Σχέδιο πρακτικού Σύλλόγου Διδασκόντων για την άρνηση της ευέλικτης ζώνης

Το παρακάτω σχέδιο πρακτικού περιέχει κωδικοποιημένα τα περισσότερα από τα επιχειρήματα που ανέδειξαν οι αποφάσεις Συλλόγων Διδασκόντων το προηγούμενο διάστημα σε σχέση με την Ευέλικτη Ζώνη και εκτιμούμε ότι μπορεί να συμβάλλει θετικά στη συζήτηση που γίνεται αυτό το διάστημα στα σχολεία μας. Δεν το δημοσιεύουμε ως μια εύκολη λύση «αντιγραφής και αναπαραγωγής» αλλά σαν μια βάση για συζήτηση. Θεωρούμε ότι πέρα από το ζήτημα της Ευέλικτης Ζώνης, είναι σημαντική η μάχη για το ξαναζωντάνεμα των Συλλόγων Διδασκόντων, για την ανοιχτή και δημοκρατική λειτουργία τους.

Μπροστά στις συνεδριάσεις των Συλλόγων Διδασκόντων πρέπει να γνωρίζουμε ότι :

Ø      Με βάση την εγκύκλιο Φ12.1/648/104935/Γ1/5-10-2005, αναγνωρίζεται πλέον και επίσημα από το ΥΠΕΠΘ, το δικαίωμα στους Συλλόγους Διδασκόντων να συνεδριάσουν και να αποφασίσουν για τη μη εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης.

Ø      Οι διευθυντές των σχολικών μονάδων μετά από αυτή την εξέλιξη δεν έχουν το δικαίωμα να αρνηθούν να συγκαλέσουν το Σύλλογο Διδασκόντων. Στις ακραίες περιπτώσεις που αυτό συμβεί, με βάση το καθηκοντολόγιο (αρθ. 37, 38 και 39 Φ353/1/324/105657/Δ1/8-10-2002) το 1/3 των εκπαιδευτικών μιας μονάδας μπορεί με γραπτή αίτηση του να συγκαλέσει το Σύλλογο Διδασκόντων αρκεί να αναφέρει το θέμα και τον εισηγητή. Ο διευθυντής από την πλευρά του έχει το δικαίωμα να αρνηθεί  μόνο σε τρεις περιπτώσεις. Όταν το θέμα αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα δική του, όταν αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα άλλου φορέα ή όταν δεν είναι σύννομο. Είναι προφανές ότι καμιά από τις τρεις περιπτώσεις δεν αφορά το ζήτημα της Ευέλικτης Ζώνης. Με βάση πάντα το καθηκοντολόγιο και τα άρθρα που αναφέραμε παραπάνω, ο Σύλλογος Διδασκόντων έχει απαρτία όταν παρεβρίσκεται η πλειοψηφία των μελών του ενώ οι αποφάσεις παίρνονται με απόλυτη πλειοψηφία. Όταν υπάρχει ισοψηφία, η ψήφος του Διευθυντή υπολογίζεται διπλή. Η μειοψηφία έχει το δικαίωμα να καταγράψει στα πρακτικά την άποψή της.

Ø      Είναι πολύ σημαντικό να απαιτήσουμε να κρατηθούν πρακτικά στη συνεδρίαση και να φροντίσουμε να καθαρογραφούν, να υπογραφούν την ίδια ή την επόμενη το πολύ μέρα και να ενημερωθούν με αυτά άμεσα ο Σχολικός Σύμβουλος και ο Προϊστάμενος Γραφείου. Αν χρειαστεί ας προσφερθούμε να τα καθαρογράψουμε εμείς.

Ø      Είναι πιθανό πριν, κατά τη διάρκεια ή μετά από τη συνεδρίαση να υπάρχουν πιέσεις από Διευθυντές, Σχολικούς Συμβούλους ή Προϊσταμένους. Σε κάθε τέτοια περίπτωση δεν διστάζουμε να ενημερώσουμε το συνδικαλιστικά μας όργανα (Σύλλογος, ΔΟΕ) ώστε να καταγγελθεί και να αντιμετωπιστεί έγκαιρα κάθε αυθαιρεσία.

Ø      Η εγκύκλιος του ΥΠΕΠΘ μας «προσφέρει» ως ένα βολικό επιχείρημα την «έλλειψη ενημέρωσης και επιμόρφωσης». Δεν μας υποχρεώνει όμως να το υιοθετήσουμε, απλά το αναφέρει ως παράδειγμα. Εμείς από την πλευρά μας έχουμε κάθε δικαίωμα να καταγράψουμε στα πρακτικά μας το σύνολο των επιχειρημάτων και των βαθύτερων ενστάσεών μας με την Ευέλικτη Ζώνη.

Ø      Μόλις ο Σύλλογος Διδασκόντων πάρει τη σχετική απόφαση, με βάση την εγκύκλιο, όλοι οι εκπαιδευτικοί του Σχολείου εφαρμόζουν το προηγούμενο ωρολόγιο πρόγραμμα (χωρίς ευέλικτη ζώνη) και ενημερώνουν τους μαθητές τους σχετικά. Οι Σχολικοί Σύμβουλοι είναι υποχρεωμένοι να εγκρίνουν αυτό το ωρολόγιο πρόγραμμα. Η εγκύκλιος δεν αφήνει περιθώρια σε αυτό το ζήτημα. Από την άλλη πλευρά, η εγκύκλιος δεν αναφέρει πουθενά ότι μετά την «ολοκήρωση» των περίφημων κύκλων επιμόρφωσης και ενημέρωσης το σχολείο θα επανέλθει αυτοδίκαια στο πρόγραμμα της Ευέλικτης Ζώνης. Η διατύπωση της βέβαια επιτρέπει σε Σχολικούς Συμβούλους, Προϊσταμένους και Διευθυντές, να διαμορφώνουν ένα αρνητικό κλίμα με στόχο να αποσπάσουν τη σιωπή μας και να μην συνεδριάσουν καθόλου οι Σύλλογοι Διδασκόντων. Όμως για την υποχρεωτική επιβολή της Ευέλικτης Ζώνης στα σχολεία που δεν θα την εφαρμόσουν θα πρέπει να επανέλθει το ΥΠΕΠΘ με γραπτό του κείμενο, γεγονός που θα το εκθέσει ανεπανόρθωτα. Επομένως στο επόμενο διάστημα, οι όποιες αντιπαραθέσεις με στελέχη εκπαίδευσης πρέπει να γίνονται με γραπτό και όχι με προφορικό τρόπο. Αν π.χ. κάποιος Σχολικός Σύμβουλος θεωρήσει ότι ενημέρωσε σχετικά την περιφέρειά του και δικαιούται με ένα τηλεφώνημα να επιβάλει την εφαρμογή της Ευέλικτης Ζώνης, το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να του ζητήσουμε να μας δώσει γραπτά και τεκμηριωμένα αυτή την κατεύθυνση και το δεύτερο να ενημερώσουμε το Σύλλογό μας και τη ΔΟΕ άμεσα, αφού όπως αναφέρει και το ΔΣ της ΔΟΕ στην τελευταία του ανακοίνωση αν αποφασίσουμε να μην εφαρμόσουμε την Ευέλικτη έχουμε κάθε δικαίωμα να δώσουμε το προηγούμενο πρόγραμμα όλο το σχολικό έτος.

Ø      Το επιχείρημα ότι «αν πάρουμε απόφαση ενάντια στην Ευέλικτη θα μπλέξουμε με το Σύμβουλο» δεν ισχύει. Πολύ απλά, έχουμε μπλέξει έτσι κι αλλιώς. Η τελευταία εγκύκλιος μας απαλάσσει από την υποχρέωση να δίνουμε σχέδια εργασίας στους Σχολικούς Συμβούλους προς έγκριση, δεν αναιρεί όμως τα δυο σημεία της προηγούμενης εγκυκλίου που ανέφεραν ρητά ότι πρώτον οι Σχολικοί Σύμβουλοι εποπτεύουν κάθε δράση που υλοποιείται μέσα στην Ευέλικτη Ζώνη και δεύτερον ότι πρέπει να υλοποιούνται τουλάχιστον 2-3 σχέδια εργασίας κάθε χρονιά από κάθε τμήμα. Αυτό σημαίνει πολύ απλά ότι οι Σχολικοί Σύμβουλοι έχουν το δικαίωμα να μας ζητήσουν τον Ιούνιο απολογισμό του έργου μας προς αξιολόγηση. Κάτι που πρέπει βέβαια να αρνηθούμε μιας και υπάρχει ήδη και η σχετική συνδικαλιστική κάλυψη της ΔΟΕ.

www.paremvasis.gr

---

ΠΡΑΚΤΙΚΟ ....
...../ ..... Οκτωβρίου 2005

Στ.. ................ και στο γραφείο του .....ου Δημοτικού Σχολείου.........................., σήμερα ………………και ώρα ……… ο Σύλλογος Διδασκόντων του Σχολείου μας που αποτελείται από τους: 1.........., 2 .......... κλ, συνήλθε σε τακτική συνεδρίαση, ύστερα από πρόσκληση του Δ/ντή του Σχολείου, με θέμα το Πρόγραμμα της “Ευέλικτης Ζώνης”.

Ο Σύλλογος Διδασκόντων αφού έλαβε υπόψη του τις ισχύουσες διατάξεις, εγκυκλίους και κανονισμούς σε σχέση με το θέμα, συζήτησε διεξοδικά και σε βάθος όλα τα ζητήματα και τις παραμέτρους που αφορούν στο ζήτημα της Ευέλικτης Ζώνης και αφού έλαβε υπ΄ όψη του τις απόψεις των μελών του
έχει να επισημάνει τα εξής :

1) Δεν υπάρχει καμιά οικονομική στήριξη του προγράμματος γεγονός που θα επιβαρύνει εμάς και τους γονείς για τη διεξαγωγή του είτε θα μας υποχρεώσει να ασχολούμαστε με ανεύρεση πηγών χρηματοδότησης, πράγμα που αλλάζει το ρόλο μας σαν εκπαιδευτικούς και υπονομεύει το δημόσιο και δωρεάν χαρακτήρα του σχολείου. Μας προβληματίζει ιδιαίτερα το γεγονός, ότι το «επιχείρημα» που επιστρατεύεται για τη γενίκευση του προγράμματος, είναι, όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η εγκύκλιος Φ.12.1/545/85812/Γ1/31-8-2005, «το γεγονός ότι από την παρούσα απόφαση δεν προκαλείται δαπάνη σε βάρος του κρατικού προϋπολογισμού». Η ανυπαρξία χρηματοδότησης είναι καθοριστικός παράγοντας, γιατί δεν μπορούν να γίνουν εκδόσεις, εκδρομές, κατασκευές, αγορές εντύπων και άλλων υλικών ούτε από τα συνεχώς μειούμενα χρήματα των λειτουργικών εξόδων ούτε με τα λεφτά των γονέων και των δασκάλων ούτε με τα χρήματα «χορηγών» που στην ουσία αναιρούν το δημόσιο χαρακτήρα της εκπαίδευσης και συνδέουν το σχολείο με λογικές επιχειρηματικότητας και αγοράς. Άλλωστε οι όποιες εκπαιδευτικές καινοτομίες πρέπει να σχεδιάζονται και να προωθούνται με βάση την ψυχοπαιδαγωγική δυναμική μιας τάξης και να ικανοποιούν τις μορφωτικές ανάγκες των μαθητών. Η ακριβώς αντίθετη λογική που επικρατεί σε όλο το φάσμα των «χρηματοδοτούμενων» εκπαιδευτικών προγραμμάτων οδηγεί στο γνωστό παράδοξο σχήμα σύμφωνα με το οποίο οι μαθητές καλούνται να υλοποιήσουν ένα πρόγραμμα με στόχο να απορροφηθεί κάποιο κανδύλι και να ενισχυθεί οικονομικά το σχολείο ! Σε αυτήν όμως την περίπτωση δεν ικανοποιεί το σχολείο τις ανάγκες των μαθητών αλλά οι μαθητές τις ανάγκες του σχολείου !

2) Δεν υπάρχει καμιά χορήγηση εκπαιδευτικού υλικού ούτε η αντίστοιχη υλικοτεχνική υποδομή στο σχολείο που να διευκολύνει τη διεξαγωγή του προγράμματος. Οι παιδαγωγικές που επαγγέλλεται η Ευέλικτη Ζώνη, είναι ακριβές παιδαγωγικές. Οι σημερινές συνθήκες που βιώνουμε, χαρακτηρίζονται από την απουσία στοιχειωδών υποδομών, οικονομικής στήριξης και ενίσχυσης (βιβλιοθήκες, αναγνωστήρια, εργαστήρια, σχολικοί κήποι, μικρά τμήματα, μεγάλες αίθουσες, ηλεκτρονικοί υπολογιστές στην τάξη, πολλαπλάσια έξοδα για χαρτικές και γραφικές ύλες καθώς και για χρήση και συντήρηση φωτοτυπικών μηχανημάτων, δωρεάν επισκέψεις σε θέατρα, μουσεία και γενικότερα σε χώρους υλοποίησης εκπαιδευτικών προγραμμάτων κλπ). Σε αυτή την πραγματικότητα είναι δεδομένο ότι η εφαρμογή των παιδαγωγικών της Ευέλικτης Ζώνης αναπαράγει τις υπάρχουσες κοινωνικές – εκπαιδευτικές ανισότητες εφόσον η συμμετοχή των μαθητών στηρίζεται κυρίως στις οικονομικές – μορφωτικές δυνατότητες των οικογενειών τους.

3) Προβλέπεται ασφυκτικός προγραμματισμός και χρονοδιάγραμμα για την εφαρμογή του προγράμματος, ενώ δίνεται μεγαλύτερη έμφαση και ένταση ακόμα και από την πιλοτική εφαρμογή στις διαδικασίες ελέγχου και αξιολόγησης του. Θεωρούμε ότι αυτό προωθεί τον ανταγωνισμό, μετατοπίζει το κέντρο της εκπαιδευτικής πράξης και της λειτουργίας των εκπαιδευτικών προγραμμάτων από τις ανάγκες και τους ρυθμούς των μαθητών μας στην προετοιμασία των σχεδίων, των επιδείξεων και την προβολή του προγράμματος προς τρίτους και τα προσαρμόζει στις προς αξιολόγηση απαιτήσεις. Θα παραγκωνίζονται έτσι στην πράξη ο αυθορμητισμός των μαθητών, θα ακυρώνεται η βιωματική διαδικασία και μαθητική πρωτοβουλία και θα εντατικοποιούνται οι μαθητές μας. Θα επιφορτίζονται με πίεση και άγχος και θα αφυδατώνεται κάθε δημιουργική διάθεση.

Η τακτική «χαλαρότητας» των μηχανισμών ελέγχου και εποπτείας που ακολουθείται αυτή τη στιγμή ενδέχεται να είναι μια συγκυριακή στάση με στόχο να διαμορφωθεί ένα κλίμα συναίνεσης. Η εγκύκλιος Φ.12.1/545/85812/Γ1/31-8-2005 αναφέρει χαρακτηριστικά ότι «κάθε δραστηριότητα που εφαρμόζεται στο χρόνο της Ευέλικτης Ζώνης εποπτεύεται από τους σχολικούς Συμβούλους» και επίσης ότι «κατά τη διάρκεια κάθε σχολικού έτους αναμένεται να υλοποιούνται 2-3 σχέδια εργασίας ανά τμήμα μαθητών». Όλα αυτά παραπέμπουν βέβαια σε ένα περιβάλλον ασφυκτικού διοικητικού - παιδαγωγικού ελέγχου και κατάργησης της όποιας παιδαγωγικής ελευθερίας και δεν αναιρούνται από την εγκύκλιο Φ12.1/648/104935/Γ1/5-10-2005 που αναφέρει απλά ότι «οι εκπαιδευτικοί δεν έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν στο Σχολικό Σύμβουλο προς έγκριση σχέδια εργασίας».

 

4) Η υποχρεωτικότητα ως προς το ωράριο του προγράμματος δημιουργεί τυποποιημένες μη ευέλικτες καταστάσεις, με αποτέλεσμα τα προγράμματα να μην είναι ζωντανή δημιουργία και ανάγκη  των ίδιων των μαθητών , αλλά σε πολλές περιπτώσεις υποχρεωτική κατασκευή του εκπαιδευτικού για να καλυφθεί το υποχρεωτικό πρόγραμμα. Έτσι ή αλλιώς οι εκπαιδευτικοί  πραγματοποιούν διάφορα προγράμματα που ανταποκρίνονται στις ανάγκες των μαθητών με πρωτότυπο και καινοτόμο τρόπο σε συνθήκες ελευθερίας και όχι καταναγκασμού.

5) Μας προβληματίζει ιδιαίτερα η ανυπαρξία πραγματικού διδακτικού χρόνου, γιατί δεν φτάνει να κόψεις δύο ώρες από τα άλλα μαθήματα, όταν η διδακτέα ύλη δεν μειώνεται.

6) Διαπιστώνουμε ότι είναι τουλάχιστον διακοσμητικός ο χαρακτήρας του project στο σύνολο των εκπαιδευτικών βαθμίδων, γιατί στο πλαίσιο μιας επιλεκτικής και ανταγωνιστικής εκπαίδευσης, αυτό που μετράει ως γνώση στις κατώτερες βαθμίδες της σηματοδοτείται από αυτό που εξετάζεται στις ανώτερες. Ένα είδος γνώσης που κατέχει το 16% έως 12% στις πρώτες τάξεις του δημοτικού, το 6% έως 3% στις τελευταίες και απουσιάζει τελείως από τη δευτεροβάθμια εκπαίδευση είναι προφανώς ένα δευτερεύον είδος για το σύστημα, γι’ αυτό και κινδυνεύει να αφυδατωθεί στην πράξη, όπως και όλα τα «δευτερεύοντα» μαθήματα.

7) Μας προβληματίζει και μας εκπλήσσει η απουσία των θεμάτων που καίνε την ανθρωπότητα σήμερα από την επίσημη θεματολογία της Ευέλικτης Ζώνης. Είναι άραγε τυχαίο ότι ενώ από τη μια πλευρά τα προηγούμενα χρόνια πλήθος εκπαιδευτικών δράσεων προσέγγισε αντιπολεμικούς – φιλειρηνικούς προβληματισμούς, από την άλλη στα επίσημα κείμενα της Ευέλικτης Ζώνης δεν έχει συμπεριληφθεί ούτε ένα κείμενο για την ειρήνη;
Από την άλλη πλευρά το μοναδικό «νέο» διδακτικό υλικό που μοιράστηκε φέτος και προτείνεται να υλοποιηθεί στα πλαίσια της Ευέλικτης Ζώνης με τίτλο «Οικονομία και εγώ» συνδιαμορφώθηκε από το Σύνδεσμο Ελλήνων Βιομηχάνων και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, διδάσκει σαφέστατα ότι τα οικονομικά προβλήματα δεν επιδέχονται πολιτικών απαντήσεων, ότι η οικονομία της αγοράς είναι «φυσική», ότι είναι εντελώς «φυσικό» άλλα οικονομικά προβλήματα να αντιμετωπίζει το παιδί του επιχειρηματία και άλλα το παιδί του εργαζόμενου.

   Διατηρούμε τις επιφυλάξεις μας για την καλή και αποτελεσματική λειτουργία του προγράμματος και θεωρούμε ότι υπάρχει ο κίνδυνος να αποτελέσει μια ακόμα προσπάθεια αξιολόγησης, ασφυκτικού διοικητικού ελέγχου και καλλιέργειας φαινομένων ανταγωνισμού και όχι συνεργασίας ή πολύ απλά να εξελιχθεί σε μια ακόμα «Σχολική Ζωή» που τίποτε το νέο δεν θα έχει να προσφέρει στους μαθητές μας.

Συνολικά, για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρούμε ότι το πρόγραμμα αυτό δεν πρέπει να εφαρμοστεί στο σχολείο μας.
Για το σκοπό αυτό συντάχτηκε το παρόν πρακτικό και αφού διαβάστηκε μεγαλόφωνα υπογράφεται όπως ακολουθεί. Αντίγραφό του στέλνεται στο Σχολικό Σύμβουλο και στο ..... γραφείο Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης για ενημέρωση.

Ο ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ

Οι ΔΑΣΚΑΛΟΙ