Να ντύσουμε τα λόγια με πράξεις !

 

• Δεν αρέσει στα παιδιά, που βλέπουν τις βασικές τους ανάγκες για μάθηση, παιχνίδι, ουσιαστική συμμετοχή, ακόμα και διατροφή, ξεκούραση και ελεύθερο χρόνο να αγνοούνται από την καθημερινότητα της σχολικής ρουτίνας, του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, της απόρριψης, της αποστήθισης και της επανάληψης, της τραγικής έλλειψης μέσων και υλικών, της ολοήμερης ταλαιπωρίας.

• Δεν έχει την εμπιστοσύνη των γονιών, που υποχρεώνονται να πληρώσουν ξανά και ξανά για να αντιμετωπίσουν την εγκατάλειψη του δημόσιου σχολείου, που καλούνται να αποδεχτούν τη μετατροπή της μόρφωσης από καθολικό δικαίωμα σε εμπορικό προϊόν, που εκβιάζονται κάτω από την ανασφάλεια της ανεργίας να σπρώχνουν τα παιδιά τους σε τρελές κούρσες ανταγωνισμού.

• Δεν εμπνέει τους εκπαιδευτικούς, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι την υποβάθμιση, την «παιδαγωγική» του διοικητισμού και της ιεραρχίας, την «παιδαγωγική» που προσαρμόζει τις «αρχές» της στις ανάγκες της αγοράς εργασίας αλλά και στους όρους και τους ρυθμούς απορρόφησης των κοινοτικών κονδυλίων. Που βιώνουν την απαξίωση της κυρίαρχης παιδαγωγικής, η οποία από τη μια πλευρά επιδιώκει να τους μετατρέψει σε άβουλα εκτελεστικά όργανα και από την άλλη τους ενοχοποιεί συστηματικά στα μάτια της κοινωνίας για τα εκπαιδευτικά αδιέξοδα και τις ανισότητες, για τη μαζική απόρριψη, τη μορφωτική και εργασιακή περιθωριοποίηση μεγάλων τμημάτων της νεολαίας που οι ίδιοι οικονομικοί και πολιτικοί κύκλοι σχεδιάζουν και επιβάλλουν.

Το σημερινό σχολείο όμως δεν ικανοποιεί πια ούτε τους στόχους και τις επιδιώξεις των οικονομικών και πολιτικών ελίτ, που προωθούν σήμερα τη γρήγορη, ευέλικτη προσαρμογή της εκπαίδευσης στις νέες απαιτήσεις και ανάγκες τους και διαμορφώνουν μια νέα «παιδαγωγική της αγοράς». Μια παιδαγωγική που προσφέρει μια ευέλικτη και κατακερματισμένη γνώση, στην πραγματικότητα θραύσματα γνώσης, ένα «κουτί πρώτων βοηθειών», για να μπορεί να το χρησιμοποιήσει ο μαθητής στις απαιτήσεις της σύγχρονης αγοράς εργασίας.

Μια παιδαγωγική που λεηλατεί και δυσφημίζει με το χειρότερο τρόπο τις ιδέες και τις πρακτικές της προοδευτικής αγωγής χρησιμοποιώντας τα έτοιμα πακέτα διδακτικών στόχων, τις «ευέλικτες ζώνες» και το «διαθεματικό πλαίσιο», για να αφυδατώσει, να ενσωματώσει και να υποτάξει τις καινοτόμες δράσεις και τις δημιουργικές δραστηριότητες και πρωτοβουλίες εκπαιδευτικών και μαθητών στις επιδιώξεις και τους στόχους της κυρίαρχης εκπαιδευτικής πολιτικής. Η παραδοσιακή ερβαρτιανή παιδαγωγική της πειθαρχίας, του φρονηματισμού και της μετωπικής διδασκαλίας ντύνεται σήμερα με τα φορέματα της προοδευτικής παιδαγωγικής στα λόγια. Ο εκφυλισμός απειλεί όλες τις προοδευτικές αντιλήψεις και παιδαγωγικές πρακτικές που εισάγονται ως σφήνες στο παραδοσιακό σχολείο με αποτέλεσμα να απαξιώνονται.

Καιρός να αντιδράσουμε συλλογικά !

Οι εκπαιδευτικοί έχουμε δείξει με τους αγώνες και το κίνημά μας, με την καθημερινή προσωπική προσφορά του καθένα μας κάτω από δύσκολες συνθήκες ότι έχουμε τις δυνάμεις, τις δυνατότητες αλλά και τη θέληση να διεκδικήσουμε στην πράξη ένα διαφορετικό ρόλο για μας από εκείνο του απλού «εκτελεστή εντολών», να αντιπαρατεθούμε με συλλογικό τρόπο και μέσα στις σχολικές αίθουσες με τα ιδεολογήματα και τις μεθόδους της κυρίαρχης παιδαγωγικής της αγοράς, να στοχαστούμε κριτικά τι διδάσκουμε, πώς το διδάσκουμε και ποιοι είναι οι ευρύτεροι στόχοι αυτής της διαδικασίας.

Δεν υποτιμούμε την κυρίαρχη λειτουργία του σχολείου ως μηχανισμού αναπαραγωγής κοινωνικών σχέσεων, αξιών, γνώσεων, συμπεριφορών και στάσεων ζωής, ως μηχανισμού αναπαραγωγής ανισοτήτων και παραγωγής του νέου ευέλικτου και πειθαρχημένου εργατικού δυναμικού. Ξέρουμε καλά ότι «το σχολείο δεν αλλάζει αλλάζοντας μόνο το σχολείο». Δεν τρέφουμε αυταπάτες για μια «βελτίωση» ή «άμβλυνση» των συνεπειών της αναπαραγωγικής λειτουργίας.

Θεωρούμε όμως ότι αυτή η διαδικασία συναντά αντιστάσεις και προκαλεί συγκρούσεις, κάτι που έχουμε και οι ίδιοι διαπιστώσει μέσα από τις εμπειρίες μας, τόσο στις σχολικές τάξεις όσο και στους δρόμους του αγώνα του εκπαιδευτικού κινήματος. Για μας λοιπόν το σχολείο είναι παράλληλα και ένα πεδίο παρέμβασης και καθημερινής αντιπαράθεσης, ένας χώρος πάλης. Όχι ουδέτερος αλλά ούτε και αδιάφορος.

Τι θέλουμε

Παίρνουμε την πρωτοβουλία για τη δημιουργία ΠΑΙΔΑΓΩΓΙΚΟΥ ΟΜΙΛΟΥ των Παρεμβάσεων – Κινήσεων – Συσπειρώσεων Π.Ε.

• Θέλουμε να συμβάλουμε σε μια πλατιά μορφωτική – πολιτιστική αναγέννηση και διαμόρφωση νέων καινοτόμων ιδεών, αντιλήψεων και πρακτικών, που από τη μια θα αντιπαρατίθενται στις βασικές κατευθύνσεις της κυρίαρχης εκπαιδευτικής πολιτικής, στα κυρίαρχα ιδεολογήματα της εποχής μας, τον ανταγωνισμό και τον ατομισμό, και από την άλλη θα προβάλλουν την αλληλεγγύη και τη συλλογικότητα έχοντας στην προμετωπίδα τους τον ίδιο τον άνθρωπο.

• Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα χώρο που θα δώσει φωνή σε όλες τις παιδαγωγικές πρακτικές των δασκάλων που δεν χωρούν στα ασφυκτικά όρια της κυρίαρχης παιδαγωγικής της «αγοράς», που δεν αντιμετωπίζουν την εκπαιδευτική διαδικασία σαν κεφάλαιο που συσσωρεύεται για να επενδυθεί κερδοφόρα από τις δυνάμεις της αγοράς, που βάζουν στο κέντρο της προσοχής τους τις ανάγκες των μαθητών και της εργαζόμενης πλειοψηφίας.

• Θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα εκπαιδευτικό δίκτυο επικοινωνίας, διαλόγου, ανταλλαγής εμπειριών, συλλογικής διαμόρφωσης πρακτικών και υλικού, ένα εκπαιδευτικό δίκτυο που θα στηρίζει τη διδακτική πράξη της ζωντανής εκπαίδευσης.

Με αυτούς τους αρχικούς προσανατολισμούς και προβληματισμούς ξεκινάμε μια νέα προσπάθεια και αναλαμβάνουμε μια σειρά πρωτοβουλίες που θα ξεκινήσουν καταρχήν με την παρακάτω θεματολογία, με στόχο να συνεχιστούν και να αναπτύξουν πλήθος θεμάτων: Για την ανάπτυξη αντιπολεμικών και αντιρατσιστικών μαθημάτων με συλλογικό και οργανωμένο τρόπο και φορείς τις αντιπολεμικές επιτροπές και τους συλλόγους εκπαιδευτικών. Για τον κριτικό στοχασμό του επίσημου περιεχόμενου της Ιστορίας, της διδακτικής της και των αντιλήψεων που περνάνε μέσα από τις σχολικές γιορτές. Για την προσπάθεια αναμόρφωσης των σχολικών γιορτών σε μορφή και περιεχόμενο. Για τη δημιουργία και υποστήριξη μιας Παιδαγωγικής Αρχειοθήκης, που θα φιλοδοξεί να αποτελέσει ένα ζωντανό δίαυλο επικοινωνίας και θα ανανεώνεται διαρκώς με τη συμμετοχή και την προσφορά των ίδιων των εκπαιδευτικών. Για τη συγκρότηση θεματικών ομάδων ενδιαφέροντος και την οργάνωση κύκλων συζητήσεων, έτσι ώστε να ξαναβάλουμε σε συζήτηση όλο το πολιτικό – κοινωνικό – ψυχοπαιδαγωγικό πλέγμα γύρω από την εκπαίδευση.

 

Δεν ξεκινάμε από το μηδέν !

Στηριζόμαστε στη μέχρι τώρα πολύμορφη δράση, είτε στην κατεύθυνση της αμφισβήτησης της ταξικής ανισότητας στο σχολείο είτε στην κατεύθυνση της προώθησης μορφών κριτικής εκπαίδευσης (π.χ. ολική προσέγγιση γλώσσας) είτε στην κατεύθυνση αμφισβήτησης διάφορων ιδεολογημάτων της επίσημης σχολικής γνώσης (π.χ. εθνικισμός, θρησκοληψία και κατήχηση, επιστημονισμός, αξιοκρατία κ.λπ.) είτε στην κατεύθυνση της αντιμετώπισης των προβλημάτων των παιδιών των μεταναστών.

Μας εμπνέουν και μας γεμίζουν αισιοδοξία και αυτοπεποίθηση η ανάπτυξη της αντιπολεμικής δράσης στα σχολεία όλο το προηγούμενο διάστημα, η παραγωγή καινοτόμου αντιπολεμικού και αντιρατσιστικού εκπαιδευτικού υλικού από αντιπολεμικές επιτροπές εκπαιδευτικών, οι εκατοντάδες τάξεις που συμμετείχαν στα αντιπολεμικά μαθήματα την άνοιξη του 2003.

Οι εκπαιδευτικές αυτές πρωτοβουλίες ανοίγουν σήμερα ένα νέο δρόμο δύσβατο, γεμάτο κινδύνους και αντιφάσεις, ένα δρόμο όμως που αξίζει τον κόπο να τον βαδίσουμε. Δεν ισχυριζόμαστε ότι αυτή η επιλογή αποτελεί μονόδρομο. Πιστεύουμε όμως ότι μπορεί, κάτω από ορισμένες προϋποθέσεις, να φωτίσει νέα πεδία δράσης και αυτονομίας για τους εκπαιδευτικούς και να προσφέρει το μερίδιο που της αντιστοιχεί στην υπόθεση της κοινωνικής χειραφέτησης.

• Για να αμφισβητήσουμε στην πράξη το ρόλο του εκπαιδευτικού που θα είναι απλά διεκπεραιωτής εντολών και εφαρμοστής εγκυκλίων ή στην καλύτερη περίπτωση θα προσαρμόζει τη διδακτική του, θα καταναλώνει τη δημιουργικότητά του και θα κατευθύνει τις καινοτόμες ιδέες του στις κεντρικές επιταγές του αναλυτικού προγράμματος.

• Για να διεκδικήσουμε στην πράξη, μέσα στις σχολικές τάξεις, συνειδητό ρόλο ως ελεύθεροι παιδαγωγοί που έχουμε την ευθύνη και την ανάγκη να δώσουμε στους μαθητές τη δυνατότητα να διαμορφώσουν ελεύθερες κριτικά σκεπτόμενες συνειδήσεις.

• Για να δημιουργήσουμε ένα πλατύ ρεύμα στην καρδιά της εκπαίδευσης, ικανό να επιδρά ευρύτερα και να επηρεάζει με την πρακτική του την καθημερινότητα του σχολείου, που θα συγκρούεται με τις κυρίαρχες παιδαγωγικές, μορφωτικές και εκπαιδευτικές επιλογές και θα προβάλλει συλλογικά και έμπρακτα άλλες μεθόδους και περιεχόμενα στην εκπαιδευτική διαδικασία.

• Για να ανοίξει ο δρόμος για μια εκπαιδευτική και κοινωνική πραγματικότητα όπου το σχολείο θα υπηρετεί τις ανάγκες των παιδιών για μόρφωση – χαρά – παιχνίδι και όχι τα παιδιά τις ανάγκες του σχολείου.

Για να ανοίξουν πλατιά οι ορίζοντες των σχολικών
μας τάξεων και … «να ξαναγίνουν τα τζάμια άμμος,
το μελάνι νερό,
τα θρανία δέντρα,
η κιμωλία ακρογιαλιά
και το φτερό πουλί»!