ΟΛΟΗΜΕΡΟ

ΕΞΕΛΙΞΗ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

Από τις πρώτες χρονιές εφαρμογής του το θέμα παρουσιάζεται συνέχεια μπροστά μας αλλά με διαφορετική μορφή ως προς την φιλοσοφία , τους στόχους και την εφαρμογή του.

Η αρχική έκδοση –ΔΑΜΕΓ- (Δημιουργική απασχόληση μαθητών εργαζόμενων γονέων) στηριζόταν στους εξής άξονες :

Κρατική χρηματοδότηση, εξυπηρέτηση εργαζόμενων γονιών, προαιρετική παρακολούθηση, ενισχυτική διδασκαλία, προετοιμασία των παιδιών για την επόμενη μέρα, έμφαση στις δημιουργικές δραστηριότητες, ελαστική διαχείριση του χρόνου, δύο αποχωρήσεις μαθητών, μη εισαγωγή ειδικοτήτων και ωρομισθίων.

Το πείραμα εκφυλίζεται για τους παρακάτω-κατά τη γνώμη μας- λόγους:

α) Τεράστια κενά σε υλικοτεχνική υποδομή, β) μεγάλος αριθμός παιδιών- εξάντληση του ορίου των 30 μαθητών ανά εκπαιδευτικό-, γ) ανυπαρξία υποστήριξης των εκπαιδευτικών από συμβούλους και δ) χαμηλή εκπαίδευση των εκπαιδευτικών στα εικαστικά ( ζωγραφική, θεατρικό παιχνίδι κ.λ.π) και στην ομαδική εργασία. Στην πραγματικότητα τα τμήματα μετατρέπονται σε μονοθέσια μεσημεριανά σχολεία

Για τους παραπάνω λόγους κανένας από τους στόχους του σχολείου δεν υλοποιείται και ο θεσμός μετατρέπεται σε parking παιδιών και επικρατεί ο όρος φύλαξη. Οι δε γονείς αντιδρούν σε κάθε προσπάθεια του υπουργείου να καταστήσει υποχρεωτική την παραμονή των παιδιών και καταφέρνουν να κατοχυρώσουν την πρώτη αποχώρηση στις 2.30. Κατά περίπτωση δε τα έπαιρναν και όποτε τους βόλευε.

Η δεύτερη έκδοσή του έρχεται με τα 28 πιλοτικά ολοήμερα που επιχειρούν να εισάγουν μια νέα φιλοσοφία στο χώρο του σχολείου : την υποχρεωτική παραμονή όλων των μαθητών στο σχολικό χώρο έως τις 4.00. Οι άξονες που στηριζόταν το νέο μοντέλο είναι παρακάτω :

Χρηματοδότηση από κονδύλια της ΕΟΚ, υποχρεωτική παρακολούθηση του συνόλου των μαθητών, αυστηρά καθορισμένοι χρόνοι δραστηριοτήτων, αύξηση των ωρών διδασκαλίας ορισμένων μαθημάτων (Αγγλικά) , μετακίνηση μαθημάτων στην μεσημεριανή ζώνη, σύνδεση της διαθεματικής διδασκαλίας με το συγκεκριμένο τύπο σχολείου, εισαγωγή πληροφορικής ως ξεχωριστό μάθημα (όπου υπήρχε) , διδασκαλία εικαστικών-θεατρικού παιχνιδιού από ειδικότητες (όπου υπήρχαν), προετοιμασία των παιδιών για την επόμενη μέρα, , εισαγωγή ωρομισθίων.

Το πείραμα αποτυγχάνει για δύο λόγους :

Α) Απαιτούνται τεράστια κονδύλια για την επέκταση του θεσμού ( προβλήματα υλικοτεχνικής υποδομής) και εγκατάλειψη της χρηματοδότησης των ήδη υπαρχόντων σχολείων, μόλις απορροφήθηκαν τα προβλεπόμενα κονδύλια.
Β) Αντιδράσεις γονέων και εκπαιδευτικών, διότι οι μεν δεν αποδέχονται την υποχρεωτική παραμονή των παιδιών τους , οι δε και για τον επιπλέον λόγο ότι αντιλαμβάνονται τον κίνδυνο για τις εργασιακές τους σχέσεις (σπαστό-ελαστικό ωράριο)

Η τρίτη (φετινή ) έκδοση αποτελεί ένα περίεργο κράμα των δύο πρώτων και ακολουθεί τον αρχέγονο κανόνα του πρωτότυπου ελληνικού μάρκετινγκ : «Ό,τι δηλώσεις είσαι». Τα πρώην ονομαζόμενα σχολεία Διευρυμένου ωραρίου, βαφτίζονται Ολοήμερα και στηρίζονται στην παρακάτω λογική :

Δεν υπάρχουν ούτε χρήματα , ούτε η ικανότητα, ούτε η θέληση –μετά τις αντιδράσεις- να μετατραπούν όλα τα σχολεία σε ολοήμερα , σαν τα πιλοτικά.

Συνεπώς :

α) Διατηρείται η συμμετοχή παιδιών εργαζόμενων γονιών και ο προαιρετικός χαραχτήρα του προγράμματος, πιέζοντας όμως για υποχρεωτική αποχώρηση στις 4.00.
β) Προβάλλεται η ενισχυτική διδασκαλία και η προετοιμασία για την επόμενη μέρα.
γ) Αυξάνονται οι ώρες Αγγλικών, ελαστικοποιώντας το ωράριο των εκπαιδευτικών Αγγλικής γλώσσας με εξάντληση του πλεονάσματος των ωρών τους.
δ) Εισάγονται επιπλέον ώρες γυμναστικής δίνοντας υπερωρίες, και όπου προκύψει προσλαμβάνονται ωρομίσθιοι (μουσικοί κλπ), με την ευγενή χορηγία κονδυλίων της ΕΕ.
ε) Διαμορφώνεται αυστηρό πρόγραμμα δραστηριοτήτων καθορίζοντας σαφώς το χρόνο τους (35΄) προκειμένου να βγει το «πρόγραμμα».

Μ΄ άλλα λόγια, διευρύνεται και αναπαράγεται ο διδακτικός χρόνος και μετά τις 12.40, για όσα παιδιά ακολουθούν το πρόγραμμα.

Το πείραμα (ο αχταρμάς, κατά τη λαϊκή έκφραση) και αυτή τη φορά αποτυγχάνει. Επιπλέον παρατηρείται και μείωση συμμετοχών στο θεσμό.

Η τέταρτη προσπάθεια (του χρόνου, πρώτα ο θεός) αποτελεί διεύρυνση της προηγούμενης και ακολουθεί τον αρχέγονο κανόνα του πρωτότυπου ελληνικού μάρκετινγκ «πουλάμε φύκια για μεταξωτές κορδέλες». Αυτή τη φορά όμως συνεπικουρείται από το σύγχρονο μάρκετινγκ. Υποχρεώνονται οι Διευθυντές να στείλουν γράμμα –με πλήρη υπόδειξη του περιεχομένου του- σε κάθε γονιό προσωπικά. Ακολουθώντας δε τους κανόνες της διαφήμισης, παραχαράσσουν την πραγματικότητα, και προσπαθούν να πείσουν για τα ευεργετήματα του θεσμού. Στηρίζονται στην πώληση ελκυστικών προϊόντων που σπανίζουν (πληροφορική, χορός, θεατρικό παιχνίδι, μουσική), στον εξωραϊσμό της πραγματικότητας και στην αγνόηση των προβλημάτων (υλικοτεχνική υποδομή), που ήδη υπάρχουν και θα ενταθούν, αν προσέλθει μεγάλος αριθμός παιδιών. Κοινώς μπες στο μαγαζί και μετά βλέπουμε.

Η διαφοροποίηση από το προηγούμενο μοντέλο είναι η παρακάτω:

α) Καθιστά υποχρεωτική την παραμονή ως τις 4.00, όσων μαθητών παρακολουθούν, χρησιμοποιώντας σαν δικαιολόγηση το ψεύδος ότι αλλιώς δε λειτουργεί το πρόγραμμα και
β) Επιτρέπει τη συμμετοχή κάθε παιδιού, ανεξάρτητα, αν εργάζεται ή όχι ο γονιός του.

Οι λόγοι που μπορούμε να διακρίνουμε για την τόσο μεγάλη και ξαφνική εμμονή του υπουργείου στη διαφήμιση και διεύρυνση του θεσμού είναι οι παρακάτω:

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΘΕΣΜΟΥ

Κοινός τόπος της αποτυχίας και των τριών προσπαθειών του υπουργείου είναι ο παρακάτω :

Δεν υπάρχει μαζική συμμετοχή παιδιών στο πρόγραμμα. Γεγονός που δείχνει την έλλειψη αποδοχής του από την ελληνική κοινωνία.

Τα παιδιά γυρνούν σπίτι εξαντλημένα και έχουν ολοκληρώσει ένα μέρος της εργασίας τους .Οι δημιουργικές δραστηριότητες είναι λίγες και κατά κανόνα δε μαθαίνουν κάτι νέο . Τα φροντιστήρια Αγγλικών συνεχίζονται, οι «κακοί» μαθητές παραμένουν ως είχαν και οι γονείς εξακολουθούν να βλέπουν το θεσμό ως parking , που εξυπηρετεί την ανάγκη επιτήρησης λόγω της εργασίας τους. Σε αρκετές δε περιπτώσεις, στρέφονται και εναντία στους εκπαιδευτικούς, διότι πιστεύουν ότι αυτοί φταίνε που δε λειτουργεί ο θεσμός, μια και δεν ικανοποιείται – σε μεγάλο βαθμό- η βασική τους απαίτηση : η προετοιμασία για την επόμενη μέρα.

Οι ίδιοι οι εκπαιδευτικοί αντιδρούν διότι :

α) κατανοούν ότι μέσω του θεσμού θα θιγούν οι εργασιακές τους σχέσεις και
β) μέσα από την εμπειρία τους διαπιστώνουν την αναποτελεσματικότητά του.

Μετά από περίπου 15 χρόνια εφαρμογής του θεσμού, φαίνεται ότι ο συγκεκριμένος τύπος σχολείου, δε μπορεί να υλοποιήσει κανέναν από τους διδακτικούς στόχους που επαγγέλλεται.

Πιστεύουμε ότι οι λόγοι που οδηγούν στην αποτυχία δεν είναι ούτε θέμα κακού μάρκετινγκ από την πλευρά τις κυβέρνησης, ούτε πρόβλημα ανικανότητας των εκπαιδευτικών που εργάζονται στα συγκεκριμένα προγράμματα. (Θα πρόκειται για διαβολική σύμπτωση όλοι όσοι έχουν δουλέψει στο πρόγραμμα να είναι άχρηστοι.).

Οι λόγοι είναι πολλοί και αρκετά σύνθετοι. Από την εμπειρία μας και τις συζητήσεις που κάναμε καταλήξαμε στους παρακάτω :

ΛΟΓΟΙ ΑΠΟΤΥΧΙΑΣ

Α) Οι ανάγκες των παιδιών το συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και τρόπος που αυτές αντιμετωπίζονται από το πρόγραμμα.

Από την εμπειρία μας σαν εργαζόμενοι στο θεσμό, αλλά και ως γονείς, διαπιστώσαμε ότι τα παιδιά μετά το τέλος του σχολείου έχουν ανάγκη: είτε, αφού φάνε και χαλαρώσουν, να ξεκουραστούν μη ασκώντας καμιά οργανωμένη και κατευθυνόμενη δραστηριότητα, είτε να παίξουν ελεύθερα, καθορίζοντας τα ίδια και το χρόνο και το χαραχτήρα του παιχνιδιού.

Στη συνέχεια προτιμάνε να προετοιμαστούν για την επόμενη μέρα. Σ΄ αυτό το σημείο και πάλι ο χρόνος είναι το σημείο κλειδί, καθώς για το κάθε παιδί η μελέτη έχει ατομικό χαραχτήρα και χρόνο. Ποικίλλει δε ανάλογα με την τάξη και την εργασία που βάζει ο εκπαιδευτικός για το σπίτι.

Η έμφυτη ανάγκη του παιδιού για έκφραση καλύπτεται μεν από δραστηριότητες όπως εικαστικές τέχνες, μουσική, θέατρο κλπ, αλλά έχει και μια ανυπέρβλητη «ιδιοτροπία». Δεν εκδηλώνεται ούτε όποτε το θελήσει το πρόγραμμα, ούτε όποτε το θελήσει ο εκπαιδευτικός.

Η δε προσπάθεια αυστηρού και ανελαστικού καθορισμού αυτών των μορφών έκφρασης οδηγεί τα περισσότερα παιδιά σε αποφυγή και άρνησή τους. Υπήρξαν πολλές περιπτώσεις που, αν και προσφερόταν στα παιδιά η δυνατότητα, αυτά αρνιόντουσαν να συμμετέχουν ή το έκαναν σαν αγγαρεία, διότι βαριόντουσαν και ήθελαν να παίξουν μπάλα , κυνηγητό κλπ.

Διαπιστώσαμε δηλαδή ότι τα παιδιά αντιμετωπίζουν το σχολικό χώρο και το χρόνο παραμονής τους σ’ αυτόν, μετά τη λήξη του πρωινού ωραρίου, ως χώρο κοινωνικής συνεύρεσης, όπου τα ίδια βρίσκουν ευκαιρία να καθορίσουν τη δράση και τον τρόπο επικοινωνίας τους, σύμφωνα με τις διαθέσεις και τις ανάγκες τους. (κάτι σαν τη λειτουργία της παλιάς γειτονιάς)

Απέναντι σ’ αυτές τις ανάγκες το Υπουργείο δημιουργεί ένα σύστημα που:

α) Επιβάλλει το σάντουιτς και το φαγητό στα γρήγορα ( με τη μπουκιά στο στόμα) σαν τρόπο μεσημεριανής διατροφής. Αλλάζει μ΄ αυτόν τον τρόπο τόσο τις διατροφικές μας συνήθειες (μεσογειακό διαιτολόγιο), όσο και τη λειτουργία του μεσημεριανού γεύματος, ως διαδικασία επικοινωνίας , συλλογικότητας και χαλάρωσης των μελών της οικογένειας.
β) Καθορίζει αυστηρά τους χρόνους δράσεων (35΄), τη σειρά που αυτές θα πραγματοποιηθούν, και παρεμβάλλει ανάμεσά τους διαλείμματα, δημιουργώντας συνθήκες πρωινής μαθησιακής διαδικασίας.

Μ΄ αυτό τον τρόπο

1) παραβιάζεται ο βιολογικός και αναπτυξιακός ρυθμός του μαθητή
2) στερείται από τον εκπαιδευτικό η δυνατότητα ρύθμισης της κάθε δράσης ανάλογα με τις συνθήκες και τις ιδιαιτερότητες του τμήματος, της περιοχής κλπ.
3) δραστηριότητες, όπως μουσική, ζωγραφική, θεατρικό παιχνίδι, χορός αυτοαναιρούνται καθώς δεν μπορούν να υλοποιηθούν σε τέτοιο πλαίσιο εργασίας και με μεγάλο αριθμό μαθητών. (Φανταστείτε ένα τμήμα με 30 μαθητές διαφόρων ηλικιών να πρέπει στις 1.55 να ξεκινάει δραστηριότητα θεατρικού παιχνιδιού και στις 2.30 να έχει ολοκληρωθεί, διότι θα χτυπήσει κουδούνι για να πάνε οι μαθητές να κάνουν κομπιούτερ ή Αγγλικά.).

Στην πράξη εφαρμόζεται το εξαντλητικό ωράριο και ο ρυθμός εργασίας των ενήλικων εργαζόμενων, στο χώρο αγωγής των παιδιών.

H λογική της διαρκούς απασχόλησης και «αποτελεσματικότητας» μεταφέρεται στον παιδικό κόσμο. Η απόλυτη οργάνωση και ο ακριβής εκ των προτέρων καθορισμός κάθε δραστηριότητας (λειτουργία επιχείρησης) κυριαρχεί στο χώρο του σχολείου. Δημιουργεί έτσι μελλοντικούς ενήλικες που θα αγνοούν την έννοια του ελεύθερου χρόνου και της κατά βούληση διάθεσής του. Γι αυτό ακριβώς το λόγο επιμένουν τόσο πολύ στη διεύρυνση και μαζικοποιήση αυτού του τύπου σχολείου

Ο αυριανός πειθήνιος απασχολήσιμος κατασκευάζεται από νωρίς.

Η συνεχής παραμονή των μαθητών σε ένα σχολικό χώρο, όπου η μία δραστηριότητα διαδέχεται την άλλη με έναν αυστηρά προκαθορισμένο ρυθμό, επί 8 τουλάχιστον ώρες είναι αντίθετη με την ομαλή ψυχική ανάπτυξη των παιδιών αυτής της ηλικίας. Παραγνωρίζεται η ανάγκη των παιδιών για ξεκούραση, ύπνο, ελεύθερο παιχνίδι και αξιοποίηση του χρόνου τους όπως αυτά θέλουν ακόμα και τεμπελιάζοντας.

Ήδη ψυχολόγοι υποστηρίζουν ότι: «Οι περίπου πέντε ώρες της ημέρας που περνά το παιδί μέσα σε μία αίθουσα από την πρώτη κιόλας τάξη του δημοτικού σχολείου αντιστοιχούν στο τυπικό 8ωρο ενός εργαζόμενου». Εφημερίδα «Βήμα» 14/10/2001

Πίσω από τις φράσεις «μεσημεριανή ανάπαυση», «χαλάρωση μετά το φαγητό» κρύβεται η αφαίρεση του δικαιώματος του παιδιού να αυτοκαθορίζει τη δράση του, να οργανώνει το χρόνο του και να απολαμβάνει τη μεσημεριανή ραστώνη όπως αυτό θέλει.

Είναι απαράδεκτο να επιβάλουμε συγκεκριμένους χρόνους φαγητού και 25 λεπτά υποχρεωτικής «χαλάρωσης», διότι τότε η ξεκούραση και η αναγκαία τεμπελιά μεταβάλλεται σε επίπονη άσκηση.

Β) Εφαρμογή της ενισχυτικής διδασκαλίας, τρόπος εισαγωγής νέων αντικειμένων, και προετοιμασία για την επόμενη μέρα.

Ενισχυτική διδασκαλία

Ο κάθε εκπαιδευτικός ξέρει ότι η ενισχυτική διδασκαλία στο δημοτικό έχει άμεση σχέση :

Α) με τη βοήθεια σε συγκεκριμένους μαθητές κατά κύριο λόγο σε ατομική βάση.
Ο μεγάλος αριθμός παιδιών συν το γεγονός των διαφορετικών ηλικιών που συνυπάρχουν στο Ολοήμερο ανάγει αυτή τη διαδικασία στη σφαίρα της φαντασίωσης.
Β) με την εφαρμογή αντισταθμιστικών εναλλακτικών προγραμμάτων αντί για το κανονικό πρόγραμμα
Πουθενά στο αναλυτικό πρόγραμμα ούτε του κανονικού, ούτε του ολοήμερου προβλέπεται κάτι τέτοιο. Επιπλέον ούτε και οι δάσκαλοι/ες είναι εκπαιδευμένοι σε μια τέτοια διαδικασία.

Αντίθετα το υπουργείο αντιμετωπίζει το θέμα της αντισταθμιστικής αγωγής με την διδασκαλία νέων αντικειμένων και την αύξηση των ωρών διδασκαλίας των ήδη υπαρχόντων.

Νέα αντικείμενα

Πιστεύουμε ότι η μάθηση είναι μια ποιοτική διαδικασία και ως τέτοια πρέπει να αντιμετωπίζεται. Αντίθετα το υπουργείο εντατικοποιεί τη μαθησιακή διαδικασία αυξάνοντας τις ώρες μαθημάτων που πρέπει να παρακολουθούν οι μαθητές και προσθέτοντας επιπλέον ώρες Αγγλικών και Πληροφορικής. Χαρακτηριστικό του παραπάνω γεγονότος είναι ότι από τις 15 ώρες την εβδομάδα που προβλέπει το πρόγραμμα για τις μεγάλες τάξεις , μόνο οι τέσσερις αφορούν μαθήματα αγωγής, ενώ οι υπόλοιπες γνωστικά αντικείμενα.(Γλώσσα, Μαθηματικά, Αγγλικά, Πληροφορική). Επιπλέον το γεγονός πραγματοποιείται μεσημεριάτικα την ώρα που τα παιδιά θέλουν να ξεκουραστούν και να παίξουν.

Αντιμετωπίζει δηλαδή τη μάθηση ως ποσοτική διαδικασία που μπορεί να συντελεστεί με την απλή προσθήκη νέων μαθημάτων και την αύξηση του διδακτικού χρόνου.

Πρακτικά αυτό σημαίνει το εξής :

· Το μάθημα των Αγγλικών διδάσκεται επί 3 ώρες στο κανονικό πρόγραμμα.
Το ότι δε λειτουργούν τμήματα με μικρό αριθμό παιδιών και διαχωρισμένα σε αρχάριους- προχωρημένους (ποιοτική θεώρηση) είναι αποτέλεσμα της πολιτικής διορισμών του Υπουργείου. Η μεταφορά τώρα των υπαρχόντων τμημάτων(μεγάλος αριθμός παιδιών ανεξαρτήτως επιπέδου, διαφορετικές ηλικίες ) με αύξηση των ωρών διδασκαλίας –ποσοτική θεώρηση- στην απογευματινή ζώνη δε λύνει κανένα πρόβλημα. Πολύ περισσότερο δεν αποτελεί νέο γνωστικό αντικείμενο.
· Τα εικαστικά, το θεατρικό παιχνίδι και η μουσική είναι αντικείμενα που προβλέπονται στο πρωινό αναλυτικό πρόγραμμα και δεν αποτελεί νέο στοιχείο η διδασκαλία τους. Το ότι δεν προσλαμβάνουν μόνιμους μουσικούς στο πρωινό πρόγραμμα ,για όλα τα παιδιά , αλλά ψάχνουν για ωρομίσθιους το απόγευμα, είναι θέμα πολιτικής του ΥΠΕΠΘ.
Τα εικαστικά και το θεατρικό παιχνίδι πρέπει να βρουν την παιδευτική αξία που τους πρέπει στο πρωινό πρόγραμμα και να μην θυσιάζονται στο κυνήγι της ύλης.
· Οι ηλεκτρονικοί υπολογιστές αποτελούν ένα νέο στοιχείο στην εκπαιδευτική διαδικασία και ακόμα δεν είναι σαφής ο τρόπος εισαγωγής τους. Υπάρχει δηλαδή αμφισβήτηση για το αν πρέπει να διδάσκονται σαν ξεχωριστό μάθημα σ’ αυτήν την ηλικία.

Η θέση μας είναι ότι δεν πρέπει να αποτελέσουν ξεχωριστό αντικείμενο διδασκαλίας, αλλά μέσα από τη γνώση απλών και βασικότατων αρχών να αποτελέσουν εργαλεία διαθεματικής-ερευνητικής προσέγγισης των γνωστικών αντικειμένων. Γεγονός που πρέπει και μπορεί να συμβεί εντός του κανονικού προγράμματος.
· Αναφορικά με τη μελέτη των παιδιών το θέμα είναι καθαρό. Όταν η δουλειά στο σπίτι δεν είναι υπερβολική και η κατανόηση έχει επιτευχθεί στη σχολική τάξη, ο μαθητής μπορεί να τη φέρει σε πέρας μόνος του χωρίς να γίνεται ο γονιός δάσκαλος ή να χρειάζεται ιδιαίτερη φροντίδα. Όταν όμως δεν τηρούνται οι παραπάνω προϋποθέσεις-οι αιτίες μπορεί να είναι πάρα πολλές- δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα.

Γ) Υλικοτεχνική υποδομή.

Οποιαδήποτε προσπάθεια κι αν γίνει, το προοδευτικότερο και πιο εκσυγχρονισμένο πρόγραμμα κι αν εφαρμοστεί είναι καταδικασμένο όχι απλά σε αποτυχία, αλλά θα μετατραπεί σε εφιάλτη, χωρίς την απαραίτητη υλικοτεχνική υποδομή.

Από τη στιγμή που τα παιδιά θα στοιβάζονται σε μικρές αίθουσες χωρίς κατάλληλη διαρρύθμιση και χώρους για ξεκούραση, θα τρώνε σε δωματιάκια, δε θα έχουν στη διάθεσή τους άφθονο παιδαγωγικό υλικό και θα αντιστοιχούν πολλοί μαθητές ανά εκπαιδευτικό, τα παιδιά θα αντιδρούν, οι γονείς θα διαμαρτύρονται και οι εκπαιδευτικοί θα χάσουν τελικά και τη διάθεση και το κουράγιο που τους απέμεινε.

Με λίγα λόγια, χωρίς χρήματα, δυστυχώς, δεν είναι δυνατόν να λειτουργήσει στοιχιωδώς ανθρώπινα ο συγκεκριμένος τύπος σχολείου.

Όταν δε η έλλειψη υποδομής συνδυαστεί με εξαντλητικό ρυθμό δουλειάς η κατάσταση θα οδηγηθεί σε αδιέξοδο.

Αντί για τους ελκυστικούς και βιωματικούς τρόπους μάθησης , που επαγγέλλεται το διαφημιστικό έντυπο του Υπουργείου, θα βρεθούμε μπροστά σε σχολικές τάξεις με τα παιδιά να γράφουν σκυφτά και τον δάσκαλο/α να κάνει τον μπαμπούλα.

Δ) Εκπαιδευτικοί και εργασιακές σχέσεις

Τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών δέχονται ένα πολύ σοβαρό πλήγμα.

Ανοίγει ο δρόμος για την εφαρμογή του ελαστικού – κυλιόμενου ωραρίου και την κατάργηση της οργανικότητας. Πολύωρα κενά, ελαστικές εργασιακές σχέσεις, μαζική εισαγωγή ωρομισθίων. Οι εργασιακές σχέσεις που επικρατούν στον ιδιωτικό τομέα, εφαρμόζονται σταδιακά στο Δημόσιο σχολείο.

Η παραπάνω κριτική στο θεσμό του ολοήμερου σχολείου είναι αποτέλεσμα της συνολικής αντίληψης που έχουμε για τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν στο Δημόσιο σχολείο με βάση τους παρακάτω άξονες.:

-Αλλαγή των κατευθύνσεων του αναλυτικού προγράμματος
-Δημιουργική απασχόληση των παιδιών των εργαζόμενων γονέων
-Παρακολούθηση εξειδικευμένων πολιτιστικών και αθλητικών δραστηριοτήτων σε εθελοντική βάση για όλα τα παιδιά, τις μεσημεριανές ή απογευματινές ώρες.

Διαπιστώσαμε ότι ιδιαίτερα στην απογευματινή ζώνη πρέπει να λειτουργεί ένα εύκαμπτο πρόγραμμα που να δίνει :

α) τη δυνατότητα ξεκούρασης και ελεύθερου παιχνιδιού
β) τη δυνατότητα καθορισμού του χρόνου με βάση τις ανάγκες της κάθε δραστηριότητας και της διάθεσης των παιδιών.
γ) τη δυνατότητα τουλάχιστον δεύτερης αποχώρησης
δ) να βασίζεται στην κρατική χρηματοδότηση
ε) να μην πλήττει τα εργασιακά δικαιώματα των εκπαιδευτικών.

Πρακτικά αυτό σημαίνει τη δημιουργία 3 ζωνών λειτουργίας με χαλαρά χρονικά όρια , που θα διαχειρίζεται ο εκπαιδευτικός.

• Η πρώτη θα περιλαμβάνει: ελεύθερο παιχνίδι. Τα παιδιά μπορούν είτε να παίξουν ελεύθερα, είτε να επιλέξουν από μια σειρά ομαδικών παραδοσιακών ή μη παιχνιδιών .

• Η δεύτερη: μελέτη. Όπως είπαμε και παραπάνω, όταν η εργασία για το σπίτι δεν είναι υπερβολική, το μεγαλύτερο μέρος της είναι δυνατόν να ολοκληρωθεί στο σχολείο.

• Η τρίτη: δημιουργικές δραστηριότητες. Εδώ είναι δυνατόν να προσφέρονται στα παιδιά ποικίλα ερεθίσματα ζωγραφική, κατασκευές, κουκλοθέατρο, ανάγνωση βιβλίων κλπ από τα οποία θα μπορούν να επιλέξουν. (Αναγκαία συνθήκη είναι η ύπαρξη υλικού και η εκπαίδευση-ενδιαφέρον του εκπαιδευτικού).

Ο καθορισμός της σειράς τους μπορεί να προέλθει μετά από εκτίμηση των εκάστοτε συνθηκών.

Η αναγκαία προϋπόθεση για να λειτουργήσει αυτό το σχήμα είναι ο μικρός αριθμός μαθητών ανά εκπαιδευτικό και ο ηλικιακός διαχωρισμός τους. 15 μαθητές ανά εκπαιδευτικό. Σε άλλη περίπτωση ο συντονισμός και η διενέργεια δραστηριοτήτων γίνεται υπερβολικά δύσκολος και ο εκπαιδευτικός χρησιμοποιεί μέτρα καταστολής προκειμένου να επιτευχθεί απλά και μόνο ησυχία.

Στο βαθμό που υπάρχει η επιθυμία γονέων και παιδιών για εξειδικευμένη δραστηριότητα , αυτή πρέπει να λειτουργεί παράλληλα με τον κορμό του προγράμματος και η παρακολούθησή της να είναι προαιρετική.

Η παραπάνω κατεύθυνση βέβαια συνδυάζεται με την αλλαγή της φιλοσοφίας του υπάρχοντος αναλυτικού προγράμματος. Η εφαρμογή : διερευνητικών, δημιουργικών, ψυχαγωγικών, , ομαδοσυνεργατικών και μαθητοκεντρικών πρακτικών ,ελαττώνουν την εργασία ρουτίνας στο σπίτι , δεν αντιμετωπίζουν ποσοτικά τη μαθησιακή διαδικασία και αναπτύσσουν ισότιμες σχέσεις ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές.

Η επιμόρφωση των εκπαιδευτικών πρέπει να είναι ουσιαστική και με απόσπαση από την υπηρεσία.

(Όχι αρπαχτές –εξομοίωση, σεμινάρια Η/Υ – για μασούλημα των κονδυλίων)

Ο εφοδιασμός των σχολείων με την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή είναι απαραίτητος για οποιαδήποτε προσπάθεια (αίθουσες, βιβλιοθήκες, Η/Υ, μικρότερος αριθμός μαθητών ανά τμήμα κλπ).

Ολοήμερη στατιστική

Με βάση στοιχεία που προκύπτουν από πρόσφατη έρευνα του Ι.Ν.Ε. της Γ.Σ.Ε.Ε :

1. Μόνο το 6,4% των γονέων σταμάτησε το παιδί του από φροντιστήρια ξένων γλωσσών και άλλες εξωσχολικές δραστηριότητες, επειδή αυτές τις καλύπτει το πρόγραμμα των ολοήμερων σχολείων. Ο Γκεσούλης δήλωνε όμως πριν από λίγες ημέρες στις εφημερίδες: «Το ολοήμερο σχολείο είναι η απάντηση που δίνει το Υπουργείο Παιδείας για την οικογένεια που η μητέρα εργάζεται, για την οικογένεια που δεν έχει το απαραίτητο εισόδημα να αγοράσει εκπαιδευτικό έργο….»

2. Ένα μεγάλο ποσοστό των γονέων (28,8%) θεωρεί ότι το ολοήμερο δεν λειτουργεί αποτελεσματικά. Ως σημαντικά προβλήματα οι γονείς αναφέρουν την υγιεινή των σχολικών χώρων (46,1%), τα υλικά και τα παιδαγωγικά μέσα (41,8%), τη στενότητα του χώρου (38,5%), την προσθήκη νέων δραστηριοτήτων (36%), την υποχρεωτική παρουσία των παιδιών στο σχολείο (22,3%) και το ωράριο λειτουργίας (21,6%). Ειδικά για το τελευταίο το 55,8% των γονέων θεωρούν ότι το ωράριο λειτουργίας του ολοήμερου σχολείου είναι ανελαστικό.

3. Τέλος ένας στους τρεις γονείς διατυπώνει την άποψη ότι το ολοήμερο σχολείο επέδρασε αρνητικά στη διατροφή των παιδιών (φαγητό προηγούμενης μέρας, φούρνοι μικροκυμάτων κ.λπ.).

4. Το 50% των παιδιών που συμμετέχουν στο ολοήμερο είναι μαθητές της Α’ και της Β’ τάξης. Το αντίστοιχο ποσοστό για τα παιδιά της Ε’ και ΣΤ’ τάξης είναι μόλις 5%. Αυτό σημαίνει ότι τα παιδιά που μπορούν να επιστρέψουν μόνα τους στο σπίτι και δεν έχουν ανάγκη από άμεση επίβλεψη, αποφεύγουν το ολοήμερο.

MADE IN GREECE

Αγγλικά : τα δεκανίκια του ολοήμερου;

Τι να πρωτοπώ για τις χάρες αυτού του περιβόητου ολοήμερου σχολείου, με τις τόσες προοπτικές, όπου καλούνται γονείς και παιδιά να συνειδητοποιήσουν πως τώρα πια τελείωσαν τα οικονομικά βάρη και η ταλαιπωρία του πήγαινε έλα της παραπαιδείας.

Τώρα πια θα μαθαίνουν τα παιδιά τους χορό, μουσική, Αγγλικά, αθλήματα, υπολογιστές, δωρεάν. Θα εκπαιδεύονται και θα ψυχαγωγούνται άρτια, άνετα και προπαντός αβίαστα !!!! Μετά τις 2.00 το μεσημέρι φυσικά, αφού έχουν περάσει και ένα εξαντλητικό εξάωρο και αφού έχουν ξεκουραστεί αρκετααααά στην ενδιάμεση παύση του μισάωρου που μεσολαβεί. Αλλά και οι δάσκαλοι των ειδικοτήτων νιώθουν ιδιαίτερα περιχαρείς που θα βρίσκονται στην προνομιακή θέση να υπηρετήσουν το θεσμό αυτό. Ιδιαίτερα εμείς των Αγγλικών που εκτός από το σπουδαίο κίνητρο για να διδάξουμε, της υποχρεωτικής δηλαδή συμπλήρωσης του ωραρίου μας (μας ήρθε “out of the blue”), δεν έχουμε κυριολεκτικά τίποτε άλλο στα χέρια μας. Το μόνο που γνωρίζουμε πως θα κάνουμε Αγγλικά. Αλλά τι ακριβώς θα κάνουμε ,πως θα καλύπτουμε τις ανάγκες τριών διαφορετικών τάξεων ( Δ,Ε,ΣΤ), από πού θα αντλήσουμε ενδιαφέρον και περαιτέρω γνώσεις και μάλιστα στις 3.00 το μεσημέρι, δεν μπήκε στον κόπο να μας το πει κανείς ! Εκτός από το γεγονός της έλευσης μιας εγκυκλίου που έμοιαζε με μια άριστη έκθεση ιδεών και όπου αναλυόταν το «όραμα» κάποιων για το «ιδεατό» σχολείο, κάνοντάς μας να νιώσουμε τόσο αβοήθητοι και ανεπαρκείς….

Αναρωτιέμαι όμως ποιος θα μπορούσε να εφαρμόσει όλα αυτά περί θεατρικών δρώμενων μέσα στην τάξη, περί διδασκαλίας αγγλικών λογοτεχνικών κειμένων και άλλα πολλά τέτοιου είδους, (μέσα στα 35΄ της διδακτικής ώρας του ολοήμερου!!) που απαιτούν από εμάς υπέρβαση του εαυτού μας και σημειωτέον χωρίς καμιά υλικοτεχνική και γνωστική στήριξη;

Θα πρέπει λοιπόν όλοι εμείς οι «εκλεκτοί» δάσκαλοι του ολοήμερου τη μισή μέρα να διδάσκουμε στο σχολείο μας και την άλλη μισή να ψάχνουμε για πηγές γνώσης….. Βεβαίως χωρίς το αζημίωτο και μετά τις 4.00 το απόγευμα μια και κάποιοι μας ετοιμάζουν ως δώρο την κάλυψη των τελευταίων ωρών του ολοήμερου…..

Θα ‘ταν, λοιπόν, μάλλον αγενές να μη συναινέσουμε σ’ αυτήν την «δελεαστική» ζώνη διδασκαλίας και μάλιστα όταν και οι ίδιοι έχουμε παιδιά που φοιτούν σε άλλα σχολεία , όπου θα πρέπει να τα αφήσουμε να εκπαιδευτούν και να διαλυθούν κυριολεκτικά ως το απόγευμα από «το φόρτο της ανυπέρβλητης γνώσης» ή να επιστρατεύουμε φίλους και συγγενείς να τα μαζέψουν στο σπίτι τους. Τι άλλο θα μπορούσα να πω λοιπόν; Από μόνο του όλο το εγχείρημα τρίζει.

Καλά ξεμπερδέματα.!!!

Επιστροφή

Περιεχόμενα