Να γράψουμε τη λέξη ΕΙΡΗΝΗ
σε όλες τις τάξεις!

ΥΛΙΚΟ
ΤΗΣ ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ 
ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΩΝ Π.Ε. ΑΘΗΝΩΝ
«Ο ΠΑΡΘΕΝΩΝΑΣ»

Μαθήματα ενάντια στον πόλεμο
Η στατιστική του πολέμου
Αντιπολεμικά ποιήματα και τραγούδια
Χρήσιμες διευθύνσεις στο Διαδίκτυο

Μάρτιος 2003

ΛΟΓΟΣ ΥΠΕΡ ΤΗΣ ΕΙΡΗΝΗΣ

Ο παρακάτω λόγος, που εκφωνήθηκε από τη 12χρονη Αμερικανίδα μαθήτρια Charlotte Aldebron
σε μια συγκέντρωση στις ΗΠΑ στις 15 Φεβρουαρίου, μπορεί να αξιοποιηθεί στην τάξη.

Όταν οι άνθρωποι σκέφτονται το βομβαρδισμό του Ιράκ, έχουν στο μυαλό τους την εικόνα του Σαντάμ Χουσεΐν με στρατιωτική στολή ή ίσως ένοπλων στρατιωτών με μεγάλα μουστάκια. Όμως, περισσότερα από τα μισά από τα 24 εκατομμύρια του ιρακινού λαού είναι παιδιά κάτω των 15 χρόνων. Αυτό σημαίνει 12 εκατομμύρια παιδιά. Παιδιά σαν και μένα. Εγώ είμαι σχεδόν 13, άρα μερικά είναι λίγο μεγαλύτερα, μερικά αρκετά μικρότερα, μερικά είναι αγόρια, με μαύρα μαλλιά και όχι κόκκινα. Μα είναι παιδιά σαν και μένα. Ρίξτε λοιπόν μια ματιά πάνω μου, μια προσεκτική ματιά. Γιατί είμαι αυτό που θα έπρεπε να έχετε στο μυαλό σας, όταν σκέφτεστε το βομβαρδισμό του Ιράκ. Είμαι αυτό που πρόκειται να καταστρέψετε.

Αν είμαι τυχερή, θα σκοτωθώ αμέσως, σαν τα τριακόσια παιδιά που δολοφονήθηκαν από τις έξυπνες βόμβες σας σε ένα καταφύγιο στη Βαγδάτη στις 16 Φεβρουαρίου του 1991. Η έκρηξη προκάλεσε μια τόσο δυνατή φωτιά, που αποτύπωσε τα περιγράμματα εκείνων των παιδιών και των μητέρων τους στους τοίχους. Μπορείτε ακόμη και σήμερα να ξεκολλήσετε κομμάτια μαυρισμένου δέρματος από τις πέτρες σαν ενθύμια για τη νίκη σας.

Μπορεί όμως να μην είμαι τυχερή και να πεθάνω αργά, σαν τον 14χρονο Αλί Φαϊζάλ, που αυτή τη στιγμή είναι στο θάλαμο των ετοιμοθάνατων του νοσοκομείου παίδων της Βαγδάτης. Έχει κακόηθες καρκινικό λέμφωμα εξαιτίας του απεμπλουτισμένου ουρανίου στα βλήματα του Πολέμου του Κόλπου. Ή ίσως πεθάνω επώδυνα, όπως ο 18μηνος Μουσταφά, του οποίου τα ζωτικά όργανα έχουν καταστραφεί από παράσιτα. Ξέρω ότι είναι δύσκολο να το πιστέψει κανείς, αλλά ο Μουσταφά θα μπορούσε να είχε πλήρως αποθεραπευτεί με ένα φάρμακο αξίας μόλις 25 δολαρίων, που όμως δεν υπάρχει εξαιτίας των οικονομικών κυρώσεών σας.

Ή μπορεί και να μην πεθάνω, αλλά να ζήσω για χρόνια με ψυχολογικές επιπτώσεις που δεν μπορείτε να δείτε από μακριά. Όπως ο Σαλμάν Μοχάμεντ, που ακόμη και τώρα δεν μπορεί να ξεχάσει τον τρόμο που έζησε μαζί με τις μικρές αδελφές του, όταν βομβαρδίσατε το Ιράκ το 1991. Ο πατέρας του Σαλμάν έβαλε όλη την οικογένεια να κοιμάται στο ίδιο δωμάτιο, ώστε να επιζήσουν όλοι μαζί ή να πεθάνουν όλοι μαζί. Ακόμη βλέπει εφιάλτες με σειρήνες αεροπορικών επιδρομών.

Ή μπορεί να χάσω τους γονείς μου, όπως ο Αλί, που ήταν τριών χρόνων όταν δολοφονήσατε τον πατέρα του στον Πόλεμο του Κόλπου. Ο Αλί ξεσκόνιζε για τρία χρόνια καθημερινά τον τάφο του πατέρα του φωνάζοντάς του: «Έλα, μπαμπά, μπορείς να βγεις τώρα, αυτοί που σε έβαλαν εδώ έχουν φύγει». Αλί, κάνεις λάθος λοιπόν. Φαίνεται ότι αυτοί οι άνθρωποι ξανάρχονται.

Ή μπορεί να τα καταφέρω όπως ο Λούε Μαχέντ, που θυμάται ότι ο Πόλεμος του Κόλπου σήμαινε γι’ αυτόν ότι δεν ήταν υποχρεωμένος να πηγαίνει σχολείο και ότι μπορούσε να ξενυχτά όσο εκείνος ήθελε. Σήμερα όμως, χωρίς να έχει τελειώσει το σχολείο, προσπαθεί να ζήσει πουλώντας εφημερίδες στους δρόμους.

Φανταστείτε ότι αυτά είναι παιδιά σας, ανιψιές σας, ανιψιοί σας ή γείτονες. Φανταστείτε το γιο σας να κραυγάζει από την οδύνη με ακρωτηριασμένο ένα μέλος του, ενώ εσείς δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να απαλύνετε τον πόνο του ή να τον βοηθήσετε. Φανταστείτε την κόρη σας να κλαίει κάτω από τα ερείπια ενός κτιρίου που έχει καταρρεύσει, ενώ εσείς δεν μπορείτε να την πλησιάσετε. Φανταστείτε τα παιδιά σας να τριγυρνάνε στους δρόμους, πεινασμένα και μόνα, αφού σας έχουν δει να πεθαίνετε μπροστά στα μάτια τους. 

Δεν πρόκειται για περιπετειώδη ταινία, για φανταστική ιστορία ή για βιντεοπαιχνίδι. Είναι πραγματικότητα για τα παιδιά στο Ιράκ. Πρόσφατα, μια διεθνής ομάδα ερευνητών πήγε στο Ιράκ για να εξακριβώσει τι επίδραση έχει στα παιδιά εκεί η πιθανότητα του πολέμου. Τα μισά παιδιά με τα οποία μίλησαν είπαν ότι δεν έβλεπαν κανένα λόγο για να ζουν. Ακόμη και πολύ μικρά παιδιά γνώριζαν για τον πόλεμο και ανησυχούσαν γι’ αυτόν. Ένα παιδί 5 χρόνων, ο Ασέμ, τον περιέγραψε με αυτά τα λόγια: «Όπλα και βόμβες, ο αέρας θα είναι κρύος και ζεστός και θα καούμε πάρα πολύ». Ο 10χρονος Αεσάρ είχε ένα μήνυμα για τον πρόεδρο Μπους: «Θέλω να ξέρετε ότι πολλά ιρακινά παιδιά θα πεθάνουν. Θα τα δείτε στην τηλεόραση και θα μετανιώσετε». 

Στο σχολείο διδαχτήκαμε να λύνουμε τα προβλήματά μας με τα άλλα παιδιά χωρίς να τα χτυπάμε ή να τα προσβάλλουμε, αλλά συζητώντας και χρησιμοποιώντας μηνύματα που αποκαλύπτουν τι νιώθουμε. Ο σκοπός ενός παρόμοιου μηνύματος είναι να κάνεις τον άλλο να καταλάβει πόσο άσχημα σε έκαναν να νιώσεις οι πράξεις του, ώστε να συμμεριστεί τη θέση σου και να σταματήσει. Θα σας δώσω τώρα ένα τέτοιο μήνυμα.

Εμείς, όπως όλα τα παιδιά του Ιράκ, που περιμένουν αβοήθητα να τους συμβεί το κακό

Εμείς, όπως τα παιδιά όλου του κόσμου, που, χωρίς να συμμετέχουν στη λήψη των αποφάσεων, υφίστανται όλες τις συνέπειες

Εμείς, όπως τα παιδιά που οι φωνές τους είναι πολύ μικρές και βρίσκονται πολύ μακριά για να ακουστούν

Νιώθουμε φόβο, όταν δεν γνωρίζουμε αν θα ζούμε αύριο

Νιώθουμε θυμό, όταν κάποιοι άνθρωποι θέλουν να μας σκοτώσουν ή να μας πληγώσουν ή να μας κλέψουν το μέλλον

Νιώθουμε λύπη, επειδή το μόνο που θέλουμε είναι μια μαμά και έναν μπαμπά που να ξέρουμε ότι θα βρίσκονται μαζί μας για πάντα

Τέλος, νιώθουμε μπερδεμένα, επειδή δεν ξέρουμε τι λάθος έχουμε κάνει.

ΓΙΑΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΕΝΑΣ ΠΟΛΕΜΟΣ;

Τα παρασκήνια της αμερικανικής επίθεσης στο Ιράκ το 1991

Τα έξοδα για τον Πόλεμο του Κόλπου
40 δισεκατομμύρια δολάρια
ß
Δηλαδή 42 δισεκατομμύρια ευρώ

Μα ποιος τα πλήρωσε;
Ενστικτωδώς μας έρχεται να πούμε πως τα 40 δις $ τα πλήρωσαν οι ΗΠΑ.
Αυτό αληθεύει μερικώς: πράγματι…
το 25% των εξόδων πληρώθηκε από τις ΗΠΑ (10 δις $)
και το 75% των εξόδων πληρώθηκε από τα αραβικά κράτη,
συγκεκριμένα από Κουβέιτ και Σαουδική Αραβία (30 δις $)

Μα πού τα βρήκαν τα χρήματα;
Η τιμή του πετρελαίου πριν από τον πόλεμο ήταν περίπου 15 $ το βαρέλι...
…αλλά με τον Πόλεμο του Κόλπου ανέβηκε μέχρι τα 42 $ το βαρέλι, δημιουργώντας ένα επιπλέον κέρδος υπολογιζόμενο γύρω στα 60 δις $.
Σε ποιον πήγε αυτό το κέρδος;
Στα αραβικά κράτη ισχύει ο νόμος του fifty - fifty: 50% στο εκάστοτε κράτος και 50% στην πολυεθνική που ελέγχει το κοίτασμα. Έτσι έχουμε…

Μα πού τα βρήκαν τα χρήματα;
Καθαρά κέρδη από την αύξηση του πετρελαίου: 60 δις $,
δηλαδή 30 δις $ στις πετρελαϊκές εταιρείες
και 30 δις $ στις κυβερνήσεις των αραβικών κρατών (Κουβέιτ και Σαουδική Αραβία).

Ποιανού είναι οι πετρελαϊκές εταιρείες;
Στη Μέση Ανατολή η εξόρυξη και το εμπόριο του πετρελαίου είναι κυριολεκτικά στα χέρια των 7 αδελφών (Shell, Tamoil, Esso...), όλες αμερικάνικες, από τις οποίες 5 είναι κρατικές.
Άρα από τα 30 δις $
περίπου 21 $ στο αμερικανικό κράτος
και περίπου 9 δις $ σε Αμερικανούς ιδιώτες.

Ας κάνουμε λίγους λογαριασμούς...

Τώρα όλα είναι ξεκάθαρα… Οι ΗΠΑ κέρδισαν 20 δις $ από τον πόλεμο! Δεν ελευθέρωσαν το Κουβέιτ… ήθελαν μόνο να φάνε το ‘‘τυρί’’!

Όμως δεν τελειώσαμε ακόμα...
1. Τελικά ποιος πλήρωσε τον πόλεμο του ’91 στο Ιράκ;
ß
Αυτοί που χρησιμοποιούν το πετρέλαιο...
ß
δηλαδή ΕΜΕΙΣ!

Δηλαδή οι ΗΠΑ από την αύξηση της τιμής του πετρελαίου και από τα κέρδη από το οπλικό σύστημα κέρδισαν...
11 δις $ άμεσα
και 49 δις $ από το οπλικό σύστημα.

Όμως δεν τελειώσαμε ακόμα...
2. Πού πήγαν τα 40 δις $ που ξοδεύτηκαν για τον πόλεμο;
Στην πολεμική βιομηχανία, που, εντελώς τυχαία, είναι όλη σχεδόν αμερικάνικη!

Τελευταίοι συλλογισμοί...
Είναι εύκολο να υποθέσουμε πως ο Πόλεμος του Κόλπου, το 1991,
έγινε μόνο και μόνο γι’ αυτά τα οικονομικά αίτια, και όχι για κάποιο “ανθρωπιστικό” σκοπό
ή για το “δικαίωμα της ελευθερίας”.
Τώρα όμως είναι εύκολο να καταλάβουμε άλλα δυο επίκαιρα γεγονότα:
το γιατί του πολέμου στο Αφγανιστάν και του καινούργιου πολέμου στο Ιράκ.
Ο πόλεμος στο Αφγανιστάν είχε ως κύριο σκοπό την ίδρυση μιας υποχείριας κυβέρνησης,
που θα ήταν σύμφωνη με την κατασκευή ενός πετρελαιαγωγού (αμερικάνικης ιδιοκτησίας)
μήκους 2.500 χμ. που θα διέσχιζε το έδαφός του. 
Αυτός ο πετρελαιαγωγός, στρατηγικής σημασίας, έχει ως μοναδική εναλλακτική λύση την κατασκευή ενός άλλου πετρελαιαγωγού, μήκους 5.500 χμ., πολύ πιο ακριβού στην κατασκευή
και στη συντήρηση, λόγω των φόρων που θα επέβαλλαν στις ΗΠΑ τα κράτη που θα τους διέσχιζε.
Πολύ πιο εύκολο λοιπόν να κάνεις “σκόνη” μια χώρα ήδη βασανισμένη από έναν 30χρονο πόλεμο
και να την κάνεις “παράρτημα”, με τη δυνατότητα της κατασκευής και της διαχείρισης
του πετρελαιαγωγού από τον πιο σύντομο δρόμο με όλη την άνεση.
Για να καταλάβουμε πώς ο Μπους θέλει να επιτεθεί και πάλι στο Ιράκ, πρέπει να ξέρουμε
πως οι ΗΠΑ “πλέουν” μαζί με τους κυριότερους προμηθευτές πετρελαίου της Μέσης Ανατολής:
τη Σαουδική Αραβία.
Η ρήξη γίνεται αγιάτρευτη, διότι η Σαουδική Αραβία είναι ένα από τα αναμεμειγμένα
με την τρομοκρατία του Μπιν Λάντεν, κράτη και διότι η διεθνής κοινή γνώμη αντιτίθεται σε αυτό
το κράτος λόγω της έλλειψης σεβασμού στα ανθρώπινα δικαιώματα.
Για την κυβέρνηση Μπους δημιουργήθηκε λοιπόν ένας στόχος: η εύρεση ενός εναλλακτικού πετρελαϊκού προμηθευτή, εκτός από τη Σαουδική Αραβία, στη Μέση Ανατολή.
Ο πιο εύκολος τρόπος, φυσικά, είναι ένας πόλεμος στο Ιράκ
και η ίδρυση μιας κυβέρνησης-“μαριονέτας” υπό την ηγεμονία των ΗΠΑ.
Η ερώτηση που μας έρχεται αυθόρμητα είναι: γιατί το Ιράκ; 
Για 3 απλούς λόγους:

• Είναι μια χώρα που δεν μπορεί να αμυνθεί (η φτώχεια προερχόμενη από το εμπάργκο θανατώνει λόγω υποσιτισμού δεκάδες χιλιάδες μωρά το χρόνο).

• Το Ιράκ προσφέρεται για μια εύκολη δικαιολογία (η παρουσία ανύπαρκτων όπλων μαζικής καταστροφής, που φτιάχνονται μόνο με την υψηλή τεχνολογία και ξοδεύοντας πολλά χρήματα, δυο πράγματα που το Ιράκ δεν διαθέτει), για να δικαιολογήσουν την επίθεση στη διεθνή κοινότητα, που δεν γνωρίζει τίποτα για τον έλεγχο των πετρελαϊκών κοιτασμάτων.

• Μέχρι στιγμής το Ιράκ δεν έχει την υπεράσπιση κανενός ισχυρού κράτους, που να είναι σε θέση να αντισταθεί αποφασιστικά σε μια αμερικάνικη εχθρική απειλή.

(Πολυτεχνείο του Μιλάνου)

ΤΑ ΜΑΘΗΜΑΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Την τελευταία εβδομάδα με τους μαθητές της Ε΄ τάξης κάνουμε διάφορες δραστηριότητες στο μάθημα των Μαθηματικών, που μας οδηγούν σε σοβαρές συζητήσεις. Στην παρακάτω δραστηριότητα χρησιμοποίησα τα μαθηματικά για να διδάξω πραγματικότητες γύρω από τον πόλεμο στο Ιράκ.

Πρόβλημα: Πόσοι άνθρωποι έχουν πεθάνει μετά τις κυρώσεις στο Ιράκ;

Οι ΗΠΑ, με τη συνδρομή του ΟΗΕ, άρχισαν την επιβολή κυρώσεων στο Ιράκ μετά το 1990. Οι κυρώσεις αυτές δεν επιτρέπουν στο Ιράκ να προμηθευτεί υλικά απαραίτητα για την κατασκευή όπλων αλλά και τρόφιμα και φάρμακα. Οι ειδικοί υπολογίζουν ότι 250 άνθρωποι χάνουν τη ζωή τους καθημερινά εξαιτίας της έλλειψης τροφής και ιατρικής φροντίδας λόγω αυτών των κυρώσεων.

1. Αν 250 άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά, πόσοι πεθαίνουν σε μια εβδομάδα;

2. Πόσοι άνθρωποι πεθαίνουν σε ένα χρόνο;

3. Πόσοι άνθρωποι έχουν πεθάνει από τις αρχές του 1991 μέχρι σήμερα;

Bob Peterson, περιοδικό Rethinking Schools

ΜΥΣΤΙΚΑ ΚΑΙ ΨΕΜΑΤΑ

Με βάση τα παρακάτω στοιχεία, που αντλήθηκαν από την εφημερίδα Ελευθεροτυπία (8/2/03)
και την αμερικανική επιθεώρηση Rethinking Schools, μπορούμε να διατυπώσουμε ερωτήματα
και να προκαλέσουμε συζήτηση μέσα στην τάξη.

• Ποιο ποσοστό του παγκόσμιου πληθυσμού βρίσκεται στις ΗΠΑ; Το 6%.

• Ποιο ποσοστό του παγκόσμιου πλούτου βρίσκεται στις ΗΠΑ; Το 50%.

• Ποια χώρα έχει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου; Η Σαουδική Αραβία.

• Ποια χώρα είναι δεύτερη σε αποθέματα πετρελαίου; Το Ιράκ.

• Ποιο ποσοστό των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών δαπανάται από τις ΗΠΑ; Το 50%.

• Ποιο ποσοστό των στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ θα αρκούσε για να θρέψει όλους τους κατοίκους της Γης; Μόλις το 10%.

• Πόσοι άνθρωποι σκοτώθηκαν σε πολέμους από τον Α΄ Παγκόσμιο πόλεμο μέχρι σήμερα; 86 εκατομμύρια.

• Πόσοι άμαχοι πολίτες έχασαν τη ζωή τους στον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου; 35.000.

• Πόσοι Ιρακινοί σκοτώθηκαν συνολικά κατά τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου; 100.000.

• Πόσοι στρατιώτες των ΗΠΑ σκοτώθηκαν κατά τον πρώτο Πόλεμο του Κόλπου; 148.

• Πόσοι υποχωρούντες Ιρακινοί στρατιώτες θάφτηκαν ζωντανοί από αμερικανικά τανκς με ειδικές σχάρες σαν άλετρα εφαρμοσμένες μπροστά στα άρματα μάχης; 6.000.

• Πόσοι Ιρακινοί υπολογίζεται ότι έχουν πεθάνει εξαιτίας των οικονομικών κυρώσεων από το 1992; Πάνω από 1 εκατομμύριο.

• Πόσα μικρά παιδιά, κάτω των πέντε ετών, έχουν πεθάνει στο Ιράκ εξαιτίας των κυρώσεων, κατά την UNICEF; 500.000.

• Πόσοι τόνοι απεμπλουτισμένου ουρανίου αφέθηκαν από τον αμερικανικό στρατό πίσω στο Ιράκ και το Κουβέιτ μετά τον πόλεμο στον Κόλπο; 40 τόνοι.

• Πόση ήταν, σύμφωνα με τον ΟΗΕ, η αύξηση των κρουσμάτων καρκίνου στο Ιράκ μεταξύ 1991 και 1994; 700%.

• Πόσοι άμαχοι πολίτες προβλέπεται από το ίδιο το Πεντάγωνο να σκοτωθούν κατά τη διάρκεια των στρατιωτικών επιχειρήσεων στο Ιράκ; 10.000.

• Ποιο ποσοστό αυτών θα είναι παιδιά; Πάνω από το 50%.

• Πόσες ημέρες αναμένεται να χρειαστούν ώστε οι κάτοικοι της Βαγδάτης “να εξαντληθούν σωματικά, συναισθηματικά και ψυχολογικά”; 2-5.

• Ποιος ήταν ο ρυθμός της παιδικής θνησιμότητας στο Ιράκ (ανά 1000 γεννήσεις) το 1989, πριν από τον πόλεμο και την επιβολή των οικονομικών κυρώσεων; 38 τοις χιλίοις.

• Ποιος ήταν ο ρυθμός της παιδικής θνησιμότητας στο Ιράκ (ανά 1000 γεννήσεις) το 1999; 131 τοις χιλίοις, δηλαδή τρεισήμισι φορές πάνω.

• Πόσες χώρες είναι γνωστό ότι έχουν πυρηνικά όπλα; 8.

• Πόσες πυρηνικές κεφαλές διαθέτει το Ιράκ; Καμία.

• Πόσες πυρηνικές κεφαλές διαθέτουν οι ΗΠΑ; Περισσότερες από 10.000.

• Ποια είναι η μοναδική χώρα στον κόσμο που έχει χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα; Οι ΗΠΑ.
  Πόσες πυρηνικές κεφαλές διαθέτει το Ισραήλ; Περισσότερες από 400.

• Έχει επιτρέψει ποτέ το Ισραήλ ελέγχους από τον ΟΗΕ; Όχι.

ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΑ ΠΟΙΗΜΑΤΑ

Alex Adams, 8 ετών
από τις ΗΠΑ

A.C.N. Jagernauth
από τον Καναδά

ΑΝΤΙΠΟΛΕΜΙΚΟ ΤΡΑΓΟΥΔΙ

John Lenon

ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΕΙΣ ΣΤΟ ΔΙΑΔΙΚΤΥΟ

www.rethinkingschools.org. Αμερικανικό εκπαιδευτικό περιοδικό με πλούσιο υλικό για αντιπολεμικές δραστηριότητες στην τάξη.

www.poetsagainstwar.org.uk. Ποιήματα κατά του πολέμου από ανθρώπους κάθε ηλικίας και εθνικότητας.

www.nthposition.com/100poets0.pdf. Όλα τα ποιήματα των 100 ποιητών κατά του πολέμου σε e-book.

www.nationalphilistine.com. Πρόσφατες ασπρόμαυρες και έγχρωμες φωτογραφίες του ιρακινού λαού, που χαίρεται την καθημερινότητά του λίγο πριν τη συμφορά.

Επιστροφή

Περιεχόμενα