψης που προωθεί η κυβέρνηση Μπους και είναι αρκετοί που το κάνουν, με διάφορους τρόπους. Μπορεί να σκεφτεί ο καθένας αν το κράτος με την αξιολόγησή του υιοθετεί αυτά τα κριτήρια, αν το σημερινό εκπαιδευτικό σύστημα επιδιώκει ή όχι αυτή τη διδασκαλία, την εχθρεύεται ή όχι.

Μύθος 8^ος : «Η δουλειά του εκπαιδευτικού και του σχολείου,
αντανακλάται και αποτυπώνεται αντικειμενικά στις
επιδόσεις και τη βαθμολογία των μαθητών»

Παρόλο που γίνεται λόγος για παρακολούθηση "του εκπαιδευτικού έργου τόσο στο επίπεδο της σχολικής μονάδας και της περιφέρειας όσο και στο εθνικό επίπεδο", δεν πρέπει να υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι στο στόχαστρο της αξιολογικής διαδικασίας τοποθετείται μόνο ο εκπαιδευτικός. Ποιος μπορεί όμως να ισχυριστεί ότι τα προγράμματα σπουδών, τα σχολικά βιβλία, η υλικοτεχνική υποδομή, οι δαπάνες για την εκπαίδευση έχουν μικρότερη σημασία για το τελικό εκπαιδευτικό αποτέλεσμα; Ποιος, για παράδειγμα, από όσους-ες δασκάλους-ες έχει διδάξει μαθηματικά στο δημοτικό πιστεύει σοβαρά ότι τα απαράδεκτα βιβλία όλων των τάξεων και η μεθοδολογία της ακατάσχετης ασκησεολογίας που υιοθετούν δεν έχουν ένα τεράστιο μερίδιο ευθύνης για την αποτυχία των μαθητών σ' αυτό το μάθημα; Ποιος θα αξιολογήσει, συνεπώς, τις εκάστοτε επιλογές του κράτους, ποιος θα αξιολογήσει -με άλλα λόγια- τους αξιολογητές;

Από την άλλη, αυτή η αξιολόγηση του εκπαιδευτικού έργου σε επίπεδο σχολικής μονάδας, με βάση κάποιους, άγνωστους προς το παρόν, δήθεν αντικειμενικούς δείκτες (με ποιους ενιαίους δείκτες, αλήθεια, θα αποτυπωθεί το άνισο και πολύμορφο;), αξιολόγηση που θα βασίζεται κυρίως στις επιδόσεις των μαθητών, ανοίγει το δρόμο στην κατάταξη και κατηγοριοποίηση των σχολείων, στην υπερχρηματοδότηση των λίγων σχολείων και την υποχρηματοδότηση των πολλών, σε πρακτικές δηλαδή που συναντούμε σήμερα στις κοιτίδες του νεοφιλελευθερισμού. Μπορεί να οδηγήσει επίσης στην εισβολή των επιχειρηματικών συμφερόντων στο χώρο του σχολείου. Το παράδειγμα, που υλοποιείται ήδη στις ΗΠΑ αλλά τώρα και στην Αγγλία, σχολείων που συνάπτουν συμβόλαια με ιδιωτικές εταιρείες, που τα διαχειρίζονται, για να ανεβάσουν, λένε, το επίπεδό τους, με δαπάνες κρατικές μάλιστα, δε φαντάζει μακρινό.

Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών θα είναι κι αυτή συνάρτηση της επίδοσης των μαθητών τους που μετριέται με εξετάσεις, τεστ, βαθμούς. Τα μέσα αυτά μετρούν πράγματι ό,τι ισχυρίζονται ότι μετρούν; Πέρα από το κρισιμότατο θέμα του ρόλου που επιτελούν κοινωνικά οι κάθε είδους εξετάσεις οξύνοντας τις ανισότητες (δείτε, π.χ., τη μεγάλη αντίδραση που έχει ξεσηκώσει σε εκπαιδευτικούς, μαθητές, γονείς στις ΗΠΑ η καθιέρωση των τεστ προαγωγής/απόρριψης), πέρα από το αν η κάθε εξέταση, η κάθε σχολική μέτρηση μετρά ευφυΐα ή προσπάθεια ή κοινωνικά προνόμια, μπορούν τα μέσα αυτά να μετρήσουν ό,τι δε φαίνεται, αλλά είναι, πιθανόν, προϊόν της διδασκαλίας; Αν δηλαδή ένας στόχος δεν είναι μετρήσιμος, δεν ποσοτικοποιείται, σημαίνει αυτό ότι δεν έχει κατακτηθεί; Η ευχαρίστηση, για παράδειγμα, που μπορεί να αντλούν τα παιδιά από την ανάγνωση βιβλίων (αν υποθέσουμε ότι είναι στόχος του προγράμματος), συχνά καλά κρυμμένη μέσα τους χωρίς να αντιστοιχεί οπωσδήποτε σε μια ευδιάκριτη συμπεριφορά, πώς θα αποτιμάται για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών;

Μύθος 9ος : «Δεν υπάρχει αξιολόγηση σε όλο τον κόσμο ;
Δεν έχει βελτιώσει την εκπαίδευση ;»

Τα τελευταία χρόνια η νεοφιλελεύθερη πολιτική που κυριαρχεί έχει αφήσει τα ίχνη της στην εκπαίδευση και μέσω των αξιολογικών πρακτικών. Στην Αγγλία και στις ΗΠΑ ιδιαίτερα, δίνεται μεγάλη έμφαση στην αξιολόγηση των αποτελεσμάτων της εκπαίδευσης μέσω κυρίως της σύγκρισης των μαθητικών επιδόσεων. Υπεραξιολογείται δηλαδή η τελική στιγμή της μάθησης, η οποία βαθμολογείται μέσω των εξεταστικών δοκιμασιών. Έτσι συγκρίνονται οι σχολικές μονάδες και μπορεί κανείς να δει ποιο σχολείο είναι “καλό” και ποιο όχι. Καθώς οι γονείς έχουν τη δυνατότητα επιλογής σχολείου, τα “καλά” σχολεία μαζεύουν πολλούς μαθητές και παίρνουν περισσότερα λεφτά, μια και η χρηματοδότηση δίνεται “με το κεφάλι”, ενώ τα “κακά” σχολεία χάνουν μαθητές και λεφτά και κλείνουν. Μέσα σ’ αυτές τις συνθήκες, οι εκπαιδευτικοί θεωρούνται υπόλογοι για την ποιότητα του τελικού αποτελέσματος και αξιολογούνται, πέρα από τους επιθεωρητές, και μ’ αυτό τον τρόπο έμμεσα.

Η πολιτική αυτή έχει οδηγήσει σε βάθεμα των ταξικών ανισοτήτων: τα “κακά” σχολεία βρίσκονται σε περιοχές υποβαθμισμένες κοινωνικά, με γονείς που δεν έχουν τη δυνατότητα, ακόμα κι αν ήθελαν, να μετακινούν καθημερινά το παιδί τους σ’ ένα μακρινό “καλό” σχολείο, ενώ τα “καλά” σχολεία ακολουθούν την πολιτική της επιλογής των μαθητών τους.

Μέσα σε ένα πλαίσιο προϊούσας “αγοραιοποίησης” η αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών οδηγεί σε αυξανόμενη επιτήρηση των εκπαιδευτικών. Πολλοί εκπαιδευτικοί, για παράδειγμα, στις ΗΠΑ, που αντιτίθενται έμπρακτα στις θεσμοθετημένες τελευταία γραπτές δοκιμασίες των μαθητών που κρίνουν αν αυτοί θα προαχθούν ή θα μείνουν στάσιμοι, έχοντας την πεποίθηση ότι αποδεδειγμένα οι εξετάσεις αυτές οδηγούν σε μεγαλύτερες ανισότητες, σε αποκλεισμούς και τελικά στην εγκατάλειψη του σχολείου, διώκονται και οδηγούνται να φύγουν από την εκπαίδευση.

Η εμπειρία από ΗΠΑ και Αγγλία κυρίως έχει δείξει ότι, από τη στιγμή που επικρατούν για την αξιολόγηση των σχολείων και των εκπαιδευτικών τα αγοραία κριτήρια μέτρησης και απόδοσης και αυτά αποτελούν την κοινή βάση για σύγκριση, τότε στα σχολεία τείνει να επικρατήσει μια παιδαγωγική ομοιομορφία καταστροφική για τη μάθηση, όπου ό,τι διδάσκεται πρέπει να υποτάσσεται ολοκληρωτικά σε ό,τι εξετάζεται. Τίποτα λιγότερο και τίποτα παραπάνω. Έτσι ορίζεται και προτυποποιείται η μία, ορθή και νόμιμη γνώση. Τελικά η αγορά, παρά τις περί του αντιθέτου διακηρύξεις, δεν ενίσχυσε πουθενά την ποικιλία και την παιδαγωγική ελευθερία.

Μύθος 10^ος : «Να προτείνουμε εμείς
μια αντικειμενική αξιολόγηση»

Το βαρύ πυροβολικό της μυθολογίας της αξιολόγησης. Προϋποθέτει όμως μια τεράστια αφαίρεση που ούτε στους πραγματικούς μύθους δεν συναντιέται. Δηλαδή ότι η θεσμοθετημένη αξιολόγηση είναι απλά μια τεχνική που αναφέρεται σε μια κοινωνικά ουδέτερη πραγματικότητα.

Η αξιολόγηση είναι μια λειτουργία ιδεολογικά και πολιτικά καθορισμένη, έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο και χαρακτηριστικά που επιβάλλονται από τις δυνάμεις που ηγεμονεύουν στην εκπαίδευση και την κοινωνία. Επομένως, οποιαδήποτε πρόταση για μια άλλη αξιολόγηση, οποιαδήποτε προσπάθεια να στηριχτεί μια αξιολόγηση διαμορφωτική "που δεν θα τιμωρεί αλλά θα αναβαθμίζει τον εκπαιδευτικό", αποτελεί τραγική αυταπάτη. Τοποθετεί δηλαδή τους εκπαιδευτικούς και τις συλλογικότητές τους στην αντιφατική θέση να προτείνουν τρόπους και μεθόδους αξιολόγησης, μέτρησης και χειραγώγησής τους, αποτελεί τη μέγιστη απόδειξη αυτό - ενοχοποίησης των εκπαιδευτικών για τη σχολική αποτυχία και επιπλέον αποδέχεται τελεσίδικα την υποταγή σε ένα εκπαιδευτικό σύστημα που δεν εξυπηρετεί τις μορφωτικές ανάγκες της εργαζόμενης πλειοψηφίας.

Η μαχόμενη εκπαίδευση μπορεί και πρέπει να αναζητήσει την απάντησή της έξω από το πεδίο της αξιολόγησης και σε αντιπαράθεση μ' αυτήν. Μπορεί και πρέπει να αρθρώσει ένα διαφορετικό κοινωνικό - εκπαιδευτικό λόγο, διατυπώνοντας ξανά τα μεγάλα ερωτήματα για το ρόλο του εκπαιδευτικού, τη λειτουργία του σχολείου, τον κοινωνικό έλεγχο της εκπαίδευσης, την αποφασιστική σημασία της Σχολικής Κοινότητας και των Συλλόγων Διδασκόντων.

1. Όχι μόνο δεν θα βελτιώσει την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά αντίθετα, θα αφυδατώσει την εκπαιδευτική πράξη από τον αυθορμητισμό, την πρωτοβουλία και τη δυνατότητα του διαφορετικού.

2. Όχι μόνο δεν θα βελτιώσει την εικόνα του εκπαιδευτικού, αλλά θα συμβάλλει στην πλήρη απαξίωση του κοινωνικού του ρόλου, στην υποταγή και χειραγώγησή του.

3. Όχι μόνο δεν είναι μια «ουδέτερη» και «αντικειμενική» διαδικασία, αλλά αντίθετα, μέσω του ασφυκτικού διοικητικού ελέγχου και των κυρώσεων, στοχεύει στην επιβολή των κυρίαρχων αξιών και παιδαγωγικών μεθόδων.

4. Είναι μια διαδικασία μετρήσιμη, με κριτήρια, μέτρα και σταθμά που καθορίζονται αυθαίρετα από την εκάστοτε εξουσία. «Ποσοτικοποιεί» δηλαδή παράγοντες όπως η διδακτική ικανότητα, η επιστημονική συγκρότηση, η παιδαγωγική κατάρτιση, η μεταδοτικότητα, η επικοινωνία με τους μαθητές κλπ. Αυτά όμως δεν είναι ποσοτικά μεγέθη που μπορούν να μετρηθούν με μεθόδους και κριτήρια «αντικειμενικά» και «αξιοκρατικά». Είναι επομένως μια διαδικασία υποκειμενική και αυθαίρετη.

5. Είναι μια διαδικασία αυταρχική που αλλάζει δραματικά το κλίμα στη σχολική τάξη αλλά και στο σύλλογο διδασκόντων : η συνεργασία και το ομαδικό πνεύμα δίνουν τη θέση τους στον ανταγωνισμό και τη δουλοπρέπεια, η ελεύθερη σκέψη και η όποια παιδαγωγική αυτονομία αντικαθίστανται από την πλήρη υποταγή και τον ασφυκτικό έλεγχο.

6. Αποτελεί σημαντικό μοχλό της αντιδραστικής αναδιάρθρωσης του σχολείου, με βάση τις απαιτήσεις της αγοράς. Οδηγεί στην κατηγοριοποίηση και τον ανταγωνισμό των σχολικών μονάδων και στην αναζήτηση οικονομικών πόρων από ιδιώτες. Αποτελεί κεντρικό μηχανισμό για την εμπέδωση της ταξικής λειτουργίας του σχολείου, στην κατεύθυνση της διευρυμένης αναπαραγωγής των κοινωνικών ανισοτήτων και την εγχάραξη της κυρίαρχης ιδεολογίας.

7. Προβάλλει το εκπαιδευτικό έργο ως προσωπική υπόθεση των εκπαιδευτικών. Επιδιώκει έτσι να τους ενοχοποιήσει στα μάτια ων μαθητών τους και της κοινής γνώμης για την κρίση της εκπαίδευσης. Οι κοινωνικοί και εκπαιδευτικοί παράγοντες ουσιαστικά δεν αποτελούν αντικείμενο της αξιολόγησης.

8. Είναι μοχλός ανατροπής των εργασιακών σχέσεων και καταπάτησης βασικών εργασιακών δικαιωμάτων που έχουν κατακτηθεί με πολύχρονους και αιματηρούς αγώνες. Μπλοκάρει τη μονιμοποίηση και τη μισθολογική – βαθμολογική εξέλιξη και θέτει τις βάσεις για την άρση της μονιμότητας.

9. Επιδιώκει να χειραγωγήσει ιδεολογικά τους εκπαιδευτικούς, ελέγχοντας τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς – και κατ’ επέκταση των μαθητών – σύμφωνα με τις κυρίαρχες αξίες και πρότυπα. Μετατρέπει τους εκπαιδευτικούς σε «άβουλους και μοιραίους», «yes men», υπαλλήλους που πάσχοντας από μόνιμη οσφυοκαμψία ευθυγραμμίζονται με την εκπαιδευτική πολιτική της εκάστοτε κυβέρνησης και την επίσημη κρατική διδακτική.

10. Περιορίζει την παιδαγωγική ελευθερία και αυτονομία των εκπαιδευτικών στην εκτέλεση του εκπαιδευτικού έργου, συρρικνώνοντας δραστικά τις όποιες δυνατότητες για εναλλακτικές μορφές διδασκαλίας και εκπαιδευτικές καινοτομίες.

11. Προκαλεί ανταγωνισμούς και συγκρούσεις μεταξύ των εκπαιδευτικών, κατατάσσοντάς τους σε κατηγορίες : «ανεπαρκείς», «επαρκείς», «πολύ επαρκείς». Οδηγεί σε θεατρινισμούς με τις επισκέψεις των Σχολικών Συμβούλων στις τάξεις για τη σύνταξη των ατομικών αξιολογικών εκθέσεων και στην αυλοκολακεία για θετικές εκθέσεις από τους διευθυντές.

12. Είναι μια διαδικασία που όχι μόνο δεν θα προωθήσει τη διαφάνεια και την "αξιοκρατία", αλλά θα οικοδομήσει ένα νέο πρωτόγνωρο καθεστώς διαπλοκής και αλληλοτροφοδότησης των κομματικών - διοικητικών και αξιολογικών μηχανισμών. Το ρουσφέτι θα κυριαρχήσει και οι τάσεις διάλυσης και υποταγής κάθε συλλογικής δράσης θα ενισχυθούν.

13. Θέτει τα θεμέλια μιας ιστορικής διάσπασης του εκπαιδευτικού σώματος με την κατηγοριοποίηση σε «στελέχη – αξιολογητές» και «εκπαιδευτικούς – αξιολογούμενους». Ταυτόχρονα, η διαπλοκή του κομματικού – κυβερνητικού μηχανισμού με την αξιολογική ιεραρχία, απειλεί να εγκαθιδρύσει μια ιδιόμορφη «δικτατορία των αξιολογητών» στα εκπαιδευτικά συνδικάτα, οδηγεί στο οξύμωρο σχήμα οι αξιολογούμενοι εκπαιδευτικοί να εκπροσωπούνται (έκοντες – άκοντες) στα συνδικαλιστικά όργανα από τους αξιολογητές τους !

Οι εκπαιδευτικοί οφείλουμε πρώτα απ' όλα να αντιληφθούμε την ιστορικότητα της στιγμής, να αποκτήσουμε μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις επιδιώξεις και τη στρατηγική των κυρίαρχων δυνάμεων. Η αντιπαράθεση που συνεχίζεται σε όλα τα πεδία (ιδεολογικό, συνδικαλιστικό, πολιτικό) θα κρίνει σε μεγάλο βαθμό την πορεία των εκπαιδευτικών πραγμάτων στα επόμενα χρόνια, θα επιταχύνει ή θα αναχαιτίσει τις διαδικασίες αποδόμησης του δημόσιου σχολείου και ανατροπής των εργασιακών σχέσεων των εκπαιδευτικών. Δεν είναι μια μάχη με στενά ενδοεκπαιδευτικά χαρακτηριστικά. Είναι μια μάχη κοινωνικού χαρακτήρα που αφορά τον εργαζόμενο γονιό, το μαθητή και όλες όσες δυνάμεις στρέφονται ενάντια στη νεοσυντηριτική πολιτική και τη δικτατορία των δεικτών και της αγοράς. Ο κοινωνικός ρόλος του εκπαιδευτικού, ο κοινωνικός έλεγχος της εκπαίδευσης, η αντίληψη για την εκπαιδευτική διαδικασία, το περιεχόμενο, τις μεθόδους και την κοινωνική της αποστολή, πρέπει να αποτελέσουν μαζί με την υπεράσπιση των εργασιακών δικαιωμάτων, το σκληρό πυρήνα μιας αντίπαλης λογικής.

Το αίτημα για ένα ενιαίο 12χρονο δημόσιο δωρεάν σχολείο, στην υπηρεσία της απαλλαγμένο από τον ασφυκτικό έλεγχο του κράτους και των δυνάμεων της αγοράς, δεν μπορεί παρά να συνδέεται με το πρόταγμα της κοινωνικής χειραφέτησης, να εμπνέεται και να τροφοδοτείται από τα νέα κοινωνικά κινήματα ενάντια στην καπιταλιστική παγκοσμιοποίηση, να γονιμοποιείται από το τους σύγχρονους ριζοσπαστικούς προσανατολισμούς και αναζητήσεις. Πάνω απ' όλα, να στηρίζεται στο στέρεο έδαφος των σημερινών αναγκών, προσδοκιών και δικαιωμάτων της εργαζόμενης πλειοψηφίας, να αναπνέει από τους μικρούς και μεγάλους αγώνες για το καθολικό δικαίωμα στη μόρφωση και την εργασία και ταυτόχρονα να χρωματίζει αυτούς τους αγώνες δίνοντας μια βαθύτερη και μακροπρόθεσμη προοπτική.

Απέναντι στη λογική του ασφυκτικού ελέγχου, της ανατροπής των εργασιακών σχέσεων, της διαπλοκής του αξιολογικού μηχανισμού με τον κυβερνητικό μηχανισμό, είναι απαραίτητο να αναπτυχθεί ένα κίνημα με πολυδιάστατα χαρακτηριστικά :

Από αυτή την αφετηρία πρέπει να αναζητήσουμε και να επιδιώξουμε τη μεγαλύτερη συγκέντρωση των δυνάμεων εκείνων που διαφωνούν συνολικά με την επιχείρηση επιβολής της αξιολόγησης, να δημιουργήσουμε εστίες αντίστασης και δράσης, με στόχο την αναχαίτιση και ανατροπή της, αλλά και τη διαμόρφωση ενός ρεύματος μορφωτικής και πολιτιστικής αντεπίθεσης, που θα διεκδικεί και θα κατοχυρώνει στην πράξη ένα άλλο ρόλο για τον εκπαιδευτικό και την ίδια την εκπαίδευση.

· Να οργανώσουμε τον αγώνα για τη συνολική απόσυρση του πολυνομοσχεδίου, στηριγμένοι στις αποφάσεις των Γ.Σ., τον οριζόντιο συντονισμό των συλλόγων. Πρωτοστατώντας σε αποφάσεις απεργιών διάρκειας, με επαναλαμβανόμενες μορφές που με αφορμή το πολυνομοσχέδιο, να ανοίγουν όλο το μέτωπο.

· Σε κάθε Γενική Συνέλευση να εκλεγεί απεργιακή επιτροπή. Να συγκροτηθεί κεντρική απεργιακή επιτροπή των Γενικών συνελεύσεων. Οι Γενικές Συνελεύσεις είναι αυτές που αποφασίζουν το περιεχόμενο, την έναρξη, τη μορφή και την πορεία των κινητοποιήσεων.

· Να ευνοήσουμε και να στηρίξουμε ένα ρεύμα πλατιάς ανυπακοής, στην καθημερινότητα που θα ενισχύει και θα τροφοδοτεί τη συνολική απόρριψη της αξιολόγησης – χειραγώγησης. Ένα ρεύμα που θα ξεκινάει από τον κάθε σύλλογο διδασκόντων, την κάθε γενική συνέλευση και θα δικτυώνεται πανελλαδικά. Που θα συγκροτείται σε μάχιμη βάση άρνησης εισόδου σε οποιοδήποτε αξιολογητή μέσα στο σχολείο και την τάξη. Που θα στηρίζει αυτή την απόφαση με συγκεντρώσεις κάθε συλλόγου στα σχολεία που πρόκειται να γίνει αξιολόγηση. Που θα στηρίζει την άρνηση όλων των «στελεχών» της εκπαίδευσης να παίξουν το ρόλο του ιεροεξεταστή.

· Μαζί με την άρνηση της αξιολόγησης για τους εκπαιδευτικούς να πούμε ένα μεγάλο όχι στην αξιολόγηση, τον εξεταστικό μινώταυρο για τους μαθητές, τους πρώτους που γεύτηκαν το τι σημαίνει αξιολόγηση για την κυβέρνηση. Αυτοί αποχαιρέτησαν μέσα στα τέσσερα πρώτα χρόνια εφαρμογής της αντιεκπαιδευτικής μεταρρύθμισης 60.000 συμμαθητές τους από το «ενιαίο» λύκειο.

Ταυτόχρονα το μεγάλο ΟΧΙ στην αξιολόγηση φέρνει πιο κοντά, κάνει πιο επίκαιρη από ποτέ τη συζήτηση για το τι σχολείο θέλουμε, για ποιου τα συμφέροντα, σε ποια κοινωνία. Μια συζήτηση για τη διαμόρφωση ενός μάχιμου εκπαιδευτικού, κοινωνικού προγράμματος εφ΄ όλης της ύλης. Ενός προγράμματος με τα μάτια στο μέλλον, την καρδιά και τη μάχη στο παρόν, κριτικού για τη σημερινή πραγματικότητα και για το παρελθόν της εκπαίδευσης. Ένα τέτοιο πρόγραμμα μπορεί να σκιαγραφηθεί από την απαίτηση:

ü Μιας παιδείας απαλλαγμένης από τα δεσμά του κέρδους, των ιδιωτικοοικονομικών κριτηρίων, των επιχειρήσεων, της αγοράς, της ταξικής επιλογής, του διαχωρισμού πνευματικής και χειρωνακτικής εργασίας, του κατακερματισμού της γνώσης.

ü Ενός ενιαίου 12χρονου δημόσιου δωρεάν σχολείου χωρίς τύπους, διαχωρισμούς ή εξετάσεις επιλογής. 2χρονη προσχολική αγωγή για όλα τα παιδιά. Ενιαία δημόσια δωρεάν πανεπιστημιακή εκπαίδευση χωρία διαχωρισμούς με διασφάλιση όλων των μορφωτικών και εργασιακών δικαιωμάτων στο πτυχίο.

ü Ενός προγράμματος σπουδών που θα καταργεί τον ασφυκτικό έλεγχο των κρατικών ή ιδιωτικών προγραμμάτων σπουδών, την αυθεντία του βιβλίου ή του εκπαιδευτικού, την παπαγαλία, το μονόλογο, την εξετασιομανία, την πειθάρχηση και θα δημιουργεί νέες δημοκρατικές διαδικασίες προσέγγισης της γνώσης με ουσιαστικό παιδαγωγικό και επιστημονικό ρόλο στον ίδιο τον εκπαιδευτικό και τους άλλους φορείς της εκπαίδευσης. Που θα συμβάλλει στη διαμόρφωση ελεύθερων, σκεπτόμενων, ανήσυχων προσωπικοτήτων, ανθρώπων με ευρύ πνευματικό ορίζοντα, φαντασία και κριτική σκέψη.

ü Ενός εκπαιδευτικού που θα αναγνωρίζεται ο παιδαγωγικός του ρόλος. (Οργάνωση από τους ίδιους τους εκπαιδευτικούς, επιμορφωτικών δραστηριοτήτων, ημερίδων, σεμιναρίων κλπ. Ανάπτυξη και εφαρμογή στην πράξη εναλλακτικών μεθόδων διδασκαλίας, αμφισβήτηση μέσα στις σχολικές τάξεις πιο οργανωμένα και συστηματικά, της θρησκοληψίας, του εθνικισμού, του ρατσισμού, του κοσμοπολιτισμού κ.λπ. Μετεκπαίδευση κάθε 5 χρόνια με πλήρη απαλλαγή από τα διδακτικά του καθήκοντα για ζητήματα που ο ίδιος θα επιλέγει και θα διαμορφώνει. Αμοιβή που να ανταποκρίνεται στις σημερινές ανάγκες αξιοπρεπούς διαβίωσης από μια και μόνη δουλειά, σύνταξη στα 55χρόνια, διασφάλιση της μόνιμης εργασίας για όλους τους τύπους εργαζομένων στο δημόσιο σχολείο, προσλήψεις με βάση την εργασιακή αξία του πτυχίου – επαναφορά της επετηρίδας)

Είναι επίκαιρο και αναγκαίο όσο ποτέ, απέναντι στα ιεραρχικά πυραμιδωτά σχήματα διοίκησης και ελέγχου, να αντιπαραθέσουμε τη λογική των δικτύων, της οριζόντιας επικοινωνίας, επαφής και ισότιμης συνεργασίας. Δίκτυα που θα στηρίζονται, όχι στη δύναμη των ιδιωτικών εταιρειών εκπαιδευτικού λογισμικού, αλλά στη δυναμική που μπορεί να αναπτύσσουν οι σχολικές κοινότητες και η συνεργασία των εκπαιδευτικών.

Ουσιαστικός ρόλος στο σύλλογο διδασκόντων και την εκπαιδευτική κοινότητα για τον προγραμματισμό και την αποτίμηση της εκπαιδευτικής πράξης, για την αντιμετώπιση των μαθησιακών προβλημάτων με εσωτερική χρήση των συμπερασμάτων.

Παιδαγωγική ελευθερία, δημοκρατία στα σχολεία.

Απέναντι στην αντίληψη που θέλει οι μαθητές και οι εκπαιδευτικοί να υπηρετούν τις ανάγκες του σχολείου, να αγωνιστούμε για ένα σχολείο που θα υπηρετεί τις ανάγκες των μαθητών και των εκπαιδευτικών

Έτσι ώστε απέναντι στην κυρίαρχη δυναμική της υποταγής - χειραγώγησης και απαξίωσης, να ορθωθεί το αντίπαλο δέος της ζωντανής μαχόμενης εκπαίδευσης και να δώσει με αυτοπεποίθηση τις μεγάλες και μικρές μάχες του, στη γενική συνέλευση, στην απεργία και τη διαδήλωση, αλλά και μέσα στο σύλλογο διδασκόντων και τη σχολική τάξη.

Η Ζωντανή Εκπαίδευση

ΤΙ ΠΡΟΒΛΕΠΕΙ

Άρθρο 3, π.3

Η εκπαίδευση στην υπηρεσία της αγοράς

Michael W. Apple

Ν.2525/97, αρθρ.8, π.4η